در پژوهش حاضر، القاب دانش‌آموزان دختر و پسر دبیرستان‌های شهرستان مشگین‌شهر با اتخاذ رویکرد زبان‌شناسی اجتماعی بررسی و تحلیل شده است. القابْ آن‌دسته از نام‌های غیررسمی و ثانویه‌اند که افزون‌بر نام اصلی و قانونی فرد به وی داده می‌شود. در این پژوهش، با استفاده از پرسش‌نامه، القاب شصت دختر و شصت پسر دبیرستانی گرد‌آوری شد که، از این تعداد، درحدود347 لقب استخراج گردید. ازاین‌میان (52درصد)، 181 لقب برای پسران و 166 لقب (48درصد) ویژۀ دختران بود. در مرحلۀ بعد، با استفاده از ابزارهای آمار توصیفی، داده‌ها بررسی شدند و القاب ازنظرِ زبان به‌کاررفته در تولیدشان، به چهار دستۀزبان‌های ترکی، فارسی، عربی و سایر تقسیم شدند که، در این مؤلفه، گروه پسران (درصد46.69) از زبان ترکی برای لقب‌دهی به‌طور گسترده استفاده کرده بودند و گروه دختران(52.40درصد) زبان فارسی را به‌طرز چشمگیری به کار گرفته بودند. ازمنظر هویت مورد اشارۀ القاب، آن‌ها به انواع هویت محلی، ملی و فراملی دسته‌بندی شدند که، در این مؤلفه نیز، بیشترین القابِ (42.54درصد) گروه پسران مربوط به هویت محلی و بیشترین القاب (46.38درصد) گروه دختران مربوط به هویت ملی بود. همچنین، دلایل لقب‌گذاری به زیردسته‌های تحقیر، تحبیب، طنز و بی‌دلیل دسته‌بندی شدند که در هردو گروه دختر و پسر، دلیلِ تحقیر بیشترین کاربرد (70.16درصد گروه پسران و 53.61درصد گروه دختران) را داشت. درنهایت، گفتمان ورای القابْ به گفتمان‌های روزمره، رسانه‌ای، تابو و مذهبی دسته‌بندی شدند که نتایجْ نشان داد شمار بسیارِ القاب دانش‌آموزان پسر و دختر به‌ترتیب به گفتمان‌های روزمره و رسانه‌ای مربوط می‌شود؛ حال آنکه در دو گفتمان دیگر، در گروه پسران، گفتمان تابو و سپس مذهبی پیشتاز بود و درگروه دختران عکس این ترتیب دیده شد. در تمام مؤلفه‌های مذکور، متغیرِ جنسیت و مقادیرِ آن مؤلفه ارتباط معناداری با یکدیگر داشتند.
ترادگیل، پیتر (1376). زبان‌شناسی اجتماعی: درآمدی بر زبان و جامعه. ترجمۀ محمد طباطبایی. تهران: نشر آگه.
خانیکی، هادی (1383). «هویت و گفتمان‌های هویتی در ایران». هویت درایران (صص3 -21). به‌کوشش علی‌اکبر علیخانی. تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
دهخدا، علی‌اکبر (1345). لغت‌نامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
حبی، اکرم؛ اسکندر فتحی‌آذر و بهمن محمدبخش (1389). «جهانی‌شدن و هویت‌های محلی و جهانی دانشجویان (مطالعۀ موردی: دانشگاه تبریز)». تحقیقات فرهنگی ایران. د3. ش2 (پیاپی 10). صص 101-121.
گافمن، اروینگ (1386). داغ ننگ (چاره‌اندیشی برای هویت ضایع‌شده). ترجمۀ مسعود کیانپور. تهران: نشر مرکز.
گل‌محمدی، احمد (1381). جهانی‌شدن، فرهنگ، هویت. تهران: نشر نی.
مدرسی، یحیی (1368). درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
Ahmadi, M. (2009). “Nickname as a symbol of identity or label of humiliation”. Journal of Anthropology. No.11.Pp. 9-24.[In Persian].
Anderson, C. P. (1979). The Name Game. New York: Jove.
Anderson, J. (2007). The Grammar of Names. New York: Oxford University Press.
