1
استادیار زبانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه، ایران
2
استادیار زبانشناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
3
دانشجوی دکتری زبانشناسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
چکیده
پژوهش توصیفی - تحلیلی حاضر حاضر به بررسی توزیع نحوی نشانه نفی جمله در جملات پرسشی بلی ـ خیر در گویش دشتستانی می‌پردازد. در این گویش، نشانه نفیِ جمله علاوه بر جایگاه منضم به فعل، در جایگاه ماقبل متمم‌های گروهی جمله و همچنین ابتدای جملات پرسشی بلی ـ خیر قرار می‌گیرد. بر این اساس، با ارائه شواهدی چند، رفتار انتخابی این نشانه و نیز سازوکارهای حاکم بر توزیع آن در سلسله‌مراتب جمله در دو جایگاه منضم به فعل و غیرمنضم به فعل از منظر برنامه کمینه‌گرای چامسکی (1995؛ 2001) تببین می‌گردد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نشانه نفی در جایگاه ماقبل فعل، «پیشوند منفی» و در جایگاه ماقبل متمم‌های گروهی، «جزء قیدی منفی» است که هر یک در گروه‌های جداگانه‌ای تولید شده و با فعل در رابطه مطابقه شرکت می‌کنند. در جملات پرسشی بلی ـ خیر، نشانه نفی به عنوان جزء قیدی منفی از جایگاه هسته گروه نفیِ غیرمنضم به فعل حرکت می‌کند و در جایگاه هسته گروه متمم‌نما قرار می‌گیرد تا ضمن اقناع معیار نفی، تعبیر پرسشی جمله را فراهم سازد. عدم تحقق این حرکت، ساختی غیردستوری تولید می‌کند.
کواک، سه‌را. (1387). ساخت جملات منفی در زبان فارسی. پایان‌نامه دکتری. تهران: دانشگاه تهران.
آذری، مطلب؛ علیزاده، علی؛ کرامتی یزدی، سریرا و مجتبی نامور فرگی. (1394). «حرکت‌های نحوی رو‌به‌پایین در زبان فارسی براساس کمینه‌گرایی». جستارهای زبانی. د 6. ش 6. صص 1ـ22.
Aboh, E.O. (1999). From the Syntax of Gungbe to the Grammar of Gbe. Editions à la Carte SA. Sierre: Suisse.
Chomsky, N. (1986). Barriers. Cambridge MA: The MIT Press.
Chomsky, N. (2001). “Derivation by phase”. In Kenstowicz, M (Ed.) Ken Hale: A Life in Language. MIT Press.
Chomsky, N. [1995] (2015). The Minimalist Program. MIT Press.
Haegeman, L. (1995). The Syntax of Negation. Cambridge University Press.
Chomsky, N. & R. Zanuttini (1991). “Negative heads and the neg criterion”. The Linguistic Review 8. Pp. 233-251.
Halle, M. & A. Marantz (1993). “Distributed morphology and the pieces of inflection”. In Hale, Ken and Keyser, Samuel J. (Eds.), The View from Building 20: Essays in Linguistics in Honor of Sylvain Bromberger. Cambridge: MIT Press.
Han, C. (1998). The Structure and Interrelation of Imperativs: Mood and Force in Universal Grammar. Ph.D. Dissertation. University of Pennsylvania.
Hornstein, N.; J. Nunes & K.K. Grohmann (2005). Understanding Minimalism. Cambridge: Cambridge University Press.
Jespersen, O. (1917). Negation in English and Other Languages. Copenhagen: A.F. Høst.
Karimi, S. (1994). “Word order variations in modern contemporary Persian”. In M. Marashi (Ed.), Persian Studies in North America: A Festschrift for Professor M.A. Jazayery, Iranbooks. Pp. 43-73.
Karimi, S. (2001). “Persian complex DPs: how mystrious are they? ”, Canadian Journal of Linguistics. 46 (1-2). Pp. 63-96.
Klima, E.S. (1964). “Negation in English”. In J.A. Fodor & J.J. Katz (Eds.). The Structure of Language. New Jersey: Prentice-Hall.
Laka, I. (1991). “Negation in syntax: On the nature of functional categories and projections”. ASJU, XXV-I. Pp. 65-136.
Lasnik, H. (2002). “The Minimalist program in syntax”. Trends in Cognitive Sciences 6. Pp. 432-437.
McCloskey, J. (1979). Transformational syntax and model theoretic semantics: A case-study in Modern Irish. Dordrecht: Reidel.
Moscati, V. (2006). The Scope of Negation. Ph.D. Dissertation. University of Siena.
Ouhalla, J. (1990). “Sentential negation, relativized minimality and the aspectual status of auxiliaries”. Linguistic Review 7. Pp. 183–231.
Payne, J. R. (1985). “Negation”. In: Timothy Shopen (Ed.) Language Typology and Syntactic Description, Vol. I: Clause Structure. Cambridge, UK: Cambridge University Press. Pp. 197–242.
Pollock, J.Y. (1989). “Verb movement, universal grammar, and the structure of IP”. Linguistic Inquiry 20. Pp. 365-424.
Progovac, L. (1994). Positive and Negative Polarity: A Binding Approach. Cambridge University Press.
Weiss, H. (2002). “Three types of negation: a case study in Bavarian”. In: Sjef Barbiers, Leonie Cornips & Susanne Van der Kleij (Eds.), Syntactic Microvariation. Electronic Publication: Meertens Institute. Pp. 305-332.
Willis, D.; C. Lucas & A. Breitbarth (2013). “Comparing diachronies of negation”. In: The History of Negation in the Languagesof Europe and the Mediterranean, Vol. I: Case studies. David Willis, Christopher Lucas, and Anne Breitbarth (Eds.). Oxford: Oxford University Press. Pp. 1-50.
Zanuttini, R. (1997a). “Negation and verb movement”. In The New Comparative Syntax, L. Haegeman (Ed.). London & New York: Longman. Pp. 214-245.
Zanuttini, R. (1997b). Negation and Clausal Structure: A Comparative Study of Romance Languages. New York: Oxford University Press.
Zanuttini, R. (2001). “Sentential negation”. In: The Handbook of Contemporary Syntactic Theory. Mark Baltin and Chris Collins (Eds.). USA: Blackwell Publishers. Pp. 511-535.
Zeijlstra, H.H. (2004). Sentential Negation and Negative Concord. Ph.D. Dissertation. University of Amsterdam. Utrecht: LOT Publications.
جستارهای زبانی