1
استادیار گروه زبانشناسی همگانی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران
2
دانشجوی دکترای زبانشناسی همگانی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران/ مدرس مؤسسه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی، تهران، ایران
3
کارشناس ارشد آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، دانشگاه اصفهان، اصفهان/ مدرس مؤسسه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی، تهران، ایران
چکیده
در تدریس زبان دوم، آموزش واژه‌ها با روش‌های مختلف نقش مهمی درارتقای دانش واژگانی زبان‌آموزان دارد. در این مطالعه، بر آموزش واژههای مشتق تمرکز شده است که به دو روش مستقیم و غیرمستقیم تدریس می‌گردد. در آموزش مستقیم به طور خاص از راهکار تجزیۀ واژه و آموزش نقش و معنای پسوندها استفاده شده و در آموزش غیرمستقیم، متن‌هایی در اختیار زبان‌آزموزان قرار گرفته که حاوی واژههای مشتق است. در این پژوهش، 40 نفر از فارسی‌آموزان مؤسسۀ دهخدا در سطح میانی یک، در قالب دو گروه کنترل و آزمایش، بررسی شدهاند. آنها در یک آزمون یکسان که دو بار به عنوان پیش‌آزمون و پس‌آزمون انجام شد، شرکت کردند. تحلیل داده‌ها از طریق آزمون تی مستقل نشان داد که این دو گروه در پس‌آزمون با یکدیگر تفاوت معناداری دارند؛ به این معنا که گروه آزمایش که پسوندها را به طور جداگانه همراه با نقش دستوری و معنای آنها آموزش دیده بود، عملکرد بهتری نسبت به گروه کنترل داشت که تنها متن‌هایی حاوی واژههای مشتق در اختیار داشت. البته در تحلیلی دیگر مشخص شد که هر دو گروه پس از برخورد با واژههای مشتق، چه از طریق آموزش مستقیم و چه از طریق برخورد با متن‌های بیشتر، پیشرفت معناداری در یادگیری واژههای مشتق داشتهاند. بنابراین می‌توان گفت تمرکز بر تدریس واژههای مشتق هم از طریق رویکرد غیرمستقیم و هم از طریق رویکرد مستقیم به آموزش «وندها»، می‌تواند دانش واژگانی زبان‌آموزان را افزایش دهد؛ اما روش مستقیم تأثیر چشم‌گیرتری دارد
صحرایی، رضا مراد و شهناز احمدی قادر (1394). «آموزش مستقیم واژه در متن: مقایسه تأثیر دو رویکرد یادگیری مستقیم و تصادفی در یادگیری واژه». زبان پژوهی دانشگاه الزهرا. ش 7(17). صص 77-102.
مقربی، مصطفی (1377). وندهای زبان فارسی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
نجفیان، آرزو (1392). «بازشناسی واژههای مشتق در ذهن گویشوران زبان فارسی از منظر روانشناسی زبان و کاربرد آن در واژه‌گزینی». پژوهش‌های زبانی دانشگاه تهران. ش 4 (2). صص 181-198.
Altay, I. S. (2006). “Ways of creating prefixes and suffixes and foreign language teaching”. Journal of Language and Linguistic Studies.no. 2 (1). Pp. 56-71.
Baleghizadeh, S. & A. Saharkhiz (2014).“The impact of processing instruction on the recognition and production of English derivational affixes among EFL learners”. SAGE Open. No. 4/4.
Crystal, D. (1991). A Dictionary of Linguistics and Phonetics. Oxford: Blackwell Publishers.
Elley, W. B. & F. Mangubhai (1983). “The impact of reading on second language learning". Reading Research Quarterly. No. 19. Pp. 53–67.
Fotokian, M. & Z. Rahmatipasand (2015). “The effect of teaching prefixes on vocabulary learning of intermediate EFL learners”. Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences. Centre for Info Bio Technology. No. 5(2). Pp. 102-110.
Krashen, S. D. (1989). "We acquire vocabulary and spelling by reading: additional evidence for the input hypothesis". The Modern Language Journal. No. 73. Pp.440–463.
Laufer, B. (1997). “What's in a word that makes it hard or easy? intralexical factors affecting the difficulty of vocabulary acquisition”. Vocabulary: Description, Acquisition and Pedagogy. eds. N. Schmitt and M. McCarthy (1997). Cambridge: Cambridge University Press.
Mogharabi, M. (1998). Affixes of Persian Language. Tehran: Farhangestane Zaban Va Adabe Farsi. [In Persian].
Najafian, A. (2013). “A psycholinguistic view to recognition of derived words in Persian mental lexicon and its application in term selection”. Journal of Language Researches University of Tehran. 4 (2).Pp. 181-198. [In Persian].
Nakayama, N. (2008). “Effects of vocabulary learning using affix: special focus on prefix”. Bulletin of Maebashi KyoaiGakuen College. No. 8. Pp. 63–74.
Nation, I. S. P. (1990). Teaching and Learning Vocabulary. New York: Newbury House.
Nation, I. S. P. (2001). Learning Vocabulary in Another Language. Cambridge: Cambridge University Press.
Pigada, M. & N. Schmitt (2006). “Vocabulary acquisition from extensive reading: a case study”. Reading in a Foreign Language. No. 18. Pp. 1–28.
Sahraee, R. & Sh. Ahmadi Ghader (2015). “Direct teaching of vocabulary in context: the comparison of effect of direct and incidental teaching in learning vocabulary”. Language Research Al-Zahra University. 7 (17).Pp. 77-102. [In Persian].
Schmitt, N. (2000). Vocabulary in Language Teaching. Cambridge: Cambridge University Press.
Shaghaghi, V. (2007). An Introduction to Morphology, Tehran: SAMT. [In Persian].
Solgi, F. & E. Sotoudehnama (2015). “Second language vocabulary learning: etymology or synonymy?”. Language Research Al-Zahra University. (Accepted/ in press). [In Persian].
Sonbul, S. (2013). “Approaches to second language vocabulary teaching”. The Encyclopedia of Applied Linguistics. First Edition. ed. Chapelle, C. A. Chicester: Blackwell Publishing Ltd.
Takač, V. P. (2008). Vocabulary Learning Strategies and Foreign Language Acquisition. Clevedon: Multilingual Matters Ltd.
Waring, R. & M. Takaki, (2003). “At what rate do learners learn and retain new vocabulary from reading a graded reader?”. Reading in a Foreign Language. No. 15. Pp. 130–63.
Whaley, L. J. (1997). Introduction to Typology: The Unity and Diversity of Language. California: Sage Publications.
Xinjie, L. (2011). A Study of Acquiring L2 Vocabulary Through Using Word Part Strategy. MA Thesis, Kristianstad University, Kristianstad.
Zimmerman, C. B. (2009). Word Knowledge: A Vocabulary Teacher’s Handbook. Oxford: Oxford University Press.
جستارهای زبانی