جهان‌های ممکن ساخت شرطی در زبان فارسی معاصر

نویسندگان
سیده عاطفه بقایی 1
مهرداد نغزگوی کهن 2
1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
2 دانشیار زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
چکیده
جملۀ شرطی جمله‌ای مرکب است که از دو بند شرط و جزای شرط تشکیل شده است. هدف ما در این پژوهش، بررسی جمله‌های شرطی زبان فارسی معاصر بر اساس رده‌شناسی دکلرک و رید (2001) است. بر اساس این رده‌شناسی معنایی، جهان ممکنِ بند شرط به دو دستۀ حقیقی و نظری تقسیم می‌شود. جهان ممکن نظری می‌تواند خنثی یا غیرخنثی باشد و غیرخنثی، به چهار نوع بسته، باز، غیرقطعی و ضدحقیقی تقسیم می‌شود. در تحقیق حاضر، تلاش می‌شود این انواع با توجه به پیکره‌ای بالغ بر 286 جملۀ شرطی ـ که از 10 کتاب داستانی معاصر استخراج شده است ـ بررسی شود و بسامد وقوع هر یک به تفکیک مشخص شود. تحلیل جمله‌های شرطی فارسی نشان می‌دهد که ساخت شرطی فارسی با رده‌شناسی مذکور مطابقت دارد و جهان ممکن نظری باز، بالاترین بسامد وقوع را دارد و جهان‌های ممکن خنثی، بسته، حقیقی، غیرقطعی و ضدحقیقی به­ترتیب، بیشترین بسامد را بعد از جهان ممکن باز

به­خود اختصاص داده‌اند. بالاتر بودن بسامد وقوع جهان ممکن باز از آنجا نشئت می‌گیرد که در این جهان ممکن، موقعیتی فرضی که احتمال وقوع دارد، در نظر گرفته می‌شود و قطعیتی دربارۀ وقوع آن وجود ندارد و این تعبیر با کارکرد ساخت شرطی بیشترین تطابق را دارد. همچنین، این تحقیق نشان می‌دهد که علاوه ‌بر کلمات ربط شرطی معمول مانند «اگر، اگه، به­شرطی ‌که، والاّ، وگرنه و حتی اگر، که، تا و چنانچه» کلمات ربط دیگری مانند «چه ... چه؛ همچین ‌که، وقتی‌ که، به مجرد اینکه، حالا که، فرضاً، ولو، وقتی، آنگاه ‌که، هروقت، همین ‌که» نیز در نقش کلمۀ ربط شرطی به­کار می‌روند.


کلیدواژه‌ها

موضوعات

• Abdollahi-Guilani, M. & Subakir, Y. & Kim, H. (2012). “A Comparative Analysis of Conditional Clauses in English and Persian”. The Southeast Asian Journal of English Language Studies. Vol 18(2). Pp: 83-93. [In Persian].
• Abolghasemi, M. (1996). A Short Historical Grammar of the Persian Language. Tehran: SAMT. [In Persian].
• Afghāni, A. M. (1999). Cousin Parvin. Tehran: Jāvidān Publication Organization. [In Persian].
• Ahmadzadeh, H. (2008). Chess with the Doomsday Machine. Tehran: Soore Mehr Publication. [In Persian].
• Alavi, B. (1985). Her Eyes. Tehran: Revolution & Literature publication. [In Persian].
• Âl-e-Ahmad Jalâl. (1967). The School Principal. Tehran: Parastu books publication. [In Persian].
• Athanasiadou, A. & Dirven, R. (1997). “Conditionality, Hypotheticality, Counterfactuality”. In A. Athanasiadou & R. Dirven (Eds.) On Conditionals again. Pp. 61-96. Amsterdam/ Philadelphia: John Benjamins Publication.
• Behnoud, M. (2008). Khanoum. Tehran: Elmi publication. [In Persian].
• Comrie, B. (1986). “Conditionals: A typology”. In E. Traugott & A. Meulen & J. Reilly & C. Ferguson (Eds.) On Conditionals. Pp : 77-99. Cambrigde: Cambridge University Press.
• Čihiltan, A. H. (1979). Daxil Bar Panjerey-e Fulād. Tehran: Revāq Publication. [In Persian].
• Dabirmoghaddam, M. & Sedighifar, Z. (2013). [1391]. “Teaching Persian Conditional Sentences to Non-Persian Speakers: A Comparison Between Task-based and Structural Methods”, In Journal of Teaching Persian to Speakers of Other Languages, Volume 1, Issue 2, (P.p. 32-59). [In Persian].
• Declerck, R. & Reed, S. (2001). Conditionals: A comprehensive Empirical Analysis. In E. C. Traugott & B. Kortmann (Eds.). Berlin. New York: Mouton de Gruyter.
• Dowlatābādi, M. (1974). The Trip. Tehran: Golšāyi Publications. [In Persian].
• Fintel, K. V. (2011). “Conditionals”. In K. Heusinger & C. Maienborn & P. Portner (Eds.) Semantics: An International Handbook of Meaning, Vol 2. Berlin/ Boston: de Gruyter Mouton.
• Greenberg, J. H. (1963). “Some Universals of Grammar with Particular Reference to the Order of Meaningful Elements”. In J. H. Greenberg (Ed) Universals of Language. Pp: 73-113. Cambridge. Mass: MIT Press.
• Jamalzadeh, M. A. (1954). Dar Al-Majanin. Tehran: Marefat. [In Persian].
• Mahootian, Sh. (1999). [1378]. Persian: Descriptive Grammars. Translated by Samayi, M. Tehran: Markaz publications. [In Persian].
• Morādi Kermāni, H. (2006). You’re not Stranger Here. Tehran: Moin Publications. [In Persian].
• Murcia, C. M. & Freeman, L. D. (1999). The Grammar Book: An ESL/EFL Teacher’s Course (2nd edition). New York: Heinle and Heinle.
• Najafi, A. (1995). “Usage of ke in colloquial Persian”, In Nama-I Farhangistan, volume 3, (P.p. 7-19). [In Persian].
• Natel-Khanlari, Parviz. (1977). Persian Language Grammar. Tehran: Babak Publication. [In Persian].
• Palmer, F. R. (2013). Modality and the English Modals. NewYork and London: Routledge.
• Salimi, E. A. (2015). “Differential Effects of Corrective Feedback on the EFL Learners’ Acquisition of Conditionals and Articles”, In Language Related Research.Volume 6 (5). (Pp. 235-259). [In Persian].
• Schachter, J. (1971). Presupposition and Counterfactual Conditional Sentences. Ph. D. Dissertation. University of California. Los Angeles.
• Shahri, J. (1969). Bitter Sugar. Tehran: Zahir ol eslam Publication. [In Persian].
• Traugott, E. C. ; Meulen, A. T. & Reilly, J. S. & Ferguson, C. A. (2009). On Conditionals. Cambridge: Cambridge University Press.
• Vahidiyan Kamyar, T. (1985). [1364]. “Conditional sentences in Persian language”, In Linguistics. Volume 2. Issue 2. (Pp. 43-56). [In Persian].
جستارهای زبانی
دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 56
خرداد و تیر 1399
صفحه 315-336