یلمزلف در گرو تاریخ در مصاحبه با کریستین پوئش و سمیر بدیر

نوع مقاله : نقد اثر پژوهشی

نویسنده
دانشجوی دکتری، دانشگاه پاریس سوربن نوول (Paris3). عضو گروه پژوهشی تاریخ نظریه‌های زبانی (HTL)، پاریس.
چکیده
لویی یلمزلف چهره‌ای برجسته در تاریخ زبان‌شناسی است. یلمزلف در مقام یک زبان‌شناس با آثار و نظریه‌اش (که معمولاً با عنوان «گلوسم‌شناسی» از آن یاد می‌شود) به‌طور چشم‌گیری به ضرورت ایجاد یک «نظریۀ زبانی» پاسخ داده است. با این حال، پژوهش‌های او به فراسوی مرزهای زبان‌شناسی رایج گسترده شده است: وی با تکیه بر زبان، یک معرفت‌شناسی نشانه‌شناختی درون‌ماندگار را ابداع کرد که از طرفی، یک علم صوری کل‌گرا و عمومی را نوید می‌داد و از طرف دیگر، می‌توانست دانش‌شناسی‌ای را به­منزلۀ نسخه‌ای بدیل در برابر دیگر دیدگاه‌های فلسفی در اختیار ما بگذارد. در زبان‌شناسی، دکترین او نتوانست ورای حلقۀ کپنهاگ به موفقیتی مناسب دست یابد و بیشتر زبان‌شناسان نظریۀ وی را به­دلیل پیچیده‌ بودن و شکل و شمایل ریاضی‌وارش نپذیرفتند؛ اما در بیرون از زبان‌شناسی، ایده‌های او تا حدی در شاخۀ علمی جدیدی با عنوان «نشانه‌شناسی» (بالاخص در فرانسه) پیگیری شد. به‌طور کلی، یلمزلف جایگاه متناقض‌نمایی در تاریخ نظریه‌های زبانی دارد: او بنیان‌گذاری رهاشده است. چگونه می‌توانیم این وضعیت را توضیح دهیم؟ منشأ و منابع رویکرد یلمزلف کجاست؟ چگونه می‌توان خصیصه‌های ویژۀ رویکرد او را در قیاس با سایر رویکردهای زبان‌شناختی توصیف کرد؟‌ میراث او چیست؟ امروز تا چه میزان می‌توان در دکترین او مشارکت داشته باشیم؟ جدیدترین کارها در زمینۀ یلمزلف‌پژوهی چیست؟ ما تلاش کردیم تا در گفت­وگو با سمیر بدیر و کریستین پوئش به این پرسش‌ها پاسخ دهیم.


کلیدواژه‌ها

موضوعات


شاکری, محمد امین, میرزائی, آزاده. 1395. “معرفت‌شناسی زبانی درون‌ماندگار نزد سوسور و یلمزلف: یک بررسی تطبیقی.” علم زبان 3 (5): 140–117.
یلمزلف، لویی. 1396. تمهیداتی بر نظریه‌ی زبان. مترجم: محمد امین شاکری. انتشارات خوارزمی، تهران.
Shakeri, Mohammad Amin. 2016. “A Contribution to Epistemology: Immanency in Saussure and Hjelmslev.” In Le Cours de Linguistique Générale, 1916-2016. Le Devenir.
Hjelmslev, Louis. 1928. Principes de Grammaire Générale. Vol. 1. AF Høst.
———. 1935. La Catégorie Des Cas: Étude de Grammaire Générale. Universitetsforlaget.
———. 1954. “La Stratification Du Langage.” Word 10 (2–3): 163–188.
———. 1963. Prolegomena to a Theory of Language: Transl. by Francis J. Whitfield. University of Wisconsin Press.
———. 1970. “Language, An Introduction.”
———. 1975. Résumé of a Theory of Language. Vol. 16. University of Wisconsin Press.
———. 1985. Nouveaux Essais. Vol. 3. Presses Universitaires de France-PUF.
———. 1971. “Essais Linguistiques.” Paris, Minuit.
———. 2016. Système Linguistique et Changement Linguistique. Vol. 8. Classiques Garnier.
Badir, Sémir. 1998. “La Notion de Texte Chez Hjelmslev.” Texto!: Textes et Cultures.
———. 2006. “La Hiérarchie Sémiotique.” Signo.
———. 2007. Hjelmslev. Taishukan.
———. 2014. “Épistémologie Sémiotique. La Théorie Du Langage de Louis Hjelmslev.”
Chiss, Jean-Louis, and F. de Christian Puech. 1994. “Saussure et La Constitution d’un Domaine de Mémoire Pour La Linguistique Moderne.” Langages, 41–53.
Chiss, Jean-Louis, and Christian Puech. 1983. “La Linguistique et La Question de l’écriture; Enjeux et Débats Autour de Saussure et Des Problématiques Structurales.” Langue Française, no. 59: 5–24.
———. 1995. “La Linguistique Structurale, Du Discours de Fondation à l’émergence Disciplinaire.” Langages, no. 120: 106–126.
———. 1997. Fondations de La Linguistique. Études d’histoire et d’épistémologie.
———. 1999. Le Langage et Ses Disciplines, XIX°-XX° Siècles.
Colombat, Bernard, Jean-Marie Fournier, and Christian Puech. 2010. Histoire Des Idées Sur Le Langage et Les Langues. Vol. 33. Klincksieck.
Saussure, Ferdinand de. 1879. Mémoire Sur Le Système Primitif Des Voyelles Dans Les Langues Indo-Européennes. BG Teubner.
———. 1916. Cours de Linguistique Générale. Geneva.
Jakobson, Roman. 1984. La Théorie Saussurienne En Rétrospection. Walter de Gruyter, Berlin/New York.
Uldall, Hans Jørgen. 1957. Outline of Glossematics. 1. General Theory. Vol. 10. Nordisk Sprog-og Kulturforlag.
Lévi-Strauss, Claude. 1945. “L’analyse Structurale En Linguistique et En Anthropologie.” Word 1 (1): 33–53.
Cassirer, Ernst A. 1945. “Structuralism in Modern Linguistics.” Word 1 (2): 99–120.
Greimas, A. J. 1966. Sémantique Structurale: Recherche de Méthode. Presses universitaires de France.