بازنمایی ایدئولوژیک مطبوعات انگلستان و ایران با نگاه تحلیل انتقادی استعاره

نویسندگان
علی افخمی 1
کامران شکیبا 2
1 استاد زبانشناسی دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 دانشجوی دکتری زبانشناسی دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
تحلیل انتقادی استعاره با استفاده از روش التقاطی، شامل تحلیل گفتمان انتقادی، زبان‌شناسی شناختی، کاربردشناختی و غیره است و سعی در روشن‌سازی گفتمان، بازنمایی و بازتولید ایدئولوژی و روابط پنهان قدرت دارد. یک روش گفتمانی بسیار قدرتمند استفاده از استعاره است که قدرت پوشانندگی و متقاعدسازی بسیار بالایی دارد. در این پژوهش سعی شد با استفاده از ترکیب روش‌شناختی لیکاف و کاربردشناختی کامرون، آن چنان که چارتریس بلک مدنظر دارد، به‌صورت رویکردی تلفیقی، به تحلیل انتقادی استعاره در متون سیاسی روزنامه‌های متقابل مردم‌سالاری و کیهان در ایران و میرر و تلگراف در انگلستان بپردازد؛ در حالی که هر یک از روزنامه­ها نمایندۀ احزاب مقابل در کشورشان به­شمار می­آیند. هدف این پژوهش آشکار شدن تفاوت‌ها و شباهت‌های میان حوزۀ استعاره‌ها و استعاره‌های مفهومی گفتمان‌های رقیب در هر کشور و رسانه‌های احزاب مهم سیاسی ایران و انگلستان از منظر انتقادی است. از این رو، بخش‌های سیاسی این روزنامه‌ها با در­نظر گرفتن دال‌های مرکزی هر حزب و نیز با تمرکز بر پنج حوزۀ مبدأ تنازع، ساختمان، سفر، مذهب و گیاهان تحلیل شد. نتیجۀ این پژوهش نشان داد که احزاب و زبان‌ها از وجه نوع به‌کارگیری حوزۀ مبدأ و تواتر به­ سبب مسائل فرا­زبانی ِاجتماع، تاریخ و فرهنگ با هم تفاوت دارند و نقطۀ مشترک زبان‌ها در این است که همواره واقعیت سیاسی یکسان به­دلیل شرایط ایدئولوژیک متضاد، به‌صورتی متفاوت بازنمود می‌شود. این تحلیل در روشن کردن روابط پنهان قدرت گامی مؤثر است.


کلیدواژه‌ها

  • آقاگل زاده، فردوس (1386). تحلیل گفتمان انتقادی و ادبیات. تهران: علمی فرهنگی.

  • آقاگل زاده، فردوس و مریم غیاثیان (1386). «رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان انتقادی». زبان و زبان­شناسی، د 3. ش 1.

  • آقاگل زاده، فردوس و طاهره طارمی (1394). «تحلیل زبان‌شناختی گفتمان‌های رقیب در پروندۀ بورسیه‌های تحصیلی: رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف». جستارهای زبانی دانشگاه تربیت مدرس. ش 34. صص 391 -414.

  • رضاپور، ابراهیم (1390). «تحلیل گفتمان انتقادی: نقش استعاره در بازنمایی و بازتولید ایدئولوژی در رسانه‌ها». رسالۀ دکتری زبان­شناسی همگانی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.

  • سلطانی، علی­اصغر (1384). قدرت، گفتمان و زبان: سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران . تهران: نشر نی.


 



  • Aghagolzadeh, F. & M. Ghiasian (2007). “Prevailing approaches in critical discourse analysis”. Journal of Language and Linguistics. Vol. 3 Ed. No. 1. [In Persian].

  • Aghagolzadeh, F. & T. Taromi, (2015). “Linguistic analysis of competing discourses in educational scholarship case: Fairclough's approach to CDA”. Language Related Research. No. 3. Pp. 391-414. [In Persian].

  • Aghagolzadeh, F. (2007). Critical discourse analysis & literature .SID .Tehran. Scientific and Cultural Publications. [In Persian].

  • Bale, T. (2011). The Conservative Party: From Thatcher toCameron. London: Polity Press.

  • Blommaert, J. (2005). Discourse. Cambridge: Cambridge University Press.

  • Cameron, L. & G. Low (1999). Researching and Applying Metaphor. Cambridge: Cambridge University Press.

  • Cameron, L. (2003). Metaphor in Educational Discourse. London: Continuum.

  • Cameron, L. (2007) .“Patterns of metaphor use in reconciliation talk”. Discourse & Society. 18. Pp 197-222.

  • Cameron, L. (2008). “A discourse approach to metaphor: Explaning systematicmetaphors for literacy processes in a school discourse community”. In Language in the Context of Use: Discourse and cognitive approaches to language. edited by Andrea Tyler, Yiyoung Kim, Mari Takada. Pp. 321-328.

  • Charteris-Black, J. (2004). Corpus Approaches to Critical Metaphor Analysis. New York: Palgrave-MacMillan. Ed Milband. Editorials. Mirror Newspaper. 5. 2015

  • Fairclough, N. (1989). Language and Power. London: Longman.

  • Fairclough, N. (2013). Critical Discourse Analysis: The Critical Study ofLanguage. London: Routledge.

  • Gee, J. (2004). Discourse Analysis: Theory and Method. London: Routledge.

  • Howe, N. (1988). Metaphor in Contemporary American Political Discourse. Metaphor and Symbol. 3(2). Pp. 87-104

  • Lakoff, G. & M. Johnson (1980), Metaphors we Live by. Chicago, IL: University of Chicago Press.

  • Lakoff, G. & M. Johnson (1999), Philosophy in the Flesh: The Embodied Mindand its Challenge to Western Thought. New York: Basic Books.

  • Phillips & Jørgensen. )2002) , Discourse Analysis as Theory and Method. Sage publications. London. Roberts (Eds). pp. 156-164.

  • Rezapour, E. (2011).  Critical discourse analysis: Metaphor Role in Reproduction and Representation of Ideologies in Media. Ph.D. Dissertation in General Linguistics. Tehran. Allame tabatabai University. [In Persian].

  • Soltani, A. (2005). Power, Discourse and Language: Power Relation Mechanisms in Islamic republic of Iran. Tehran. Ney. [In Persian].    

  • Van Dijk, T. A. (1993). Principles of Critical Discourse Analysis. Discourse & Society.

  • Van Dijk, T. A. (2001). Critical Discourse Analysis. The handbook ofdiscourse analysis. Pp 352-371.

  • Van Dijk, T. A. (2003). “The discourse-knowledge interface” In G. Weiss & R. Wodak (Eds), Critical DiscourseAnalysis: Theory and Interdisciplinary . Palgrave Macmillan. Pp. 85- 109.

  • Wei, L. (2016). “Rethinking critical discourse analysis”. International Journal of English Linguistics. Vol. 6, No. 2. [In Persian].


 

جستارهای زبانی
دوره 8، شماره 7
بهمن و اسفند 1396
صفحه 209-231