بررسی و تحلیل نشان‌داری جملات فارسی نوین معیار

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسنده
استادیارگروه زبان‌شناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
چکیده
هرچه صورت یک نشانه پیچیده­تر یا نشان­دارتر باشد درنتیجه معنی هم پیچیده­تر خواهد بود. نشان­داری می­تواند شکل یک رابطۀ دوتایی را به خود بگیرد یا به صورت طیفی باشد که از بی­نشانی آغاز می­شود و به نشان­دارترین صورت ختم می­شود. در مورد نشان­دار بودن و پیچیده بودن آنچه در بدو امر مطرح می­شود این نکته وجود دارد که صورت پیچیده یا نشان­دار، تکواژهای بیشتری نسبت به صورت بی­نشان دارد و بسامد وقوع آن­ها نیز کمتر از صورت­های بی­نشان است. بنابراین، بین نشان­دار بودن یک مقوله و تنوع معنایی و پیچیده بودن آن رابطۀ مستقیم وجود دارد. فرایندهای نحوی که ترتیب کلمات جمله را تغییر می­دهند فرایندهای مؤکدسازی ازجمله مبتداسازی، اسنادی­سازی، سازه­آمیزی، مجهول­سازی و فراگذری هستند که باعث نشان­دار شدن جمله می­شوند. ساخت نحوی ویژۀ دیگر، ساخت افعال متوالی است که ساختی نشان­دار است و در این مقاله به آن اشاره خواهد شد. فرضیۀ اصلی مقالۀ حاضر عبارت است از اینکه تغییر ترتیب متعارف کلمات در جملات فارسی که منتج از فرایندهای نحوی است با نشان­داری مرتبط است. هر کدام از موارد ترتیب کلمات و نشان­داری به تنهایی تاکنون در پژوهش­های مختلفی بررسی شده­اند؛ اما در این مقاله ارتباط چگونگی و چرایی تغییر آرایش و ترتیب کلمات در جملات نمونۀ فارسی معیار با موضوع و مفهوم نشان­داری مورد بررسی قرار خواهد گرفت. برای نخستین بار نوعی متفاوت از انواع نشان­داری با عنوان نشان­داری حرکتی در این مقاله مطرح خواهد شد که از نوآوری پژوهش حاضر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


افراشی، آزیتا(1379). نگاهی به مساله نشانداری معناشناختی و پیشنهادی در طبقه بندی آن در زبان فارسی. مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس زبان‌شناسی
افراشی، آزیتا و فروغ کاظمی(1392).نشان داری آغازگر در زبان های فارسی و انگلیسی بر اساس رویکرد دستور نقشگرای نظام مند.جستارهای زبانی.دوره 4، شماره1(13).
رضایی،والی و مژگان نیستانی(1393). ساخت‌های اسنادی‌شده زبان فارسی در ترازوی نظریه‌های نحوی.جستارهای زبانی.دوره 5. شماره 1.
صفوی کوروش(1383).درآمدی بر معنی شناسی.پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی.تهران
علی نژاد، بتول و حسن آزموده(1393).فرایند حذف و نشانداری:محل تولید همخوان ها در ز بان فارسی.زبانشناسی تطبیقی. دوره 4 شماره 8
غلامی،محبوبه(1389).نشانداری رده شناختی در فارسی. ویژه نامه نامه فرهنگستان (دستور) اسفند 1389 شماره
میردهقان، مهین ناز و علی رستم پور(1394).تحلیل سلسله مراتب نشانداری درمقوله های زبان فارسی گفتاری. سومین کنفرانس بین المللی پژوهشهای کاربردی در مطالعات زبان
Aikhenvald.Y. & Dixon, R.M.W. (eds), (2006).Serial Verb Constructions: A Cross-linguistic
Typology, Oxford: Oxford University Press.
Bamgbose A., (1974). “On serial Verbs and Verbal Status”, Journal of West African Languages 9/1,p. 17-48.
Bybee, J., (2010). Language, Usage and Cognition. Cambridge: Cambridge University Press.
Calabrese, A. (1995). A constraint-based theory of phonological markedness & simplification procedures. Linguistic Inquiry. 26:373–463.
Calabrese, A. (2005). Markedness & economy in a derivational model of phonology. Berlin: Walter de Gruyter.
Comrie, B. (1987). Aspect: An introduction to the study of verbal aspect and related problems. 2nd edition. Cambridge: Cambridge University Press.
Croft,W,.(1990).Typology and universals.Cambridge university press
Dabir-Moghaddam, M. (2001). Word Order Typology of Iranian Languages. The Journal of Humanities 2.8, 17-23.
Dechaine, R.-M., (1993). “Serial Verbs Constructions”, In: Syntax: An International Handbook of
Contemporary Research, Joachim Jacobs, Arnid Von Stechow, Wolfgang Sternefeld & Theo
Lidil n°46 - 201215Vennemann (eds), Berlin-New York: Walter de Gruyter, p. 799-825.
De Lacy, P. (2006). Markedness: reduction and preservation in phonology. Cambridge:Cambridge University Press.
Dryer, M. (1992). The Greenbergian Word Order Correlations. Language 68, 81-138.
Durie Mark, (1997). “Grammatical structures in verb serialization”, In: Complex Predicates, Alex
Alsina, Joan Bresnan & Peter Sells (eds), Stanford: CSLI Publications, p. 289-354.
Givon Talmy, (1975). “Serial Verbs and syntactic change: Niger Congo”, In: Word Order and Word
Order Change, Charles N. Li (ed.), Austin: University of Texas Press, p. 137-185.
Greenberg, Joseph. (1966). Language Universals. The Hague: Mouton.
Haiman,J,.(1985).Natural syntax:Iconicity and erosion.Cambridge university press.
Haspelmath, M. (2006). Against markedness (and what to replace it with). Journal of Linguistics. 42(1):25-70.
Haspelmath, M.,; Matthew Drayer, Bernard Comrie, and David GIL, eds. (2005). World Atlas of Language Structures. Oxford: Oxford University Press.
Hume, E. 2004. Deconstructing markedness: A predictability-based approach. In:
Proceedings of BLS. 30:182–198.
Jakobson,R.(1966)."Implications of language universals for linguistics".In T,A,. Sebeok,ed., Current trends in linguistics, vol.3,Theoretical foundations 263-78.The Hague:Mouton.
Mahootian,S.(1382).Persian grammer.translated by Samaee,M.Markaz publication.
Matisoff, James A., (1986.) “Linguistic diversity and language contact”, In: Highlanders of Thailand, John McKinnon & Wanat Bhruksasri (eds), Singapore: Oxford University Press., p. 56-86
Shibatani, M., (2009). “On the form of complex predicates: toward demystifying serial verbs”, in Form and Function in Language Research: Papers in Honour of Christian Lehmann, J. Helmbrecht, Y. Nishina, Y-M Shin, S. Skopetaes, E. Verhoeven (eds), Mouton de Gruyter, p.255-282.
Stahlke, H., 1970. “Serial verbs”, Studies in African Linguistics n°1.1, p. 60-9