تحلیل فضا ـ زمان در فضای متنی رمانِ دگرگونی با تأکید بر گفتمان جغرافیایی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 استادیار زبان و ادبیات فرانسه، بخش فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
2 استادیار گروه زبان فرانسه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
چکیده
در دوران پس از جنگ جهانی دوم، اهمیت فضا دوچندان می‌شود. در عصر برتری فضا بر زمان، استقلال فضا و زمان، جای خود را به پیوستار «فضا ـ زمان» می‌دهد. فضا ـ زمان، زمان را از مفهوم خطی خارج و آن را به صورت لایه لایه معرفی می‌کند. در این پژوهش، فضا ـ زمان در گفتمان متن دگرگونی اثر میشل بوتور، نویسندۀ رمان نو فرانسه، با رویکرد نوین گفتمان جغرافیایی از دیدگاه برتراند وستفال مورد بررسی قرار گرفت. نویسنده با بهره­گیری از فضای متن، تأثیر زمان بر تحول فضا را برای خواننده به تصویر کشیده است. پرسش‌های این پژوهش عبارت­اند از: نقش زمان در تحول فضا چیست؟ فضای متنی چگونه تحول فضا ـ زمان را در خلال نوشتار به مخاطب معرفی می‌کند؟ یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که فضا در کنار زمان، پیوستار فضا ـ زمان را به­وجود آورده است و برای تحلیل فضا نمی­توان عنصر زمان را به­عنوان عنصر قاطع و جدایی­ناپذیر فضا در نظر گرفت. اگر زمان متحرک و متغیر است پس فضا نیز متغییر و پویاست. بنابراین، این گفتمان متن است که امکان بازنمایی فضای متحول­شده و چندلایه در طول زمان را فراهم می­کند. هدف درک فضای بازنمایی­شده در اثر ادبی و تغییرات آن در بستر زمان است تا خواننده بتواند این فضا را درک کند و آن را در ذهن خود بازنمایی کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


8. منابع
بوتور، میشل. (1386). دگرگونی، ترجمه مهستی بحرینی. چ 2. تهران: نیلوفر.
تقوی فردود، زهرا (1394). "بررسی تصویر شاعرانه فضا با تکیه بر رویکرد نقد جغرافیایی در شعر آپولینر و سپانلو". مطالعات زبان و ادبیات فرانسه. د. 6. ش. 2 (پاییز و زمستان). صص. 123-103.
10.22055/ellf.2016.11907Doi:
شعیری، حمیدرضا. (1392). "تحلیل وجه تنشی گفتمان سنگی بر گوری". نشانه شناسی و نقد ادبیات داستانی معاصر به کوشش لیلا صادقی. تهران: سخن.
نامور مطلق، بهمن. (1392). "درآمدی بر نقد جغرافیایی." نقد نامه هنر: خانه هنرمندان ایران. چ 2. ش4: صص 59-37.
کهنمویی پور، ژاله. (1392). "ادبیات، هنر و نقد جغرافیایی." نقد نامه هنر: خانه هنرمندان ایران. چ 2. ش 4. صص 83-75.
حاجی حسن عارضی، غزاله و احسان حسینی. (1392). "نقد جغرافیایی به روایت وستفال." نقد نامه هنر: خانه هنرمندان ایران. چ 2. ش 4. صص 73-61.
دادور، المیرا. (1392). "گرد آبخوست تهران در ادبیات نوپرداز ایرانی." نقد نامه هنر: خانه هنرمندان ایران. چ 2. ش 4. صص 99-85.
زختاره، حسن. (1397). "بررسی نشانه-معنا-شناختی کارکرد انگیزشی گفته پردازی در هزار و یک شب، از میرایی تا نامیرایی". جستارهای زبانی. ش. 1 (پیاپی 43). د.9. صص. 139-159
References:
Barthes, R. (1957). Mythologies. Paris: Seuil. [In French].
Butor, M. (1993). Improvisations sur Michel Butor. Dans OCB, vol. XI. Entretiens avec Pierre Dumayet, in Lecture pour tous, archive de l’INA, le 23/10/1957. [In French].
Butor, M. (1957). La Modification. Paris: Minuit. [In French].
Eliade, M. (1969). Le mythe de l’éternel retour. Archétypes et répétitions. Paris: Gallimard. [In French].
Gobenceaux, N. (2007). "Quelques éclaircissements sur la relation de Michel Butor à la géographie. Entretien avec Michel Butor", Cybergeo : European Journal of Geography [En ligne], E-Topiques, mis en ligne le 12 septembre 2007, consulté le 03 septembre 2018. URL: http://journals.openedition.org/cybergeo/9952. [In French].
Kristeva, J. (1969). Semeiotikè. Recherches pour une sémanalyse. Paris: Seuil.
Lefebvre, H. (1974). La Production de l'espace. Paris: Anthropos. [In French].
Leiris, M. (1958). Réalisme mythologique de Michel Butor. Paris: Minuit. [In French].
Quereel, P. (1970). La Modification de Butor. Paris: Minuit. [In French].
Roudaut, J. (1967). Répétition et modification dans deux romans de Michel Butor, in Saggi e ricerche diletterature francese, vol. 8. [In French].
Van Rossum-Guyon, F. (1995). Essai sur La modification de Michel Butor. Paris: Gallimard. [In French].
Westphal, B. (2000). "Pour une approche géocritique des textes, La Géocritique mode d’emploi". Limoges: PULIM, coll. Espaces Humains, n◦0, 9-40. http://www.vox-poetica.org/sflgc/biblio/gcr.htm. [In French].
Westphal, B. (2005). "Pour une approche géocritique des textes". Date de publication: 30/09/2005 Publication: SFLGC (Vox Poetica). URL:http://www.vox-poetica.org/sflgc/biblio/gcr.htm. [In French].
Westphal, B. (2007). La géocritique. Réel, fiction, espace. Paris: Minuit. [In French].