بررسی فرایند‌های واجی در زبان روسی و مقایسۀ آن‌ها با فرایندهای واجی در زبان فارسی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسنده
گروه زبان روسی، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی(ره)، تهران، ایران.
چکیده
در پژوهش حاضر، با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی برخی فرایند­های واجی پر­بسامد در زبان روسی و مقایسۀ آن­ها با آنچه در زبان فارسی رخ می­دهد، همت گمارده شده است. فرایند­های واجی عبارت­اند از تأثیر­گذاری­ها و تأثیر­پذیری­های واج­های مجاور در کلمات یک زبان که البته، این فرایندها می‌توانند در واج­های غیرمجاور و گاهی بین دو کلمه نیز اتفاق بیفتند. این فرایند­ها در تمامی زبان­های دنیا بسته به ویژگی­های آوایی خاص آن­ها با بسامد کم­تر یا بیشتر رخ می­دهند. در این مقاله، ابتدا برخی از فرایند­های واجی پر­بسامد در زبان روسی توصیف و سپس به بررسی فرایند مشابه در زبان فارسی پرداخته می‌شود. هدف این تحلیل آن است که با بررسی و مقایسۀ دقیق فرایند­های واجی دو زبان به مسئلۀ تحقیق که یافتن شباهت­ها و تفاوت­ها در فرایند­های واجی دو زبان است، پاسخ دهیم. بسیاری از فرایندهای واجی مانند همگونی صامت­ها، قلب، ناهمگونی صامت­ها در زبان روسی و فارسی به­صورت مشابه رخ می­دهند؛ ولی برخی از آن­ها همانند فرایند واجی «همگونی صامت­ها در نرمی» و «حذف میانی صامت» در زبان فارسی به­دلیل ویژگی­های آوایی خاص این زبان، امکان وقوع ندارند.


کلیدواژه‌ها

موضوعات


• آرلاتو، آنتونی (1384). درآمدی بر زبان شناسی تاریخی. یحیی مدرسی. تهران.
• بی جن خان، محمود (1384). واج شناسی نظریه بهینگی. چاپ اول. تهران: سمت.
• حق شناس، علی محمد (1378). آواشناسی (فونتیک). چاپ دهم. تهران: آگه.
• زهرایی، سید حسن (1391). دستور آموزسی زبان روسی. تهران: سمت.
• سپنتا، ساسان (1377). آواشناسی فیزیکی زبان فارسی. اصفهان: نشر گلها.
• سجادی، سید مهدی، کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه (1393). «فرایند های واجی همخوانی در واژه های مشترک بین زبان فارسی معیار و زبان هورامی (گویش هورامان تخت)». فصلنامه مطالعات زبان و گویش های غرب ایران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی کرمانشاه. سال اول. شماره 4. بهار 1393. صص 73-100.
• کمالی‌پناه (پزش)، غلامرضا (1382). «تأملی در واج». مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی. پاییز ۱۳۸۲ – شماره ۶۷.
• لسانی، حسین (1395). آموزش نوین زبان روسی. تهران: انتشارات زبانکده.
• مدرسی قوامی، گلناز (1394). فرهنگ توصیفی آواشناسی و واج شناسی. تهران: انتشارات علمی.
• مشکوه الدینی، مهدی (1385). ساخت آوایی زبان. چاپ پنجم. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
• واسکانیان، گرانت آوانسوویچ (1397). فرهنگ روسی به فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.
• هادیان ، بهرام، علی نژاد، بتول (1392). «مقایسه فرایند های واجی لهجه اصفهانی و زبان فارسی در چارچوب نظریه بهینگی». مجله جستار های زبانی. پاییز 1392- شماره 3 (پیاپی 15). صص 219-235.
• Андреева, С.В., Шагдарова, Д.Л. (2014). Фонетика, графика, орфография русского языка: учебно-методическое пособие. Улан-Удэ: Издательство Бурят­ского госуниверситета.
• Aндpeйчeнкo , Л.H. (2003). Pyccкий язык: Фoнeтикa и фoнoлoгия. Opфoэпия. Гpaфикa и opфoгpaфия. M.: Флинта.
• Ахманова, О.С. (1969). Словарь лингвистических терминов. М.: Современная Энциклопедия.
• Баранов, Р.Е. (2015). Пособие по русскому языку с основами языкознания. М.: МПГУ.
• Валгина, Н.С., Розенталь, Д.Э., Фомина, М.И. (2002). Современный русский язык. М.: Логос.
• Виноградов, В.А. (1996). Введение в языкознание. М.:Аспект пресс.
• Гируцкий, А.А. (2003). Введение в языкознание. Минск: Издательство белорусский дом печати.
• Горбачевский, А.А. (2011). Теория языка. М.: Флинта.
• Иванова, В.А., Потиха, З.А., Розенталь, Д.Э. (1990). Занимательно о русском языке. Ленинград: Просвещение.
• Кодухов, В.И. (1987). Введение в языкознание: учебник для студентов педагогических институтов по специальности № 2101 «русский язык и литература». 2-е изд. М.: Просвещение.
• Кузнецов, С.А. (1998). Большой толковый словарь русского языка. СПб.: Норинт.
• Матусевич, М.И. (1976). Современный русский язык, Фонетика: Учеб, пособие для студентов пед, ин-тс по спецнальности «Рус. яз. и литература». М.: «Просвещение».
• Ожегов, С.И., Шведова, Н.Ю. (1992). Толковый словарь русского языка. М.: Издательство "Азъ".
• Реформатский, А. А (2005). Введение в языковедение. 5-е изд. М.: Аспект Пресс.
• Чудинов, А.Н. (1910). Словарь иностранных слов, вошедших в состав русского языка. СПб.: Издание книгопродавца В.И. Губинского.
• Ярцева В.Н. (1990). Линвистический энциклопедический словарь. М.: Современная энциклопедия.
• Bashirnezhad , Malihe, Gapanchi, Zargham (2017). »A Comparative Typology on Phonological System of Russian, Englishand Persian Languages«. International Journal of Educational Investigations. vol. 4. no. 5. 38-53.

