تحلیل کارکرد رخدادی ـ زبانی شطح در نظام گفتمانی غزل مولانا در دیوان شمس

نویسنده
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران.
چکیده
شطح عرفانی در بستر نظام رخدادی زبان تحقق می­پذیرد و نظام رخدادی با گسترۀ نشانه­شناسی پساگِرِماسی در پیوند است. نظام رخدادی زبان نیز به­دلیل ویژگی­های لحظه­ای، آنی، بارقه­ای و استحاله­ای کارکردی تنشی ـ عاطفی می­یابد. این وضعیت، حضوری پدیداری، حسی ـ عاطفی و تنشی را برای سوژه رقم می­زند که نتیجۀ آن بی­خویشی اوست. بسیاری از غزل­های مولانا نیز برآیند همین لحظه­های بی­خویشی است؛ لحظه­هایی که سوژه خویشتن­داری خود را از دست می­دهد و ناگزیر به افشای راز می­شود. حاصل این افشاگری شطح نامیده می­شود. بر اساس این، پرسش بنیادین مقالۀ پیش رو این است که شطح در نظام زبانی غزل­های مولانا بر اثر کدام فرایندها و کارکردهای گفتمانی رخ می­دهد. درواقع، هدف پژوهش حاضر، تحلیل نشانه ـ معناشناسی شطح عرفانی در نظام زبانی غزل­های مولانا برای تبیین نظام رخدادی و چگونگی رُخداد معنا در آن است. این پژوهش نشان

می­دهد غزل­های شطحی مولانا در فضایی رخدادی شکل می­گیرند. این فضا نیز به­واسطۀ ویژگی­های
استحاله­ای، زیبایی­شناختی، جسمانه­ای و شَوِشی گفتمان پیوسته دگرگون می­شود و بدین­سان شاهد توالی رُخدادها و ترمیم آن­ها هستیم. این امر، درنهایت سبب آغشتگی حضور سوژه و هم­حسی و هم­پیوندی او با حقیقت مطلق و ژرفای هستی می­شود.


کلیدواژه‌ها

موضوعات


• Fontanille J. (1995). Sémiotique du visible: des mondes de lumiéres. presses Universitaires de France (P‌U‌F).
• Fontanille J. (1999). "mode du sensible et syntaxe figurative". In Nouveaux actes sémiotique. Nº 61- 62- 63. Limoges. PULIM.
• Baghli Shirazi, Sh. R. (1996). Shareh Shatheiyat. In Collaboration with Henry Corbin. Tehran: Tahori. [In Persian].
• Fontanille, J. (1995). Semiotics of the Visible: World of light. Franc University Press . [In French].
• Fontanille, J. (1999). “Sensitive mode and figurative syntax, In Nouveaux Actes Sémiotique . No. 61- 62 63. Limoges. PULIM. [In French].
• Greimas, A. J. (2010).On Imperfection. Translated by: H. R. Shairi. Tehran: Elm. [In Persian].
• Haeri, M. H & E. Rahimi Zanganeh, (2010), “Rumi's mystical look at the theoretical foundations Shatahiat”. Literary Text Research. Vol. 14, No. 43. Pp. 33- 46. [In Persian].
• Hoseini, M. (2007). “The versified shathyyaat of Mowlaana in the sonnets of shams”. Naame-ye Farhangestaan. Vol. 9, No. 3. Pp. 107- 125. [In Persian].
• Jaberi, N & A.A. Gahramani Mogbel, (2016), “Shath (paradoxes inspires) types and manner of expression in the Mathnavi”. Boostan Adab. Vol. 8, No. 1. Pp. 41- 62. [In Persian].
• Kana´ni, E. (2014). Discursive Analysis of Light , Colour and Sound in Mowlavi's Mathnawi: A Semiotic Approach . PhD Dissertation in Persian Language and Literature, Faculty of Humanities , Semnan University. [In Persian].
• Moein, M. B. (2015). The Meaning as the Lived Experience. Tehran: Sokhan [In Persian].
• Mowlavi, J. (2009). Ghazalit Shams Tabriz. M. R. Shafiei Kadkani. Tehran: Sokhan. [In Persian].
• Sarraj, A. N. (2003). Al Luma Fil Tasawwuf, In collaboration with R. Nicolson. Translated by M. Mohabbati. Tehran: Asatir. [In Persian].
• Shairi, H. R. & E. Kana´ni , (2015), “Semio-ontological Study: from interaction to transcendence based on Mowlana’s Romans and Chinese discourse”. Journal of Language Related Research. Vol.6. No.2 (Tome 23). Pp. 173-195 [In Persian].
• Shairi, H. R. (2011). A Study of discursive systems varieties: A Study of narrative, tensive, sensibile, eventual , and Ethic Systems: A semiotic approach . Proceedings of the First Discourse Analysis Workshop. Tehran: ranian Linguistics Society. Pp: 53- 73. [In Persian].
• Shairi, H. R. (2016). Semiotics of Literature, Theories and Practices of Literary Discourse Regimes. Tehran: Tarbiat Modares University [In Persian].
• Taghavi, M. (2007). “The Paradoxes of Sufism and its expositions, Persian Language and Literature, Vol. 14. No: 55. Pp. 38-71 [In Persian].
• Zarghani, M. & Z. Akhlaghi, (2012). “Analysis of the genre based on Speech Action Theory”. ADABIAT ERFANI. Vol. 3, No. 6. Pp. 61- 80. [In Persian].