اسلام‌هراسی در سریال‌های تلویزیونی آمریکایی: تلفیق تحلیل انتقادی گفتمان و دستور طرح بصری

نویسندگان
علی موسوی ده شیخ 1
پاکزاد یوسفیان 2
بهروز محمودی بختیاری 3
1 دانشجوی دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
2 استادیار زبانشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
3 عضو هیئت علمی گروه هنرهای نمایشی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
در دنیای مدرن امروز، نقش رسانه در شکل‌دهی مستقیم و غیرمستقیم به افکار عمومی انکارناپذیر است. ازاین‌رو، تلویزیون، به‌عنوان مهم‌ترین و بانفوذترین رسانه جهان، توجه صاحبان قدرت را برای به‌دست گرفتن افکار عمومی به خود جلب می‌کند. در این تحقیق، نقش سریال‌های تلویزیونی آمریکایی در گسترش پدیده اسلام‌هراسی که پس‌از وقایع 11 سپتامبر فزونی یافته، بررسی شده است. برای این منظور، سریال میهن از شبکه شوتایم از دو جنبه مکالمات و تصاویر تحلیل شده است. برای تحلیل مکالمات، از رویکرد فرکلاف در چارچوب تحلیل انتقادی گفتمان و برای تحلیل تصاویر، از رویکرد کرس و ون‌لیوون به‌نام «دستور طرح بصری» استفاده شده است. در مکالمات در بُعد توصیف، ابزارهای قرابت، تکرار، پیش‌انگاری، قاب‌بندی، برجسته‌سازی، کمرنگ‌سازی و حذف درجهت نمایش چهره‌ای منفی از اسلام شناسایی شدند. ازلحاظ بصری نیز مفاهیم فرآیند تحلیلی، فرآیند روایی و پرسپکتیو این نقش را برعهده داشتند. موارد گفتمانی و بصری تحلیل‌شده نشان می‌دهند که این سریال دارای عناصری است که ازلحاظ گفتمانی، بصری و یا ترکیبی از هردو، ممکن است به ترویج اسلام‌هراسی کمک کنند. همچنین، ترکیبی از این دو رویکرد در تحلیل انتقادی رسانه پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

  • ·      درویشی، مصطفی (1392). واکاوی بازنمایی شرق در سینمای هالیوود در بستر گفتمان شرق‌شناسی بین 2000 تا 2012. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان.

  • سلطانی، سید علی‌اصغر (1386). «تحلیل گفتمانی فیلم‌های سیاسی‌ـ‌اجتماعی: نگاهی به «پارتی» سامان مقدم». فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات. د 3. ش 9. صص 1-16.

  • ·      غیاثیان، مریم‌سادات (1386). بازنمایی اسلام در نشریات آمریکا و انگلیس قبل و بعد از یازدهم سپتامبر. رساله دکتری زبان‌شناسی. دانشگاه تربیت مدرس.

  • کاظمی، فروغ و امینه سلمانی سیاه‌بلاش (1395). «بررسی کارکرد سطوح تحلیل در رویکرد انتقادی به تحلیل گفتمان: مطالعه موردی فیلم جدایی نادر از سیمین». جستارهای زبانی دانشگاه تربیت مدرس. د 7. ش 4 (پیاپی 32). صص 217-233.


 



  • Allen, C. (2004). “Justifying Islamophobia: a post-9/11 consideration of  the European :union: and British contexts”. American Journal of Islamic Social Sciences. 21(3).Pp. 1-25.

  • Allen, C. (2010). Islamophobia. Farnham: Ashgate Publishing, Ltd..

  • Bakhtin, M. (1986). Speech Genres and other Late Essays. Austin: University of Texas Press.

  • Bateman, J. A. & J. Wildfeuer (2014). “A multimodal discourse theory of visual narrative”. Journal of Pragmatics. 74(2014). Pp. 180-208.

  • Bazzanella, C. (Ed.). (1996). Repetition in dialogue (Vol. 11). Walter de  Gruyter.

  • Chehade, G. (2012). Anti-terrorism Discourse and the War on Dissent: A  Critical Analysis. Unpublished PhD Dissertation. McGill  University, Montreal. 

  • Coupland, N. & A. Jaworski (2001). “Discourse”. In P. Cobley (Ed.), The  Routledge Companion to Semiotics and Linguistics. London: Routledge.

  • Darvishi, M. (2013). Deconstructing the Representation of the East in Hollywood Based on Orientalism Discourse between 2000 and 2012. Unpublished MA Thesis. Isfahan: Isfahan University. [In Persian]

  • Dyer, G. (2008). Advertising as Communication. London: Routledge.

  • Fairclough, N. (1992a). Discourse and social change. Cambridge: Polity  Press.