References:
• Akhmanova, O. S. (1969). Dictionary of linguistic terms. M .: Modern Encyclopedy.
• Andreeva, S. V., Shagdarova, D. L. (2014). Phonetics, graphics, orthography of the Russian language: a teaching aid. Ulan-Ude: Publishing house of the Buryat State University.
• Andreychenko, L. N. (2003). Russian language: Phonetic and Phonology. Orthoepy. Graphic and Orthography. M.: Flinta .
• Arlotro, Anthony (2005). Introduction to historical linguistics. Yahya Modarresi. Tehran.: Institute of Humanities and Cultural Studies Pub.
• Baranov, R. E. (2015). Manual in the Russian language with the basics of linguistics. M.: MPGU.
• Bashirnezhad, Malihe, Gapanchi, Zargham (2017). »A Comparative Typology on Phonological System of Russian, Englishand Persian Languages«. International Journal of Educational Investigations. vol. 4. no. 5. 38-53.
• Bidjan Khan, Mahmoud (2005). Phonology of Optimality Theory. 1st Edition. Tehran: SAMT.
• Chudinov, A. N. (1910). Dictionary of foreign words included in the Russian language. Peterburg: Publishing of bookseller V. I. Gubinsky.
• Girutsky, A. A. (2003). Introduction to linguistics. Minsk: Belarusian Publishing house.
• Gorbachevsky, A. A. (2011). Theory of language. M.: Flint.
• Hadian, Bahram, Ali Nejad, Batul (1392). "Comparing phonological processes of Esfahani dialect and Persian language within the framework of the theory of optimality". Language Queries Journal. Autumn 1392. No. 3. (Successive 15). Pp. 219-235 (In Persian).
• Hagh Shenas, Ali Mohammad (1999). Phonetics. 10th ed. Tehran: Agah.
• Ivanova, V. A., Potikha, Z. A., Rosenthal, D. E. (1990). Interestingly about the Russian language. Leningrad: Prosveshenie.
• Kamali Panah, Gholam Reza (2003). “Research on phonemes”. Roshd Journal of Language Teaching. Autumn. №. 67.
• Kodukhov, V. I. (1987). Introduction to linguistics: a textbook for students of pedagogical institutes in the specialty № 2101 "Russian language and literature" 2nd ed. M.: Prosveshenie.
• Kuznetsov, S. A. (1998). Great Dictionary of Russian language. Peterburg: Norint.
• Lesani, Hossein (2016). New approach to Russian language teaching. Tehran: Zabankadeh.
• Matusevich, M. I. (1976). Modern Russian, Phonetics: a textbook for students of pedagogical institutes in the specialty "Russian language and literature". M.: Prosveshenie.
• Meshkatod-dini, Mehdi (2006). Phonetic structure of the language. 5th Edition. Mashhad: Ferdowsi University Pub.
• Modarresi Ghavami, Golnaz (2015). Descriptive dictionary of phonetics and phonology. Tehran: Elmi.
• Ozhegov, S. I., Shvedova, N. Yu. (1992). Explanatory dictionary of the Russian language. M.: Publishing House "Az".
• Reformatsky, A. A. (2005). Introduction to linguistics. 5th ed. M.: Aspect Press.
• Sajjadi, Seyyed Mehdi, Kurd Zaferanloo Kambouziya, Aliyeh (2014). “Consonant phonological process in the common terms between the Persian standard language and the language of Hurami (Dialect of Hawraman Takht)” Quarterly Journal of Language and Dialects of western Iran Studies, Faculty of Literature and Human Sciences, Razi University of Kermanshah. 1st year. №. 4, Spring. Pp. 73-100.
• Sepanta, Sasan (1998). Physical Phonetics of Persian Language. Isfahan: Golha.
• Valgina, N. S, Rosenthal, D. E, Fomina, M. I. (2002). Modern Russian language. M.: Logos.
• Vinogradov, V. A. (1996). Introduction to linguistics. M.: Aspect Press.
• Voskanian, G, A. (2018). Russian-Persian dictionary. Tehran: Farhange Moaser.
• Yartseva V. N. (1990). Linguistic Encyclopedic Dictionary. M.: Modern encyclopedy.
• Zahraei, Seyed Hassan (2012). Educational grammar of Russian language. Tehran: SAMT.