تخمین واژگان پایۀ دانش‌آموزان کم توان ذهنی مقطع پیش‌دبستانی شهر تهران

نویسنده
احمد رمضانی
استادیار پژوهشکده کودکان استثنایی، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، تهران، ایران
چکیده
هدف از این مقاله، تخمین و ارائۀ فهرست واژگان پایه دانش­آموزان کم­توان ذهنی مقطع پیش­دبستانی شهر تهران است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است. جامعۀ آماری از شهر تهران و نمونه‌گیری به‌روش ماتریسی و طبقه­ای انجام شده است. با توجه به نسبت پسران به دختران در جامعه آماری، سه گروه سی‌نفره از دانش‌آموزان (شانزده پسر و چهارده دختر در هر گروه) و درمجموع نود نفر در پژوهش شرکت داده شدند. آزمودنی­ها از دانش‌آموزان کم­توان ذهنی آموزش‌پذیر زیر نُه سال انتخاب شدند. ابزار پژوهش از نعمت­زاده و همکاران (1384) اقتباس شده است. در خرده­آزمون ادراکی 694 واژه به‌صورت تصویری و در خرده­آزمون واژگانی 830 واژه در قالب پرسش‌نامه لیکرتی مورد سنجش قرار گرفتند؛ البته، متناسب­سازی­هایی در خرده‌آزمون‌ها برای اجرا روی کودکان کم­توان ذهنی صورت گرفت. خرده­آزمون ادراکی را دانش­آموزان تکمیل کردند. با توجه به تعداد زیاد گویه­ها در خرده­آزمون ادراکی، هر دانش­آموز فقط به یک­سوم گویه­ها از هر مقوله (اسم، صفت و فعل) و در دو مرحله پاسخ داد. اما خرده‌آزمون واژگانی را چهارده معلم پاسخ دادند. داده­ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی بررسی و تحلیل شدند. معیار سنجش پایگی یک واژه کسب امتیاز 80 درصدی در خرده­آزمون واژگانی (4 از 5) و تشخیص صحیح 80 درصد دانش­آموزان (24 نفر از 30 نفر) بود. 219 واژه طبق خرده­آزمون ادراکی و 81 واژه برمبنای خرده­آزمون واژگانی در فهرست واژه­های پایه طبقه­بندی ­شدند. با توجه به اینکه 54 واژه در دو فهرست مشترک بودند، درمجموع 246 واژه پایه برای کودکان کم­توان ذهنی آموزش­پذیر مقطع پیش­دبستانی شهر تهران تخمین زده شد.

کلیدواژه‌ها

  • اعلایی، مریم (1381). بررسی و نقد روش­های تخمین واژگان پایه در ایران (مقطع ابتدایی) به‌منظور پیشنهاد روش­های مناسب. پایان­نامه کارشناسی ارشد زبان­شناسی همگانی. به‌راهنمایی شهین نعمت­زاده. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران‌مرکزی. تهران.

  • ایمن، لیلی (1357). فهرست پر­بسامد­ترین واژه­های خردسالان (6 تا 12 سال). تهران: شورای کتاب کودک.

  • باستان، آذر (1380). واژگانِ گفتاری پایه دانش­آموزان دختر مقطع راهنمایی تحصیلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد آموزش زبان فارسی. به‌راهنمایی لطف‌الله یارمحمدی. دانشگاه شیراز. شیراز.

  • بدره‌ای‌، فریدون‌ (1352).  واژگان‌ نوشتاری‌ کودکان‌ دبستانی‌ ایران. تهران: فرهنگستان‌ زبان‌ ایران‌.

  • دادرس، محمد (1391). «طبقه­بندی چندگانۀ موضوعی واژگان پایه فارسی». مطالعات برنامه درسی ایران. س7. ش27. صص33-66.

  • دستجردی کاظمی، مهدی (1391). «روش­های آزمودن واژگان پایه و طرح پژوهشی شناسایی واژگان پایۀ فارسی». مطالعات برنامه درسی ایران. س7. ش27. صص5-32.

