شناسایی دوره‌های‌ روایی رساله‌الطیرها براساس چهار نسل روایت

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 استاد زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
4 دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
داستان­سرایی در رساله­الطیرها به‌عنوان آثاری تعلیمی- ارشادی جایگاهی ویژه دارد. در هر داستانی، ارزش/ارزش­هایی تعریف می­شوند که کنشگران به‌دنبال دستیابی به آن‌ها هستند. راوی برای رساندن کنشگران به نظام ارزشی داستان،­ دوره­های روایی را خلق می­کند. منظور از دورۀ روایی این است که از دهۀ شصت (اوج ساختارگرایی) تاکنون، روایت­ها بر الگوهایی منطبق هستند که هر دوره را از دورۀ دیگر از بُعد نظریه و نگرش نشانه‌معناشناختی متمایز می­کند. کشف و شناسایی دوره­های روایی رساله­الطیرهای فارسی و عربی با تمرکز بر بررسی نظام ارزشی گفتمان باعث می‌شود که به الگویی برای دوره­بندی روایی بخشی از متون ادبی دست یابیم و زمینه­ برای خلق شیوه­های تحلیل متون فراهم شود. هدف اصلی این پژوهش بررسی دوره­های روایی براساس منطق­الطیر عطار به‌منظور تبیین الگویی مناسب برای مطالعۀ نظام­های روایی است. دوره­های روایی ما را با سیر تحول تفکر روایت مواجه می­کند. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که رساله­الطیرها درمجموع از هفت دورۀ روایی «کنش­محور برنامه­مدار»، «تعاملی مبتنی‌بر مذاکرۀ گفت‌و‌گومحور»، «کنشی مبتنی‌بر توانش»، «تنش منفعلانه»،­ «دورۀ شوشی مبتنی‌بر تطبیق سوژه با هستی»، «انجذاب و هم­آمیختگی» و «ارزیابی» تشکیل شده­اند. دوره­های اول و دوم با عنوان توانش مطرح شده‌اند و مقدمه­ای برای دوره­های کنش، تنش، شوش، استعلا و ارزیابی هستند. تنها در منطق­الطیر عطار، همگی این دوره­ها به‌صورت بارز دیده می‌شود. در باقی ­رساله­ها، تنها بعضی از این دوره­ها حضور دارند. در سه مرحلۀ اول و مرحلۀ ارزیابی، ارزش چیزی خارج از کنشگران و در دوره­های تنش، شوش و انجذاب، ارزش در درون سوژه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


• Bertrand, D. (2000). Précis de la Sémiotique Littéraire. Paris: Nathan.
• Courtés J. (1991). Analyse Sémiotique du Discours. De l’énoncé à l’énonciation. Paris: Hachette.
• Fontanille J. (1998). Sémiotique du Discours. Limoges: PULIM.
• Fontanille J.(1999). Sémiotique et Littéraure. Paris: P. U. F.
• Greimas J. (1983). Du sens II. Essais Sémiotiques. Paris: Seuil.
• Greimas A.J. et J. Courtés (1993). Sémiotique. Dictionnaire Raisonné de la Théorie du Langage. Paris : Hachette.
• Zilberberg, Cl. (2012). La Structure Tensive. Belgique: Presses Universitaires de Liége.
• Attar, M. (2004). Mantegh-Al-Teyr, Introduction. Correction & Postscripts of Mohammadreza Shafiee Kadkani. 9th, Tehran: Sokhan. [In Persian].
• Bertrand, D. (2000). An Introduction to Literary Semiotics. Paris: Nathan. [In French].
• Chachi Khamraki, A. (1980). Rozat-Al-Farighain. Compiled by Abdolhay Habibi, Tehran: Tehran University Press .[In Persian].
• Courtés, J. (1991).Semiotics of Discours, from Utterance to Enunciation . Paris: Hachette .[In French].
• Monzavi, A. & A. Asiran (1969). Einolghozzat Hamedani`s Letters Beyrouth: Iran Foundation of Culture .[In Persian].
• Fontanille, J. (1998). Semiotics of Discourse. Limoges: PULIM .[In French].
• Fontanille, J. (1999). Semiotics and Literature. Paris: P. U. F. [In French].
• Gerimas, J. (1983). On Meaning II: Extract of Semiotics. Paris: Seuil. [In French].
• Fontanille, J. (2010).Imperfection. Translation & commentary by: Hamidreza Shairi, Tehran: ELM. [In Persian].
• Fontanille, J. & J. Courtés (1993). Reasonable Dictionary of Theory of Language. Paris: Hachette .[In French].
• Khayatian, Gh. (2000). An Introduction to Risalat-Al-Teyrs & Mantegh-Al-Teyrs of philosophers & mystics. Semnan: Semnan University press. [In Persian].
• Maghdasi, E. (1280). Kashf-Ol-Asrar. Cairo: Dar-ol-Etesam .[In Arabic].
• Moin, M. (2017). Lost Aspects of Meaning in the Classical Narrative Semiotics: Meaning System of Comparison or Dance in Interaction. Tehran: Scientific & Cultural Publications [In Persian].
• Pakatchi, A. & H. Rahnama (2013). “Discourse processes analysis in Qarea Surah based on tensive semiotics”. Language Related Research.Pp. 1-20 . [In Persian].
• Pourjavadi, N. (1956). Morghan story (Persian Text of khajeh Ahmad Ghazali`s Risalat-Al-Teyr). Tehran: Anjoman Shahanshahi Falsafe Iran .[In Persian].
• Shairi, H. & T. Vafaei (2002). A Path to Fluid Semiotics. Tehran: Scientific & Cultural publications [In Persian].
• Shairi, H. (2002). Basics of Modern semantics. Tehran: SAMT .[In Persian].
• Shairi, H. (2006). Semiotics of Discourse Analysis. Tehran: SAMT .[In Persian].
• Shairi, H. (2009). “From structural semiotics to discursive semiotics”, Literary Criticism Journal, 2th year.on. 8.Pp. 33-51.
• Shairi, H. (2012). “Ecstasy semiotics Analysis in Literary Discourse”. Literary Research Journal. Year 9th, No. 36-37. Pp. 129-146.
• Shairi, H. (2012). “Literary Discourse Value System: Semiotics Approach”. A collection of papers of the second national conference on literary criticism with the literature semiotics Approach. Second notebook, First edition, Tehran: Khane Ketab. Pp. 509-520.
• Shairi, H. (2016). Semiotics of Literature. Tehran: Tarbiat Modares University press [In Persian].
• Sohrevardi, Sh. (1996). Sheikh Eshragh Tales. Text Edition: Jafar Modares Sadeghi, first Edition. Tehran: Markaz. [In Persian].
• Sojodi, F. (2004). Applied Semiotics. 2th edition. Tehran: Ghesse. [In Persian].
• Zilberberg, CI. (2012). Tensive Structure. Belgique: Liege University Publication. [In French].