محدودیت‌های حضور خیشومی [n] در پایانۀ ریشۀ فعل ساده پس از افزودن وند گذشته‌ در زبان فارسی: نظریه بهینگی

نویسندگان
1 دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی- گروه زبانشناسی همگانی
2 دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان شناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
3 دانشوری زبان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
هدف از این مقاله، بررسی ریشۀ فعل­های سادۀ زبان فارسی مختوم به خیشومی تیغه­ای [n] است و پرداختن به اینکه با افزودن وند گذشته­ چه نوع محدودیت­هایی بر خوشۀ پایانۀ هجای C0VC1C2 اعمال می­شود؛ به­عبارت دیگر، در ریشۀ فعل­های مختوم به خیشومی [n] با افزودن وند گذشته، چه محدودیت­های واج­آرایی بر خوشۀ پایانی صورت می­پذیرد. به­منظور پاسخ­گویی به این پرسش، از میان 397 ریشۀ فعلی بدون تکرار و بدون پسوند سببی­ساز، 22 ریشۀ فعل، اعم از یک، دو و سه هجایی، با ساخت هجای پایانی از نوع CVn+d بررسی شدند. محدودیت­های به­دست­آمده عبارت­اند از: 1. خوشه­هایی که عضو اول آن خیشومی تیغه­ای [n]باشد با هسته­های دارای مشخصۀ [+افراشته] محدودیت تولید دارند؛ به­عبارت دیگر، واکه­های افراشته نمی­توانند هستۀ هجایی واقع­شوند که خوشۀ پایانۀ آن از [nd] تشکیل شده­ باشد؛ 2. خوشه­هایی که عضو اول آن خیشومی لثوی [n]باشد با هسته­های دارای مشخصۀ [-افراشته] محدودیت تولید ندارند؛ 3. قاعدۀ «مانع» (blocking) از تولیدِ برون­داد­هایِ مشابه صورت­هایِ موجود در زبان جلوگیری می­کند. 4. اصل سلسله­مراتب ­رسایی در همۀ صورت­های فعلی ستاک گذشته رعایت شده ­است.


کلیدواژه‌ها

موضوعات


• Bijankhan, M. (2009). Phonology: Optimality Theory. 2nd Ed., Tehran: SAMT. [In Persian].
• Catford, J. (2004). A Practical Introduction to Phonetics. Oxford: Clarendon Press.
• Crystal, D. (2003). A Dictionary of Linguistics and Phonetics. 3rd ed. Oxford: Blackwell.
• Dehkhoda, A. (1993). Persian Dictionary. Dehkhoda Press Ins. [In Persian].
• Gouskova, M. (2004). “Relational Hietarchies in Optimality Theory: The Case of Syllable Contact”. Phonology. 21(2). Pp. 201-250.
• Hyman, L. M. (1975). Phonology: Theory and Analysis. New York: Holt, Rinehart and Winston. [In Persian].
• Jensen, J. (2004). Principle of Generative Phonology: An Introduction. Amesterdam: John Benjamin,s Publishing Co.
• Jensen, J. T. (1990). Morphology: Word Structure in Generative Grammar. Amsterdam: John Benjamins.
• Kambuziya, A. K. Z. & M. Zolfaghari Serish (2006). Sonority hierarchy principle in cvcc syllable of Persian. Humanities. Vol. 13(1). Pp. 107-122.
• Kambuziya, K. Z. A. & B. Hadian (2009). “Natural classes in Persian vowel”. Research in Persian Language & Literature. No.15. P.227-254. [In Persian].
• Kambuziya, K. Z. A. et. al. (2015), “Morpho-phonemic analysis of past stem in Persian”. Language Related Research. IQBQ. 6 (4).Pp. 201-228. [In Persian].
• Karampour, F. et. al. (2011), “Phonological Analysis of Modern Persian Irregular Verbs: An Optimality Approach”. Journal of Language Researches. Vol. 2. Issue 1. Pp. 51-82. [In Persian].
• Kenstowicz, M. (1994). Phonology in Generative Grammar. Cambridge: Blackwell Publisher, Ltd.
• Laver, J. (1994). Principles of Phonetics. Cambridge: Cambridge University Press.
• McCarthy, J. (2002). A Thematic Guide to Optimality Theory. New York: Cambridge University Press.
• Mirnejad, P. S. (2016). Learning Process of Different Types of Words in Persian Speaking Children: Lexical Morphology. Unprinted M. A. Thesis. Tarbiat Modares University. [In Persian].
• Prince, A. & P. Smolensky (1993). Optimality Theory: Constraint Interaction in Generative Grammar. Cambridge: MIT Press.
• Prince, A. & P. Smolensky (2004). Optimality Theory: Constraint Interaction in Generative Grammar. Blackwell Publishing Ltd. USA &UK.
• Roca, I. (1994). Generative Phonology. London & New York: Rutledge.
• Shaghaghi, V. (2007). An Introduction to Morphology. Tehran: SAMT. [In Persian].
• Tabatabai, A. (1997). Persian Simple Verb and Word-Formation. Tehran: University Press Center. [In Persian].
• Zolfaghari Serish, M. (2004). Phonological Analysis of Consonant Clusters in Persian. Unpublished M.A Thesis, Tarbiat Modares University.