  • رجائی، حسین، مروارید فضلعلی و علی علیزاده (1390). «تعیین واژگان پربسامد در رسانه‌های خبری فارسی­زبان برای آموزش زبان فارسی» در چکیده‌مقالات همایش آموزش زبان فارسی به غیرفارسی­زبانان قسمت دوم. تهران: شورای گسترش فارسی.

  • رمضانی، احمد (1393). بررسی واژگان ادراکی کودکان کم­توان ذهنی آموزش­پذیر شهر تهران (طرح پژوهشی). تهران: پژهشکدۀ کودکان استثنایی.

  • روندال، ژان ای. و سوزان ادواردز (1383). زبان در عقب‌ماندگی ذهنی. ترجمه آلیس هوسپیان. تهران: سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور، پژوهشکده کودکان استثنایی.    

  • سعید­نیا، گلرخ­السادات (1381). تحلیل واژگانی کتاب‌های درسی دوره ابتدایی آلمانی­زبان از دیدگاه معنی­شناسی واژگانی. پایان­نامه کارشناسی ارشد زبان­شناسی همگانی. به‌‌راهنمایی شهین نعمت­زاده. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌مرکزی. تهران. 

  • شبیری، علی‌محمد (1376). واژگان پایه ادراکی دانش‌آموزان کلاس‌های سوم، چهارم، و پنجم ابتدایی شهر تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد آموزش زبان فارسی. به‌راهنمایی مصطفی عاصی. دانشگاه علامه طباطبایی. تهران.

  • شریفی، حسن پاشا (1374). روان­شناسی هوش و سنجش آن (رشته روان­شناسی). تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.

  • شکری، گیتی (1373). فرهنگ دبستانی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

  • صفار­پور، عبدالرحمن‌ (1370).  واژگان‌ پایة‌ کلاس‌های‌ اول‌ تا پنجم‌ دبستان. تهران‌: سازمان‌ پژوهش‌ و برنامه‌‌ریزی‌ آموزشی‌، دفترانتشارات‌ کمک‌ آموزشی‌.

  • صفرزاده، فرامرز (1376). واژگان گفتاری پایه کودکان دبستانی ایران: پایه­های سوم، چهارم و پنجم ابتدایی در مدارس منطقه دو تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد آموزش زبان فارسی. به‌راهنمایی سیدعلی میرعمادی. دانشگاه علامه طباطبایی. تهران. 

  • صناعتی، مرضیه (1391). «بررسی کاربرد واژگان پایه در چند فرهنگ فارسی دبستانی». مطالعات برنامه درسی ایران. س7. ش27. صص135-158.

  • ضرغامیان، مهدی (1371). واژگان خوانداری کودکان دبستانی ایران. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد زبان­شناسی. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. تهران.

  • عامری، حیات و حسن ذوالفقاری (1391). «واژگان پایه و واژگان­نگاری کودک در زبان فارسی». مطالعات برنامه درسی ایران. س7. ش27. صص159-174.

  • علاقه‌مندان، جعفر (1380). «واژگان‌ پایه‌ درخدمت‌ ادبیات‌ کودک و برنامه‌ریزی‌ درسی».‌ کتاب ماه کودک و نوجوان. س5. ش52. صص80-84.

  • علوی‌مقدم، بهنام (1387). میزان یادگیری و گسترش واژه­های اشتقاقی در کودکان دوزبانه مقطع ابتدایی براساس پیکره طرح واژگان پایه. رساله دکتری. دانشگاه علامه طباطبایی. تهران. 

  • علوی‌مقدم، بهنام و معصومه خیر­آبادی (1393). «بررسی واژگان پایه در متن‌های داستانی و شعرهای مجله رشد نوآموز». جستارهای زبانی. د5. ش2 (18). صص139-160.

  • غفاری، مهران (1380). تحلیل روش­های آموزش واژگان پایه به‌منظور پیشنهاد طراحی برای آموزش واژگان پایه فارسی دوره ابتدایی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد زبان­شناسی همگانی. به‌راهنمایی جلیل بانان صادقیان. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌مرکزی. تهران.

  • فکری، نادیا (1382). شناسایی و تحلیل واژگان نوشتاری کودکان دبستانی براساس نامه­های ارسالی آن‌ها به مجلات رشد نوآموز و رشد دانش­آموز درسال­های80ـ81. پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شهیدچمران. اهواز. 

