بررسی متغیرهای فرهنگی در ارتباطات میان ایرانیان و فرانسویان بر اساس الگوهای زبانی

نویسندگان
محمدرضا فارسیان 1
آزاده فسنقری 2
1 دانشیار زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2 مربی زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
چکیده
امروزه زبان نه تنها مهمترین ابزار ارتباطی، بلکه به­مثابه­ هسته اصلی و شکل دهنده­ی فرهنگ محسوب می­شود. چگونگی ارتباط میان زبان و فرهنگ و تأثیر متقابل آن دو در برقراری ارتباط بین کاربران زبان با فرهنگ­های متفاوت از اهمیت بالایی برخوردار بوده و توجه بسیاری از محققان را به خود معطوف داشته است. با توجه به نقش مهم و اساسی فرهنگ در برقراری ارتباطات بینافرهنگی، پژوهش حاضر بر آن است تا به بررسی این رابطه­ی دوسویه­ی در امر ارتباطات میان ایرانیان و فرانسویان بپردازد. برای تحقق این هدف، ابتدا به معرفی پیشینه و کارهای انجام شده در این زمینه پرداخته خواهد شد. آن­گاه ضمن تبیین مبانی نظری رابطه­ی متقابل زبان و فرهنگ، نقش اساسی شناخت و درک مؤلفه­های فرهنگی در برقراری ارتباط مؤثر مورد بررسی قرار خواهد گرفت. برای این منظور، یکی از متغیرهای فرهنگی مؤثر در ارتباطات میان­فرهنگی یعنی تعاملات کلامی در دو فرهنگ فارسی و فرانسه بر اساس نظریه­ی کنش گفتاری آستین مورد بررسی و واکاوی قرار گرفته، با ارائه­ی مثال­های مختلف، کاربردها، تفاوت­ها و تشابهات این متغیر فرهنگی در هر دو محیط کلامی تبیین می­شود. نتایج این تحقیق حاکی از ضرورت توجه به تفاوت­های فرهنگی به­منظور جلوگیری از بروز برخی از سوء برداشت­ها و برداشت­های غلط حین برقراری ارتباط کاربران زبان با فرهنگ­های فرانسه و فارسی است.

کلیدواژه‌ها

  • افقری، اکبر و ویدا کاویانی. (1384). «بیان عذرخواهی در زبان فارسی به‌عنوان یک کنش زبانی». زبان‌شناسی کاربردی. د 8. ش 2. صص 1ـ28.

  • پیش­قدم، رضا. (1393). «آسیب‌شناسی روش­های جمع‌آوری داده در مطالعات زبانی: گامی به‌سوی بومی‌سازی روش تحقیق در ایران». جستارهای زبانی. ش 2 (پیاپی 18). صص 55‌ـ70.

  • پیش­قدم، رضا. (1391). ««زباهنگ» به‌عنوان ابزاری تحول‌گرا در فرهنگ­کاوی زبان». مطالعات زبان و ترجمه. ش 4 (پیاپی 45). صص 47ـ62.

  • پیش­قدم، رضا و آتنا عطاران. (1392). «نگاهی جامعه‌شناختی به کنش گفتاری قسم: مقایسه زبان­های فارسی و انگلیسی». مطالعات زبان و ترجمه. ش 4. صص 25ـ50.

  • پیش­قدم، رضا و فاطمه وحیدنیا. (1394). «کاربردهای «دعا» در فیلم­های فارسی و انگلیسی درپرتو الگوی هایمز». جستارهای زبانی. د 6. ش 7 (پیاپی 28). صص 53ـ72.

  • تاج‌آبادی، فرزانه و فردوس آقاگل‌زاده. (1390). «آموزش زبان­های خارجی درپرتو چالش تدریس فرهنگ». پژوهش­های زبان‌شناختی در زبان­های خارجی. ش 1. صص 39ـ57.

  • درکیچ، منیر. (1386). «چرا خارجی­ها تعارف فارسی را نمی‌فهمند؟». نامه پارسی. س 12. ش 1 و 2. صص 17ـ42.

  • دست‌آموز، سعیده و محمدرضا محمدی. (1394). «بررسی تأثیر کنش­های گفتاری غیرمستقیم با ساختار پرسشی بر روند گفت‌وگو ازمنظر زبان روسی». جستارهای زبانی. ش 1 (پیاپی 29). صص 49ـ57.

  • ذوالفقاری، حسن. (1394). «گونه‌شناسی ساخت­های قالبی در زبان عامه». جستارهای زبانی.  ش 4 (پیاپی 25). صص 69ـ98.

  • رستم‌بیک تفرشی، آتوسا و احمد رمضانی واسوکلائی. (1391). «نقش فرهنگ در آموزش زبان خارجی». پژوهش­نامه انتقادی متون و برنامه­های علوم انسانی. س 12. ش 1. صص 15ـ34.

