تحلیل کارکرد گفتمانی طنز در باب اول گلستان سعدی؛ رویکرد نشانه‌معناشناسی

نویسندگان
1 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
3 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
چکیده
هدف این مقاله پیادهسازی روش نشانهمعناشناسی برای دستیابی به الگو یا الگوهای حاکم بر فرایندهای معنایی کنشی و تنشی و نشان دادنِ تأثیر جریان زیباییشناختی بر فرایندهای مذکور در بستر گفتمان طنز باب اول گلستان سعدی است واز این جهت، نخستین کوشش به­شمار میآید. مقصود از طنز، سخن مطایبهآمیزِ انتقادی است که با هدف اصلاح اجتماعی و به کمک جریان زیباییشناختی در زبان شکل

می
گیرد و با هزل و هجو فرق دارد.

روش نشانه­معناشناسی در پی تجزیه و تحلیل گفتمان برای پی بردن به شرایط تولید و دریافت آن است. نشانه­معناشناس با مجموعهای معنادار روبهروست که در مرحله نخست فرضیههای معنایی و نوع ارتباط آن­ها با یکدیگر را در نظر میگیرد. سپس، به جستوجوی صورتهایی که با این فرضیههای معنایی مطابقت دارند، میپردازد تا اثبات آن فرضیهها میسر شود. فرضیه پژوهش حاضر این است که فرایند معنایی در گفتمان طنز نظام کنشی را به تنشی تبدیل میکند و با برقراری تعامل بین ابعاد فشارهای (عاطفی، درونی) و گسترهای (شناختی، بیرونی) فضایی سیال را میآفریند که خلق معنایی بدیع را ممکن میسازد. در طنز حضور حسی ـ ادراکی کنشگر و در مرحله بالاتر گفتهپرداز به تنش بین ابعاد فشارهای و گسترهای نیرویی میبخشد که برونههای زبان را از درونههای رایج، تهی میکند و به جای آن درونههایی متفاوت قرار میدهد. دگرگونی در رابطه درونه ـ برونه زبانی از ویژگیهای طنز است که بهوسیله جریان زیباییشناختی، سبب تغییر ازرشهای همهباور و خلق ارزشهای نو در این گفتمان میشود.


کلیدواژه‌ها

موضوعات


• Allah Dadi, T. (2013). The Cognitive Style Analysis of the Satire of Social Oriented Poets Based on the Works of the Socialists "Saadi, Anwari, Obaid" and Sufi Poets Based on the Works of "Sanai, Attar, Rumi. M.A Thesis. Kharazmi University. [In Persian].
• Anousheh, H. (1997). Persian Literary Encyclopedia. Tehran: Ministry of Culture and Islamic Guidance Publication. [In Persian].
• Aslani, M. R. (2015). Dictionary of Satire Terms. New edition Tehran:Morvarid. [In Persian].
• Babak Moin, M. (2015). Meaning as Living Experience. First Edition. Tehran: Sokhan. [In Persian].
• Bahremand, Z. (2010). “Irony and its difference with satire and similar rhetorical figure speeches”. Journal of Persian Language and Literature. No. 45. Autumn. Pp.9 – 36. [In Persian].
• Behzadi Andohajerdi, H. (2002). Satire and Satire Composition in Iran: Research in Political, Critical, Psychological and Social Sciences. Tehran: Saduq Publication. [In Persian].
• Dehkhoda, A. A. (2008). Loghat Nam-e. Tehran: Dehkhoda Institution. [In Persian].
• Dolatabadi, Arash & M Damankesh, (2012), “Rhymes' influence on Golestan satire highlighting”. Bahar-e adab. Vol. 5. No. 3 (Rev. 17). Pp. 157-173. [In Persian].
• Ebrahimipour, Z. (2010). “The study of satirical elements in Sa'di's works and some of the psychological points”. Namey-e- Parsi. Vol.52. Pp. 24-5. [In Persian].
• Fontanille, J. (1998). Sémiotique du Discours. Limoges , Pulim.[In French].
• Fontanille, J. (2006) The Semiotics of Discourse (trans. Heidi Bostic). New York: Peter Lang.
• Juvayni, A. A. (2008). Tarīkh-i Jahān-gushā (History of the World Conqueror), According to Mohammad Qazvini's edition. Edited by :Mohammad Khatami. 1th Edition. Tehran: Elm. [In Persian].
• Karami, M. H. et. al. (2009). “Research in constitutional satire theory and functionality”. Journal of Persian Literature Textology. Vol.45. Issue 1. Pp. 1-16. [In Persian].
• Khaghani, A. A. (1996). Divan-e Khaghani. Mir-Jalaluddin Kazazi. Tehran: Markaz. [In Persian].
• Literaryterm: https://literaryterms.net/ satire/ Retrieved: 10/12/2016.
• Mohammadi Kaleh Sar, A.R. & M. A. Khazaneh Darlou, (2011), “An introduction to mystical satire with a critical look at satire research”. Literary Textology Journal. No. 48. Summer. Pp. 65-92. [In Persian].
• Mojabi, J. (1979). Unnamed Notes. Tehran: Amir Kabir. [In Persian].
• Morel, J. (2014). The Philosophy of Satire. Translators: Mahmoud Farjami and Daniel Jafari. 2th edition. Tehran: Ney. [In Persian].
• Oxford dictionaries: https://en.oxforddictionaries.com/definition/ satire/ Retrieved: 10/12/2016
• Petrushevsky, I. et. al. (1987). Socio-economic history of Iran during the Mongual period. Translator: Yaqub Ajand. Tehran: Etelaat. [In Persian].
• Pezeshkzad, I. (2002). Saadi's Briliant Satire. Tehran: Shahab. [In Persian].
• Qawam, A. & N. Tajbir, (2009). “How and when did the term "satire" arise? ”. Journal of Literary History. Fall. No. 62. Pp. 167-188. [In Persian].
• Saadi Shirazi, Muslih al-Dīn. (1998). Golestan. Revised by : Gholam Hossein Yousefi. 5th Edition. Tehran: Kharazmi. [In Persian].
• Salahi, I. (2002). Today's Iranian satire composing. 7th edition.Tehran Morvarid. [In Persian].
• Shafie Kadkani, M. R. (2005). “Hafez Satire”. Hafez Monthly. No. 19. October. Pp. 39-42. [In Persian].
• Shairi, H. R. (1395). Semiotics of Literature. Theories and Practices of Literary Discourse Regimes. First Edition. Tehran: Tarbiat Modares University Press. [In Persian].
• Shairi, H. R. (2012). The Basics of Modern Semantics. 3th edition. Tehran: Samt. [In Persian].
• Shairi, H. R. (2013). Semiotic Analysis of Discourse. 3th edition. Tehran: Samt . [In Persian].
• Shiri, Gh. (1998). “The secret of satire”. Journal of Validation and Research. Nos. 13 & 14. Pp. 200-216. [In Persian].
• Soleimani, M. (2012). Secrets and Tools of Comedy Writting. How to Make our Story Comic?. David Boucher. Tehran: Surah Mehr .[In Persian].
• Spuler, B. (1972). Mughal History in Iran. Translator: Mahmoud Mir Aftab. Tehran: Translation and Publishing Company. [In Persian].
• Zakani, O. A. (1999). Koliat-e Obaid Zakani. editor: Mohammad Jafar Mahjub. New York: Bibliotheca Persic .[In Persian].
• Zilberberg, CL. (2012). La structure tensive. Belgiqe: Presses universitaiers de Liege.