بررسی انتقادی از بازنمون تحولات سوریه در مطبوعات ایران و آمریکا با به‌کارگیری الگوی ون‌لیوون

نویسندگان
استادیار زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران
چکیده
در این پژوهش به تحلیل متون مطبوعاتی ایران و آمریکا (دو روزنامه کیهان و واشنگتن‌پست) پرداخته شده است. رویکرد مورد استفاده برگرفته از الگوی ون‌لیوون (2008) است و محقق می‌کوشد نشان دهد جهان‌بینی‌ صاحبان رسانه‌ها‌ چگونه به نویسندگان مطبوعات منتقل شده و در قالب متن بازتاب می‌یابند. هدف از این تحقیق یافتن پاسخی برای این سؤال است که مسائل سیاسی کشور سوریه چگونه در دو روزنامه بازنمایی شده و اگر تفاوتی در این بین وجود دارد، چگونه می‌تواند بیان‌گر نقطه‌نظر سیاسی صاحبان رسانه‌ها باشد. این پژوهش به بازنمایی «کنش اجتماعی» پرداخته، پنج تقابل دوگانه را در ده متن استخراجی در بازه زمانی 20 تیر تا 29 مرداد 1391 بررسی نموده و میزان تأثیرگذاری هر تقابل بر گفتمان را نمایش می‌دهد. نتایج بیان‌گر این است که مطبوعات ایران و آمریکا مسائل سیاسی روز را در راستای سیاست‌های دولت خود بازسازی می‌کنند و نویسندگان به منظور القای جهان‌بینی‌ خود به گونه‌ای هدف‌دار و کاملاً متفاوت از تقابل‌ها برای بازنمایی کنش اجتماعی بهره جسته‌اند. از میان تقابل‌های بررسی شده، تقابل نشانه‌ای- مادی، فعال‌سازی-غیرفعال‌سازی، عامل‌نمایی-عامل‌زدایی و انتزاعی-عینی به شیوه‌ای متفاوت در ساختار گفتمان فارسی و انگلیسی نمود یافته‌اند و این امر ریشه در تفاوت اساس دیدگاه صاحبان رسانه دارد.

کلیدواژه‌ها


  • آقاگل‌زاده، فردوس (1385). تحلیل گفتمان انتقادی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

  • آقاگل‌زاده، فردوس و همکاران (1391). «انگاره زبان‌شناختی نگارش و گزینش خبر: رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی». فصلنامه پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی. د3. ش4. صص 25-42.

  • آقاگل‌زاده، فردوس و همکاران (1392). «مطالعه تطبیقی شیوه بازنمایی کنشگران ایرانی و غربی در پرونده هسته‌ای ایران در رسانه‌های بین‌المللی». جستارهای زبانی. د4. ش1. صص 1-19.

  • اسدی، مسعود و همکاران (1394). «مؤلفه‌های زبان‌شناختی و جامعه‌شناختی‌ـ‌ معنایی و بازنمایی کنشگران اجتماعی در متون مطبوعاتی». جستارهای زبانی. د6. ش1. صص 1-24.

  • حامدی شیروان، زهرا و محمدرضا پهلوان‌نژاد (1394). «بررسی بازنمایی یک‌سویه و جانب‌دارانه تحولات سوریه در منابع خبری غرب». جستارهای زبانی. د 6. ش 5 (پیاپی 26). صص 146-168.

  • کیهان، روزنامه. مقالات از 20 تیرـ 29 مرداد 1390. قابل بازیابی در: www.keyhan.ir.

  • شکرفروش، مهناز (1388). بازنمایی کارگزاران اجتمـاعی راجع به مسئله انرژی هسته‌ای ایران در روزنامه‌های فارسی و انگلیسی‌زبان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد: دانشگاه علوم وتحقیقات فارس شیراز.

  • حصیری، فاطمه (1390). بازنمایی کنش اجتماعی در گفتمان فارسی و انگلیسی: تحلیل گفتمان انتقادی در مورد انرژی هسته‌ای در روزنامه‌های ایران و آمریکا. پایان‌نامه کارشناسی ارشد: دانشگاه شیراز.

  • یارمحمدی، لطف‌الله (1380). «واژگان هسته‌ای و غیرهسته‌ای در واژگان‌شناسی مقابله‌ای تجزیه و تحلیل گفتمانی انتقادی و ترجمه ادبی». نامه فرهنگستان علوم. ش 17. صص ۱۹۷-۲۰۶.

  • یارمحمدی، لطف‌الله و لیدا سیف (1383). «بازنمایی کارگزاران اجتماعی در مناقشات فلسطین و اسرائیل ازطریق ساختارهای گفتمان‌مدار جامعه‌شناختی‌ـ‌‌ معنایی». ششمین همایش زبان‌شناسی. تهران: مجله دانشگاه علامه طباطبایی.



  • Coulthard, C.R. & M. Coulthard (2008). Discourse and Practice: New Tools for CriticalDiscourse Analysis. Oxford: Oxford University Press.

  • Fairclough, N. (2003). Analysing Discourse: Textual Analysis for SocialResearch. London: Routledge.

  • Fairclough, N.)1989(. Language and Power. London: Longman.

  • Fairclough, N. 1989(. Language and Power. London: Longman.

  • Fairclough, N. )1995(. Critical Discourse Analysis. London: Longman

  • Fairclough, N. (2001). “Critical Discourse Analysis as a Method in Social Scientific Research.” In Wodak, R. & Meyer, M. (Eds.). Methods of Critical Discourse Analysis(Pp. 121-138). London: SAGE.

  • Fairclough, N. )1995(. Critical Discourse Analysis. London: Longman.

  • Fowler, R. (1991). Language in the News: Discourse and Ideology in the Press. London: Routledge.

  • Fowler, R. (1991). Language in the News: Discourse and Ideology in the Press. London: Routledge.

  • Hodge, R & G. Kress (1993). Language as Ideology. London: Rutledge.

  • Hodge, R & G. Kress (1993). Language as Ideology. London: Rutledge.

  • Leeuwen, T. Van (1996). “The representation of social actors” in Caldas-Coulthard, C. R. and Coulthard, M. (ed.) Texts and Practices. London: Rutledge.

  • Coulthard, C. R. and Coulthard, M. (2008). Discourse and Practice: New Tools for Critical Discourse Analysis. Oxford University Press.

  • Van Dijk, T. (1998). Ideology: A Multidisciplinary Approach. London: Sage Publications.

  • Van Dijk, T. (1998). Ideology: A Multidisciplinary Approach. London: Sage Publications.

  • Van Dijk, T. (2001). “Multidisciplinary CDA: A plea for diversity.” In: R. Wodak & M. Meyer (Eds.). Methods of Critical Discourse Analysis (Pp. 95-99). London: SAGE.

  • Van Leeuwen, T.A. (1996). “The representation of social actors” In Caldas-Coulthard, C.R. & M. Coulthard (Eds.) Texts and Practices (Pp. 32-70). London: Rutledge.

  • Washington Post. Articles from 11 July-29 August, 2011. Available at: www.washingtonpost.com.


Wodak, R. (2011). The Discourse of Politics in Action: Politics as Usual. (2nd Revised Edition). Basingstoke: Palgrave Macmillan.