Bechar-Israeli, H. (1995). “From Bonehead to Clonehead: Nicknames, Play, and Identity on Internet Relay Chat”. Journal of Computer Mediated Communication. Vol. 1 (2). Retrieved October 1, 2017 from World Wide Web: https://www.mediensprache.net/archiv/pubs/2035.html
Burdová, V. (2009).“Student Slang”. Diploma Thesis. Masaryk University in Borno.
Busse, T. (1983). “Nickname usage in an american high school”. Names. Vol. 31. Pp. 300-306.
Crozier, W. R. & P. S. Dimmok (1999),“Name-calling and nicknames in a sample of primary school children”. British Journal of Educational Psychology. Vol. 69(4). Pp. 505–516.
Crystal, D. (1992). An Encyclopedic Dictionary of Language and Languages. Blackwell Publishers.
De Francisco, V. (1991). “The Sounds of silence: how men silence women in marital relations”. Discourse and Society. Vol. 2(4). Pp. 413-23.
De Klerk, V. & B. Bosch (1996).“Naming practices in the eastern Cape province of South Africa”.Names (forthcoming).
De Klerk, V. & B. Bosch (1997). “Nicknames of English adolescents in South Africa”. Names. Vol. 45(2). Pp. 101-118.
Dehkhoda, A. (1966). Dehkhoda’s Dictionary. Tehran: Tehran University. [In Persian].
Fasold, R. (1986). The Sociolinguistics of Society. Cambridge: Basil Blackwell.
Fathi Azar, E. (2010). “Globalization and local and global identities”. Cultural Studies. Vol. 3, No. 2. Pp. 101-121 (In Persian)
Glladkova, A. (2002). “The semantics of nicknames of the american presidents”.Proceedings of the 2002 Conference of the Australian Linguistic Society. Vol. 2. pp. 1-11.
Golmohammadi, A. (2002). Globalization, Culture, Identity. Tehran: Ney.[In Persian].
Guffman, E. (2007). Stigma, Notes on the Management of Spoiled Identity. Translated by :Masoud Kianpour .Tehran: Markaz. [In Persian].
Hornby, A. S. (1992). Oxford Advanced Learners Dictionary.Oxford: University Press.
Jespersen, O. (1964). Mankind, Nation, and the Individual. London: George Allen & Unwin
Khaniki, H. (2004). “Identity and identity related discourses”. In Identity in Iran. Tehran: Humanities and sociological Institute of Jahad Daneshgahi.Pp. 3-21. [In Persian].
Kuranchie, A. (2012). “Students’ nicknames: their sources and effects on learning”. Journal of Education and Practice. Vol. 3. No. 14. Pp. 126-132.
Lakoff, R. (1975). Language and Woman's Place. NewYork: Harper and Row.
Leslie, P. L. & J. K. Skipper (1990), “Towards a Theory of Nicknames: A Case for Socio-Onomastics”. Names.Vol. 34. No. 4. Pp. 273-282.
Liao, Ch. Ch. (2006). “Linguistic analysis of nicknames of junior high school students”. Journal of Language and Linguistics. Vol. 5(1). Pp. 68–86.
Loyns, J. (1981). Language and Linguistics. Cambridge University Press.
Modarresi, Y. (1989). An Introduction to Sociolinguistics. Tehran: Institute for Humanities and Cultural Studies. [In Persian].
Morgan, J.; Ch. O'Neill & R. Harrè (1979), Nicknames: Their Origins And Social Consequences. London: Routledge and Kegan Paul.
Phillips, B. S. (1990). “Nicknames and Sex Role Stereotypes”. Sex Roles Vol. 23(5). Pp. 281-289.
Pourabdollah, M. (1995) . “Slang and it’s translation”. Journal of Translator. No.20.Pp. 56-63.[In Persian].
Reid, E. M. (1991). Electropolis: Communication and Community On Internet Relay Chat. Honours Dissertation. University of Melbourne.
Trudgil, P. (1997). Sociolinguistics: An Introduction to Language and Society.Translated by: Mohammad Tabatabaei .Tehran:Agah. [In Persian].
West, C. & D. Zimmerman (1977), “Woman’s Place in Everyday Talk: Reflections on Parent-Child Interaction. Social Problems. Vol. 24. Pp. 521-529.
جستارهای زبانی