  • کوکبی، مرتضی و زهره چراغی (1392). «بررسی واژگان خوانداری کودکان دبستانی و مقایسۀ آن‌ها با واژگان نوشتاری آنان». مطالعات ادبیات کودک. س4. ش2. صص127-148.

  • محمدی‌رفیع، شایا (1385). بررسی و تحلیل واژگان پایه در شعر کودک. پایان­نامۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس. تهران.

  • مهدیزاده، جمیله (1370). زبان­آموزی و رشد واژگان کودک. پایان­نامه کارشناسی ارشد زبان‌شناسی. دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد.

  • نعمت­زاده، شهین (1379). شناسایی واژگان پایه دانش­آموزان ایرانی در دوره پیش­دبستانی و ابتدایی. تهران: مؤسسه پژوهشی برنامه‌ریزی درسی و نوآوری­های آموزشی.

  • نعمت­زاده، شهین و همکاران (1384). گزارش نهایی طرح شناسایی واژگان پایۀ فارسی دانش­آموزان ایرانی در دورۀ ابتدایی. ج1. تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی.

  • نعمت­زاده، شهین و همکاران (1387). «واژگان پایه، واژه­های پلکانی پایۀ اول». ضمیمۀ گزارش پژوهشی کاربست یافته­های طرح واژگان پایۀ فارسی (گزارش طرح). تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی.

  • نعمت­زاده، شهین همکاران (1390). واژگان پایه فارسی از زبان کودکان ایرانی. تهران: مدرسه.

  • نعمت­زاده، شهین (1391). «واژگان پایه در خدمت تألیف کتاب ریاضی پایه اول». مطالعات برنامه درسی. س7. ش27. صص67-84.  

  • نوری، ساناز (1390). استخراج و بررسی واژگان پایه در کودکان کم‌توان ذهنی هشت تا ده‌سالۀ تربیت‌پذیر. پ‍ای‍ان‌ن‍امۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی. دانشگاه آراد واحد تهران مرکزی. تهران. 



  • Aiken, L.R. (1985). Psychological Testing and Assessment. USA: Allyn and Bacon, Inc.

  • Allman, B. (2005). “Vocabulary size and accuracy of monolingual and bilingual preschool children" in J. Cohen, K.T. McAlister, K. Rolstad, and J. MacSwan (Eds.). Proceedings of the 4th International Symposium on Bilingualism. Somerville, MA: Cascadilla Press. Pp. 58-77.

  • Berglund, A. (1937).“Reading vocabulary for the fourth grade”. Journal of Educational Research. 31. Pp. 172-80.

  • Betts, E.A. (1939). “A study of the vocabularies of first grade Basal readers”. Elementary English Review. 16. Pp. 65-69.

  • Beukelman, D.; R. Jones & M. Rowan (1989). “Frequency of word usage by nondisabled peers in integrated preschool classrooms”. Augmentative and Alternative Communication. 5. Pp. 243-248.

  • Breed, F.S. (1931). “Spelling, handwriting, Social Studies, character education, geography and natural science”. Review of Educational Research. 1 (4). Pp. 276-293.

  • Brezina, V. & D. Gablasova (2013). “Is there a core general vocabulary? Introducing the new general service list”. Applied Linguistics. 36 (1). Pp. 1-22.

  • ·       Carter, R. (2012). Vocabulary: Applied Linguistic Perspectives. Routledge.

  • Cobb, T. (2016). “Compleat lexical tutor”. At: http://www.lextutor.ca/. Accessed 10 June 2016.

  • Coxhead, A. (2011). “The academic word list 10 years on: research and teaching implications”. TESOL Quarterly. 45 (2). Pp. 355-62.

  • Curtis H.A. (1938).“Wide reading for beginners”. Journal of Educational Research. 32. Pp. 255-62.

  • Di Benedetto, B., E. Richardson & J. Kochnower (1983). “Vowel generalization in normal and learning disabled readers”. Journal of Educational Psychology. 75 (4). Pp. 576.

