تحلیل ساختار شکل‌گیری معنا در شعر «قصه‌ای از شب» مهدی اخوان ثالث بر اساس آراء یاکوبسن

نویسندگان
1 استادیار زبان و ادبیات فرانسه دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
2 دانشجوی دکتری ادبیات فرانسه، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده
صورت­گرایان حدود سال 1950 و حوالی انتشار آثار یاکوبسن در زمینۀ زبان­شناسی ساختارگرا، در حوزۀ تحلیل ساختاری متون ادبی دست به نوآوری زدند. نقد ساختارگرا متون ادبی را مجموعه‌ای از پدیده‌های زبانی در نظر می‌گیرد که آن­ها را از هر متن دیگری متمایز می‌کند. فرایندهایی که این تمایز را سبب می‌شوند، در تمام سطوح (آوایی، دستوری و واژگانی) قابل تشخیص هستند. در این پژوهش با تکیه بر آثار یاکوبسن به بررسی یکی از اشعار اخوان ثالث با عنوان «قصه‌ای از شب» پرداخته‌ایم. تحلیل ساختارگرایانه به ما کمک می‌کند تا خوانشی موشکافانه از متن داشته باشیم و صورت و قالب شعر را با ظرافت بیشتر مورد تأمل قرار دهیم تا به شبکۀ معنایی پنهان شعر برسیم. درحقیقت، هدف از این بررسی پاسخ به سؤالاتی است نظیر اینکه چگونه کارکردهای زبانی در قالب ساختار هندسی شعر به خدمت انتقال هر چه بهتر مفاهیم درآمده­اند و چگونه نظام کلمات در پسِ ساختارهای سطحی خود دربرگیرندۀ مفاهیم عمیق متناسب با فضا و درون­مایۀ اصلی شعر هستند. با بررسی فرایند‌های آوایی، دستوری و واژگانی ـ معنایی نشان داده‌ایم که نظام کلمات چگونه سبب پیدایش لایه‌های پنهانی در شعر شده‌اند که در خلق زیبایی مؤثر بوده‌اند و نیز به کشف شبکۀ معنایی شعر نائل آمده‌ایم.


کلیدواژه‌ها

موضوعات


• Adam, J.M. (1989). Pour Lire le Poème. Deboeck-Luculot, Paris.
• Bradford, R. (1994). Roman Jakobson: Life, Language and Art; Routledge.
• Grévisse, M. (1961). Le Bon Usage. Duculot, Paris.
• Jakobson, R. (1984). Une Vie Dans le Langage. Paris, Minuit.
• Jakobson, R. (1960). “Linguistics and Poetics”. In T. Seboek, ed., Style in Language, Cambridge, MA: M.I.T. Press.Pp. 350-377
• Jakobson, R. (1977). Huit Questions de Poétique. Le Seuil, Paris.
• Jakobson, R. (1963). Essai de Linguistique Générale. Minuit, Paris.
• Meschonnic, H. (1980). Critique du Rythme. Verdier, Paris.
• Adam, J.M. (1989). To read the Poem. Paris: Deboeck-Luculot [In French].
• Akhavan Sales, M. (1983). Winter. Tehran: Morvarid .[In Persian].
• Bradford, R. (1994). Roman Jakobson: Life, Language and Art. London: Routledge.
• Fathi, A. (2015). “Structural analysis of Fereydoun's story project based on structuralist theories”. Persian Language and Literature Research Journal. Vol. 16 (31). Pp. 203-232 [In Persian].
• Forouzandeh, M. (2012). “Structural analysis of Khanlari’s The Eagle and Yushij’s The Serivili House according to Bremond’s and Greimas’s Theories”. Fictional Studies. Vol. 1 (1). Pp. 5-19 .[In Persian].
• Ghavimi, M. (2004). New Poem in Front of Criticism. Tehran: Hormozgan University .[In Persian].
• Ghavimi, M. (2004). Phonemes and Inductions; An Approach to Akhavan Sales’s poem. Tehran: Hermes. [In Persian].
• Green, W. et al. (2006). Basics of Literary Criticism, Translated by Farzaneh Taheri. Tehran: Niloofar .[In Persian].
• Grévisse, M. (1961). Le Bon usage. Paris: Duculot. [In French].
• Hassanli, K. (2009). “Structural Analysis of “Kelidar” Based on Bermond’s Theory”. Literary Studies. Vol. 165. Pp. 95-112. [In Persian].
• Jakobson, R. (1960). “Linguistics and Poetics”, in T. Seboek, ed., Style in Language, Cambridge, MA: M.I.T. Press. Pp. 350-377.
• Jakobson, R. (1963). Essays on General Linguistics. Paris: Minuit .[In French].
• Jakobson, R. (1977). Eight Questions of Poetry. Paris: Le Seuil .[In French].
• Jakobson, R. (1984). A Life in the Language. Paris: Minuit .[In French].
• Maleki, N. Navidi, M. (2012). “Objective correlative in some of Shamloo’s and Nima’s Poems”. Language Related Research. Vol. 3(4). Pp 235-256 .[In Persian].
• Meschonnic, H. (1980). Criticism of Rythm. Paris: Verdier. [In French].
• Naghzgouy Kohan, M. (2013). “A Study of adversative conjunctions and their Development in Persian”. Language Related Research. Vol. 4(16). Pp 245-265 .[In Persian].
• Pirouz, G.R. (2015). “Structural analysis of poem “The second millennium of deer””. Contemporary Persian Literature. Vol. 5(3). Pp. 21-44. [In Persian] .
• Seyf, A. (2009). “Structural analysis of Nezami’s poetry”. Persian Literature. Vol. 1. Pp. 81-102 .[In Persian].
• Talebian, Y. (2007). “Structural analysis of the White Poetry (Shamloo)”. Literary Studies. Vol. 2(157). Pp. 85-115 [In Persian].
• Teichman, J., White, G. (1995). An Introduction to Modern European Philosophy, Translated by Mohammad Sa’id Hanayi Kashani. Tehran: Markaz .[In Persian].
• Ward, G. (2004). Postmodernism, Translated by Ghader Ranjbari & Abouzar Karami. Tehran: Mahi. [In Persian]