  • زرقانی، مهدی و الهام اخلاقی. (1391). «تحلیل ژانر شطح براساس نظریۀ کنش گفتار». ادبیات عرفانی.دانشگاه الزهرا. س 3. ش 6. صص 61ـ80.

  • سلمانی ندوشن، محمدعلی. (1383). «مطالعه و مقایسه اجتماعی‌ـ‌پراگماتیک تعارف در زبان‌های انگلیسی و فارسی». پژوهش­های زبان­های خارجی. ش20. صص 119ـ144.

  • شفقی، مریم. (1392). «کنش گفتاری «وعده» و «وعده در گفتمان سیاسی». جستارهای زبانی. ش 2 (پیاپی 14). صص 158ـ141.

  • شفقی، مریم و احمد تمیم‌داری. (1394). «بررسی مشخصه­های کنش گفتاری معذرت‌خواهی با مخاطب خداوند («توبه») در زبان­های فارسی و روسی». جستارهای زبانی. ش 5 (پیاپی 26). صص 285ـ304.

  • صفا، پریوش و مینا زمانی. (1391). «بررسی مقایسه­ای «باهم‌آیی­ها» در کنش زبانی بیان شدت در فرانسه و فارسی». فصلنامه پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی. ش 3 (پیاپی 11). صص 123ـ141.

  • صفا، پریوش و سارا قائمی. (1393). «بررسی کنش بیانی امر در دو زبان فرانسه و فارسی». زبان‌پژوهی.دانشگاه الزهراء. ش 11. صص 120ـ134.

  • علاقه­بند، علی. (1380). جامعه‌شناسی آموزش و پرورش. تهران: نشر روان.

  • علوی، فریده و سویل زینالی. (1393). «بررسی چگونگی تقابل فرهنگ­ها در ترجمه گفتار تعارف‌آمیز با تأکید بر ترجمه فرانسوی داستان مهمان مامان، اثر هوشنگ مرادی کرمانی». زبان‌پژوهی.دانشگاه الزهراء. ش 11. صص 135ـ162.

  • فضائلی، مریم و محمد نگارش. (1390). «تحلیل خطبۀ پنجاه‌و‌یکم نهج‌البلاغه براساس طبقه‌بندی سرل از کنش گفتاری». مطالعات اسلامی: علوم قرآن و حدیث. ش 3 (پیاپی 86). صص 81ـ118.

  • فیروزآبادی، سعید و آنیتا امیری. (1389). «فرهنگ، زبان و آموزش». برگ فرهنگ. ش 21. صص 103ـ111.

  • قرایی مقدم، امان‌الله. (1382). انسان‌شناسی فرهنگی. تهران: ابجد.

  • متقی طبری، شیوا و لویز بوزل. (1390). «بررسی مقابله­ای پاسخ به تعریف و تمجید توسط ایرانیان و استرالیایی­ها: تأثیر قرار گرفتن در معرض فرهنگ جامعه کلامی جدید». تحقیقات کاربردی در زبان انگلیسی. ش 1. صص 21ـ42.

  • میرزا سوزنی، صمد. (1385). «مشکلات بین‌فرهنگی ترجمه گفتار تعارف‌آمیز». مطالعات ترجمه. د 4. ش 13. صص 41ـ54.

  • یول، جورج. (1387). کاربردشناسی زبان. ترجمه محمد عموزاده مهدیرجی و منوچهر توانگر. تهران: سمت.

  • Chamberlain, A. & R. Steele (1991). Guide Pratique de la Communication –100 actes de Communication 56 Dialogues, Paris: Didier.

  • Cuq, J.-P. (2003). Dictionnaire de Didactique du Français Langue Etrangère et Seconde. Paris: Clé International.

  • Glaser, E. et. al. (2007). Compétence Interculturelle Pour le Développement de la Mobilité Professionnelle. Strasbourg:Éditions du Conseil de l’Europe.

  • Kerbrat-Orecchioni, C. (1989). “Théorie de faces et analyse conversationnelle”. In Le parler frais d’Erving Goffman. Paris: Minuit. Pp.155-179.

  • Kerbrat-Orecchioni, C. (1992). Les Interactions Verbales. Tome II, Paris: Armand Colin.

  • Kerbrat-Orecchioni, C. (1994). Les Interactions Verbales. Tome III, Paris: Armand Colin.

  • Kilani-Schoch, M. (1992). “Il fait beau aujourd’hui. Contribution à l’approche linguistique des 20 malentendus interculturels”. Cahiers de l’ILSL (Lausanne) 2, Pp. 127-154.

  • Lázár, I. et al., (2007). Développer et Evaluer la Compétence en Communication Interculturelle. Strasbourg: Éditions du Conseil de l’Europe.

  • Porcher, L. (1995). French as a Foreign Language. Paris: Hachette [In French].


Porcher, L. (1995). Le français langue étrangère, Paris: Hachette
جستارهای زبانی
دوره 7، شماره 7
بهمن و اسفند 1395
صفحه 173-195