  • Dolch, E.W.(1951). “Tested word knowledge vs. frequency counts”. Journal of Educational Research. 44. Pp. 457-470.

  • Durrell, D.D. & H. Sullivan(1938). “Vocabulary instruction in the intermediate grades”. Elementary English Review. 15. Pp. 138-45, 160, 185-98.

  • Englert, C.S.; E.H. Hiebert & S.R. Stewart (1985). “Spelling unfamiliar words by an analogy strategy”. The Journal of Special Education. 19(3). Pp. 291-306.

  • Farr, R., C. Hughes, B. Robbins & B. Greene (1990). What Students' WritingReveals about their Spelling. UnpublishedManuscript. Bloomington: Indiana University.

  • Farr, R., C. Kelleher; K. Lee & C. Beverstock (1989). An Analysis of the SpellingPatterns ofChildrenin Grades twothrough Eight. Bloomington: Center for Reading and Language Studies, Indiana University. (ERIC Document Reproduction Service No. ED 321 274).

  • ·       Gilner, L. & F. Morales (2008). “Corpus-based frequency profiling: Migration to a word list based on the British National Corpus”.The Buckingham Journal of Language and Linguistics. 1. Pp. 41-58.

  • Gilner, L. (2011). “A primer on the general service list”. Reading in a Foreign Language. 23 (1). p.1.

  • Graham, S.; K.R. Harris & C. Loynachan (1944). “The spelling for writing list”. Journal of Learning Disabilities. 27 (4). Pp. 210-214.

  • Graham, S.; K.R. Harris, & C. Loynachan (1994). “The spelling for writing list”. Journal of Learning Disabilities. 27 (4). Pp. 210-214.

  • Gray, W.S. et al. (1940). “Chapter I: Reading”.Review of Educational Research. 10 (2). Pp. 79-106.

  • Hebel, E.E. (1938). “A review of studies of reading vocabulary”. Newer Practices in Reading in the Elementary School. 17 (7). Pp.328-37.

  • Hillerich, R. (1978). A Writing Vocabulary of ElementaryChildren. Springfield, IL: Thomas.

  • Hillerich, R.L. (1982). “Spelling: What Can Be Diagnosed?” Elementary School Journal. 83. pp. 138-147.

  • Hockett, J.A. (1938).“The vocabularies of recent primers and first readers”. Elementary School Journal. 39. Pp. 112-15.

  • Horn, E. (1929). “What is a core vocabulary?” Journal of Educational Research 19. pp. 310-11.

  • ·       Hyland, K. & P. Tse (2007). “Is there an ‘academic vocabulary?”. TESOL Quarterly. 41 (2). Pp. 235-53.

  • Kelley, V.H. (1933). “An experimental study of certain techniques for testing word meanings”. Journal of Educational Research. 27. 4. Pp. 277-282. [24.2]

  • Lee, D. (2001). “Defining core vocabulary and tracking its distribution across spoken and written genres: evidence of a gradience of variation from the British national corpus”. Journal of English Linguistics. Vol. 29. No. 3. Pp. 250-278.

  • Lewis, R.B. (1983). “Learning disabilities and reading: instructional recommendations from current research”. Exceptional Children. 50 (3). Pp. 230-40.

  • Marvin, C.; D. Beukelman & D. Bilyeu (1994). “Vocabulary-use patterns in preschool children: effect of context and time sampling”. Augmentative and Alternative Communication. 10. Pp. 224-236.

  • McCarthy, J.J. (1964). “The importance of linguistic ability in the mentally retarded.”Mental Retardation. 2. Pp. 90-96.

  • McCarthy, M. & R. Carter (2003). “What constitutes a basic spoken vocabulary?” in Research Notes Issue. 13/ August 2003/ 5-7. University of Cambridge ESOL (English for Speakers of Other Languages Examinations).

  • McCarthy, M. (1999). “What constitutes a basic vocabulary for spoken communication" Studies in English Language and Linguistics. Vol. 1. Pp. 233-249.

  • McCarthy, M.J. (1998). Spoken Language and Applied Linguistics. Cambridge: Cambridge University Press.

