1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری، ایران
2
دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری، ساری، ایران
چکیده
در این پژوهش، سبک گفتمانی خطبۀ 28 نهجالبلاغه از منظر دو فرانقش اندیشگانی و بینافردی نظریۀ نقشگرای هلیدی، میزان بسامد فرایندها در فرانقش اندیشگانی و نحوۀ شکلگیری و صورتبندی معنا در لایۀ ارتباط با مخاطب برای بیان گفتمانی در سطح فرانقش بینافردی بحث و بررسی شده است. این جستار با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی در پی آن است تا با بهکار گیری نظریۀ نقشگرای هلیدی در دو سطح فرانقش اندیشگانی و بینافردی در خطبۀ 28 ـ که گفتمانی توصیفی از دنیا و آخرت است ـ ضمن تحلیل بندهای خطبه از جهت بسامد فرایندها، نحوۀ تعامل با مخاطب برای انتقال مفاهیم را تبیین کند. نتایج بهدست آمده نشان خواهد داد که حضرت علی(ع) با بهکار گیری بسامد بالای فرایندهای مادی و وجه خبری در خطبه سعی در ملموس و عینی نشان دادن نگرش خود نسبت به دنیا و آخرت و اقناعسازی مخاطب در ترک دنیاپرستی و توجه به آخرتگرایی دارد.
- نهج البلاغه
- ابن درید، ابوبکر محمد.(1987م). جمهرة اللغة. بیروت: دارالعلم للملایین.
- ابن منظور، محمدبن مکرم.(1414ق). لسان العرب. سوم. بیروت: دارصادر.
- ابوالحسنی، زهرا و میرمالک ثانی، مریم السادات.(1387). «بررسی کتابهای درسی دانشگاهی بر اساس نظریه نقش گرای نظام مند هلیدی و مقایسه آن با متون همسان غیر درسی»، سخن سمت. شماره20، 129- 143.
- بهار، محمدتقی. (1346). سبک شناسی. تهران: امیر کبیر.
- حائری، سیدمحمدکاظم.(1371ق). شرح نهج البلاغه. نجف: مطبعه النعمان.
- راستگو، محمد. (1382). هنر سخن آرایی. تهران: سمت.
- سجودی، فرزان. (1390). نشانه شناسی کاربردی. دوم، تهران: انتشارات علم
- سراج، سید علی. (1392)، «مطالعه دستور نقش گرای هلیدی در ده رمان از ده داستان نویس زن ایرانی». فصلنامه مطالعات داستانی، شماره2، 60- 77.
- سلطانی، سیدعلی اصغر. ( 1387 ). قدرت، گفتمان و زبان (سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران). دوم. تهران: نشر نی.
- سیوطی، جلال الدین.(1421ق). الاتقان فی علوم القرآن. بیروت: دار الکتاب العربى
- صفایی، علی و سلطانی، بهروز. (1395). «تحلیل گفتمان انتقادی نامه امام علی(ع) به معاویه». جستارهای زبانی. شماره17(پیاپی 25). 23-49.
- طریحی، فخرالدین. (1375). مجمع البحرین. سوم، تهران: کتابفروشى مرتضوى
- عاصی، مصطفی و نوبخت، محسن. (1390). «تحلیل سبک شناختی شعر اخوان (آن گاه پس از تندر)؛ رویکردی نقش گرا». زبان شناخت. شماره2، 69- 98.
- عرب زوزنی، محمدعلی و پهلوان نژاد، محمدرضا. (1394)، «بررسی ساختارگذرایی در خطبه بیست و هفتم نهج البلاغه براساس فرانقش تجربی نظریه نقشگرا». فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه، شماره9، 1- 25.
- ...................................(1395)، «بررسی ساختار وجهی خطبة جهاد نهج البلاغه براساس فرانقش بینافردی نظریة نقشگرا». مجله زبان پژوهی، شماره21، 79- 114.
- فیومی، احمد بن محمد. (بی تا). مصباح المنیر. بی جا، بی نا.
- مجیدی، فاطمه و همکاران. (1393)، «بررسی ویژگیهای سبکی کشفالمحجوب با رویکرد نظریهی انتقادی در چارچوب دستور نقشگرای هلیدی»، پژوهش های ادب عرفانی. شماره2، 123- 156.
- مصطفوی، پونه و صناعتی، مرضیه. (1395)، «بررسی سبکی یک داستانِ کوتاه معاصر ازمنظر نقش گراییِ هلیدی». مجله زبان و زبان پژوهی، شماره23، 131-156.
- مکارم شیرازی، ناصر. (1375). پیام امیرالمومنین، تهران: دارالکتب اسلامیه.
- میرفخرایی، تژا. ( 1383). فرایند تحلیل گفتمان. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها.
- مهاجر، مهران و نبوی، محمد. ( 1376). به سوی زبانشناسی شعر: رهیافتی نقشگرا، تهران: نشر مرکز.
- هلیدی، مایکل و حسن، رقیه. (1393). زبان، بافت و متن ابعاد زبان از منظر نشانه شناسی اجتماعی، ترجمه محسن نوبخت. تهران: سیاهرود
- یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز. ( 1389)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
- Halliday, M.A.K & Matthiessen, Christian. (2004). An Introduction to Functional Grammar, New York: Oxford University Press Inc.
- Thompson, G. (1996). Introducing Functional Grammar. London: Arno-ld.
فلاح,ابراهیم و شفیع پور,سجاد . (1398). سبکشناسی گفتمانی خطبۀ 28 نهجالبلاغه از منظر فرانقش اندیشگانی و بینافردی بر اساس رویکرد نظریۀ نقشگرای هلیدی. جستارهای زبانی, 10(6), 205-232.
MLA
فلاح,ابراهیم , و شفیع پور,سجاد . "سبکشناسی گفتمانی خطبۀ 28 نهجالبلاغه از منظر فرانقش اندیشگانی و بینافردی بر اساس رویکرد نظریۀ نقشگرای هلیدی", جستارهای زبانی, 10, 6, 1398, 205-232.
HARVARD
فلاح,ابراهیم,شفیع پور,سجاد. (1398). 'سبکشناسی گفتمانی خطبۀ 28 نهجالبلاغه از منظر فرانقش اندیشگانی و بینافردی بر اساس رویکرد نظریۀ نقشگرای هلیدی', جستارهای زبانی, 10(6), pp. 205-232.
CHICAGO
ابراهیم فلاح و سجاد شفیع پور, "سبکشناسی گفتمانی خطبۀ 28 نهجالبلاغه از منظر فرانقش اندیشگانی و بینافردی بر اساس رویکرد نظریۀ نقشگرای هلیدی," جستارهای زبانی, 10 6 (1398): 205-232,
VANCOUVER
فلاح,ابراهیم,شفیع پور,سجاد. سبکشناسی گفتمانی خطبۀ 28 نهجالبلاغه از منظر فرانقش اندیشگانی و بینافردی بر اساس رویکرد نظریۀ نقشگرای هلیدی. جستارهای زبانی, 1398; 10(6): 205-232.