  • Fairclough, N. (1992b). “Intertextuality in critical discourse  analysis”. Linguistics and Education. 4(3-4). Pp. 269-293.

  • Fairclough, N. (1995). Critical Discourse Analysis. Boston: Addison  Wesley.

  • Fairclough, N. (2001). Language and Power (2nd ed.). London: Longman.

  • Fairclough, N. (2003). Analyzing Discourse: Textual Analysis for Social  Research. London: Routledge.

  • Feng, D. & K. L. O’Halloran (2012). “Representing emotive meaning in visual images: a social semiotic approach”. Journal of Pragmatics. 44(2012). Pp. 2067-2084.

  • Fuller, S. (2013). “Quality TV”: The Reinvention of U.S. Television.  Unpublished BA Thesis. Sydney: The University of Sydney.

  • Ghiasian, M. (2007). The Representation of Islam in American and British Print Press before and after 9/11. Unpublished Ph.D. Dissertation. Tehran: Tarbiat Modares University. [In Persian]

  • Halliday, M. A. K. (1985). An Introduction to Functional Grammar.  London: Edward Arnold.

  • Huckin, T. (1997). “Critical discourse analysis”. DOCUMENT  RESUME. 87.

  • Huckin, T. (2002). “Critical discourse analysis and the discourse of  condescension”. Discourse Studies in Composition. Pp. 155-176.

  • Janks, H. (1997). “Critical discourse analysis as a research  tool”. Discourse: Studies in the Cultural Politics of  Education. 18(3). Pp. 329-342.

  • Jørgensen, M. W. & L. J. Phillips (2002). Discourse analysis as Theory  and Method. London: Sage.

  • Kabgani, S. (2011). A Critical Analysis of Images in Top Notch Books: A Social Semiotic Approach. Unpublished MA Thesis. Shiraz: Shiraz University.

  • Kabgani, S. (2011). A Critical Analysis of Images in Top Notch Books (A Social Semiotic Approach. Unpublished MA Thesis. Shiraz: Shiraz University.

  • Kazemi, F. & A. Salmani-Siahbalash (2016). “An investigation of analysis levels in the critical approach to discourse analysis: A case study of ‘the Separation’”. Language Related Research Tarbiat Modares University. 7(4). Pp. 217-233. [In Persian].

  • Kellner, D. & J. Share (2005). “Toward critical media literacy: Core  concepts, debates, organizations, and policy”. Discourse: Studies in  the Cultural Politics of Education. 26(3). Pp. 369-386.

  • Kellner, D. & J. Share (2007). “Critical media literacy, democracy, and  the reconstruction of education”. Media Literacy: A Reader. Pp. 3-23.

  • Kress, G. & T. Van Leeuwen (2006). Reading Images: The Grammar of  visual Design. London: Routledge.

  • Kress, G. (2010). Multimodality: A Social Semiotic Approach to  Contemporary Communication. London: Routledge.

  • Kumar, D. (2012). Islamophobia and the Politics of Empire. Chicago: Haymarket Books.

  • Laughey, D. (2007). Key Themes in Media Theory. Berkshire: McGraw- Hill Education.

  • Lean, N. (2012). The Islamophobia Industry: How the Right  Manufactures Fear of Muslims. London: Pluto Press.

  • Locke, T. (2004). Critical Discourse Analysis. London: Continuum.

  • Morley, D. (2005). Family Television: Cultural Power and Domestic  Leisure. London: Routledge.

  • Najafian, M., & Ketabi, S. (2011). The words behind images: A critical  social semiotic approach toward analyzing advertising.  International Journal of Linguistics, 3(1), 47.

  • Sheridan, L. P. & R. Gillett (2005). “Major world events and  discrimination”. Asian Journal of Social Psychology. 8(2). Pp. 191- 197.

  • Soltani, S. A. (2007). “Discourse analysis of socio-political films: A case study of ‘Party’ by Saman Moghaddam”. The Quarterly Journal of the Iranian :union: for Cultural Studies and Communication. 3(9). Pp. 1-16. [In Persian]

  • Van Leeuwen, T. (1996). “The Representation of Social Actors”. In C.  Caldas-Coulthard and M. Coulthard (Eds), Texts and Practices: Readings in Critical Discourse Analysis. London: Routledge.

  • White, M. (1992). “Ideological analysis and television”. In Allen, R. C. (Ed.), Channels of Discourse, Reassembled: Television and  Contemporary Criticism (2nd ed.) (Pp. 121-151). Chapel Hill, NC: University of North Carolina Press.

  • Yule, G. (1996). Pragmatics. Oxford: Oxford University Press.


 

جستارهای زبانی
دوره 8، شماره 4
مهر و آبان 1396
صفحه 207-238