  • ·       McEnery T. & A. Hardie (2011). Corpus Linguistics: Method, Theory and Practice. Cambridge: Cambridge University Press.

  • Melka Teichroew, F. (1982). “Receptive versus productive vocabulary: a survey”. Interlanguage Studies Bulletin. 6 (2). Pp. 5-33.

  • Melka, F. (1997). “Receptive vs. productive aspects of vocabulary” In N. Schmitt, & M. McCarthy (Eds.). Vocabulary: Description, Acquisition and Pedagogy. Cambridge: Cambridge University Press. Pp. 84-102.

  • Morsink, C.; D.P. Cross & J. Strickler (1978). “How disabled readers try to remember words”. Reading Horizons. 18 (3). p. 3.

  • Nation, I.S.P. (1990). Teaching and Learning Vocabulary. New York: Newbury House.

  • Nation, P. & R. Waring (1997). “Vocabulary size, text coverage and word lists”. Vocabulary: Description, Acquisition and Pedagogy. pp. 6-19.

  • Nulman, J.A. & M.M. Gerber (1984). “Improving spelling performance by imitating a child’s errors”. Journal of Learning Disabilities. 17. Pp. 328-333.

  • Ogden, C.K. (1930). The Basic Vocabulary: A Statistical Analysis, with Special Reference to Substitution and Translation. Vol. 31. K. Paul, Trench, Trubner & Company, Limited.

  • Ogden, Ch.K. (1944). Basic English: A General Introduction with Rules and Grammar. Vol. 29. Kegan Paul, Trench, Trubner.

  • Ogden, Ch.K. (1968). Basic English: International Second Language. New York: Harcourt, Brace and World.

  • Rinsland, H. (1945). A Basic Vocabulary ofElementary School Children. New York: Macmillan.

  • Russell, D.H. (1954). “The dimensions of children's meaning vocabularies in grade four through twelve”. University of California Pubs. Education. 11. Pp. 315-414.

  • Ryan, M.C.; C.D. Miller, & J.C. Witt (1984). “A comparison of orthographic structure in word discrimination by L.D.and normal children”. Journal of Learning Disabilities. 17. Pp. 38-40.

  • Saarela, L.K. (1997). The Development of School children's Composition from a Vocabulary Research Perspective. Ph.D Dissertation. University of Oulu (Finland).

  • Seegers, J.C. (1939) “Vocabulary problems in the elementary school: A digest of current research”. The Elementary English Review.  16 (4). Pp. 157-166.

  • Shambaugh, C.G. & O.L. Shambaugh (1928). “An association study of the vocabulary of grade children”. The Journal of Educational Research. 18 (1). Pp. 40-47.

  • Shambaugh, C.G. & O.L. Shambaugh (1929). “A core vocabulary for elementary school pupils”. The Journal of Educational Research. 19 (1). pp. 39-46.

  • Sheehan, K.M.; I. Kostin & Y. Futagi (2008). “When do standard approaches for measuring vocabulary difficulty, syntactic complexity and referential cohesion yield biased estimates of text difficulty” in Proceedings of the 30th Annual Conference of the Cognitive Science Society, Washington DC.

  • Shokri, G. (1994). A Dictionary of Primary School Students (Farhang e Dabestani). Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies.

  • Smith, C. & G. Ingersoll (1984). Written Vocabulary of Elementary School Pupils, ages6-14. Monographs in Teaching and Learning No. 6. Bloomington: Indiana University.

  • Stone, C.R. (1939).“Most important one hundred and fifty words for beginning reading”. Educational Method. 18. Pp. 192-95.

  • Thorndike, E.L. & I. Lorge (1944). The teacher's Word Book of 30,000 Words. Teachers College. New York: Columbia University.

  • Trembath, D.; S. Balandin & L. Togher (2007). "Vocabulary selection for Australian children who use augmentative and alternative communication". Journal of Intellectual & Developmental Disability. 32 (4). pp. 291-301.

  • Waring, R. (1999). Tasks for Assessing Second Language Receptive and Productive Vocabulary. Ph.D Dissertation. University of Wales.


 


 


 

جستارهای زبانی
دوره 8، شماره 1
فروردین و اردیبهشت 1396
صفحه 257-291