1
دانشجوی دکتری گروه زبان شناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران
2
دانشیار گروه زبان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
گواه‌نمایی به شیوهی رمزگذاری زبان برای مشخص کردن منبع خبر ونیز عملکرد گوینده به منظور صحیح جلوه دادن سخنش اطلاق می‌گردد. آیخنوالد[1] (2004) از بررسی ساختهای گواه‌نما ی حدود 500 زبان دنیا مدلی ارائه داده است که در آن گواه‌نمایی در زبان‌ها از منظر ساختاری به دو صورت دستوری شامل وندها و واژه بستهای تصریفی و صورت غیردستوری شامل راهبردهای واژگانی و نحوی می‌باشد. وی گواه‌نمایی را از منظر معنایی بطور کلی شامل دو نوع مستقیم (دست اول) و غیرمستقیم (دست دوم یا چندم) می‌داند که از این لحاظ منبع اطلاعات به شش گروه حسی دیداری، حسی غیردیداری، استنباطی، حدسی، شایعه (شنیده) و نقل قول تقسیم می‌گردد. هدف از این تحقیق مشخص نمودن جایگاه گواه‌نمایی در زبان فارسی است. نتیجه این پژوهش مشخص نمود که زبان فارسی ازجمله زبان‌هایی است که از لحاظ ساختاری فاقد گواه‌نمای دستوری می‌باشند و همچون بیشتر زبان‌های هند و اروپایی دارای عناصر زبانی است که علاوه بر نقش و جایگاه اولیهی خود در زبان نقش گواه‌نما را نیز ایفا می‌کنند. برخی از ساختهای گواه‌نما در زبان فارسی شامل مجهول‌های غیرشخصی، مقولات وجه نما، مشخصه‌های زمان و نمود، نقل قول و گزارش و نیز افعال حسی و ادراکی می‌باشند. این ساختارهای صوری در برگیرندهی قالب‌های معنایی گواه‌نماهای مستقیم و غیرمستقیم و نیزدر برخی موارد مشخص کنندهی انواع منبع اطلاعات می‌باشند.
دولت‌آبادی، محمود (1357). کلیدر. چ16: 1382.تهران: فرهنگ معاصر و نشر چشمه.
Aikhenvald, A.Y. & Dixon (Eds.) (2003). Studies in Evidentiality. Amsterdam: John Benjamins.
Aikhenvald, A.Y. (2000). Classifiers: A Typology of Noun Categorization Devices. Oxford: Oxford University Press.
Aikhenvald, A.Y.(2003). “Evidentiality in typological perspective”in Aikhenvald & Dixon (Eds.). Studies in Evidentiality. Pp. 1-31.
Aikhenvald, A.Y. (2004).Evidentiality. Oxford University Press. Inc, New York.
Bashir, E. (2006). Evidentiality in South Asian Languages. Proceedings of the LFG06 Conference, Konstanz University. CSLI Publications.
Boas, F. (1911). “Introduction”in F. Boas (Ed.).Handbook of American Indian Languages. Bureau of American Ethnology Bulletin 40. Pp. 5-83.
Chafe, W.L. & J. Nichols (1986).Evidentiality: The Linguistic Coding of Epistemology. Norwood, NJ: Ablex.
Comrie, B. (1976).Aspect. Cambridge: Cambridge University Press.
De Haan, F. (1999). “Evidentiality and epistemic modality: setting boundaries”. Southwest Journal of Linguistics. 18. Pp. 83-102.
Delancey, S. (2001). “The mirative and evidentiality”. Journal of Pragmatics. 33. Pp. 369-382.
Faller, M.T. (2002). Semantics and Pragmatics of Evidentials in Cuzco Quechua. Ph.D. Dissertation. Stanford University.
Garrett, E.J. (2001). Evidentiality and Assertion in Tibetan. Ph.D. Dissertation. University of California, Los Angeles.
Gronmeyer, C. (1997). Evidentiality in Lithuanian. Working Paper 46. Pp. 93-112. Lund University, Department of Linguistics.
Hardman, M.J. (1986). Data source marking in the Jaqi languages, in Chafe and Nichols (Eds.) .Pp. 113-136.
Jahani, C. (2000).“Expressions of indirectivity in spoken modern Persian”in Johanson & Utas (Eds.). Evidentials: Turkic, Iranian and Neighbouring Languages. Pp. 185-207.
Jakobson, R. (1957). Shifters, verbal categories and the Russian verbs. Cambridge: Harvard University.
Johanson, L. & B. Utas (2000).Evidentials: Turkic, Iranian and Neighbouring Languages. Berlin and New York: Mouton de Gruyter.
Johanson, L. (2000). “Viewpoint operators in European languages”in Dahl (Ed.). Tense and aspect in the languages of Europe. Berlin and New York: Mouton de Gruyter. Pp.27-187.
Lazard, G. (1996). “Le médiatif en Persan” in Zlatka Guentchéva (Ed.). L'Enonciation médiatisée. Paris / Louvain: Peeters .Pp. 21-30.
. Lazard, G. (2001)On the Grammaticalization of evidentiality”. Journal of Pragmatics. 33. Pp. 358-368.
Lyons, J. (1977). Semantics. Cambridge: Cambridge University Press.
Palmer, F.R. (1986).Mood and Modality. Cambridge: Cambridge University Press.
Perry, J.R. (2000). “Epistemic verb forms of Iran, Afghanistan and Tajikistan” in Johanson & Utas (Eds.). Evidentials: Turkic, Iranian and Neighbouring Languages. Pp. 229-258.
Plungian, V.A. (2001). “The Place of Evidentiality within the Universal Grammatical Space”. Journal of Pragmatics. 33. Pp. 349-58.
Sadighi, F. & R. Mobashernia (2012). “A Study of Lexical Evidentials in Modern Persian: Does Genre Matter?” Journal of Basic and Applied Scientific Research. Pp. 8853- 8856.
Timberlake, A. (1982). The Impersonal Passive in Lithuanian: Proceeding of the Eight Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society. Pp.508-523.
Utas, Bo. (2000). Traces of Evidentiality in Classical new Persian in Johanson and Utas (Eds.). Pp. 259-273.
Willett, T. (1988). “A Cross-linguistic Survey of the Grammaticization of Evidentiality”. Studies in Languages. 12. Pp. 51-97.
جستارهای زبانی