راهبردهای کلامی در تعامل بازجویی (جستاری در گفتمان‌کاوی قضائی)

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
2 دانشیار زبان‌شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
چکیده
زبان در حین فرایند بازجویی و گفتمان موجود در آن مشخصه‌های خاصی دارد که می‌تواند محمل بسیاری از پژوهش‌ها و مطالعات زبانی باشد. از مهم‌ترین مسائلی که در فرایند مذکور می‌توان به آن اشاره کرد، چگونگی پیش‌برد ارتباط کلامی از­سوی بازجو به­منظور دست‌یابی به حقیقت از گفته‌های بازجوشونده است. در این راستا، فرد بازجو از راهبردهایی برای پیش‌برد گفتمان به شیوۀ‌ موردنظر خود استفاده می‌کند. در پژوهش حاضر، شرکت­کنندگان در تعامل بازجویی به دو دسته افراد متخصص و غیر­متخصص تقسیم شدند و مراد از دستۀ نخست افرادی هستند که آشنایی کامل با قانون و زبان قانونی دارند و شامل پلیس، قاضی، وکیل و غیره می‌شوند و در­مقابل، دستۀ دوم افرادی که با قانون آشنایی ندارند (یا دست­کم آشنایی کمی دارند) و شامل متهم، شاکی، شاهد می‌شوند. در جستار حاضر، بر مبنای پیکره‌ای متشکل از ده پروندۀ قضائی و تحلیل تعامل گفتاری بین فرد متخصص (قاضی) و فرد غیر­متخصص (متهم، شاکی) تلاش شد انواع راهبردهای مورد استفادۀ بازجو استخراج شود. راهبردهای مذکور شامل صورت‌بندی پرسش، استفاده از پرسش مکرر، بندهای نقل­قول، تقابل، استفاده از عبارت «خب» به­منزلۀ نشانگر گفتمان‌ساز و قطع کلام هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Coulthard, Malcom., Johnson Alison (2010). The Routledge Handbook of Forensic Linguistics. UK: Routledge Publication.
Coulthard, Malcolm and Alison Johnson, and David Wright. (2017). An Introduction to Forensic Linguistics: Language in Evidence. UK: Routledge Publication.
Drew, P. (2003) ‘Comparative analysis of talkininteraction in different institutional settings: a sketch’, in P J. Glenn, C.D. leBaron, J. Mandelbaum and R. Hopper (eds.) Studies on Language in Social Interaction, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, 293–308.
Garfinkel, H. and Sacks, H. (1970) ‘On formal structures of practical actions’, in J.C. McKinney and E. A. Tiryakian (eds) Theoretical Sociology, New York: Appleton Century Crofts, 338–66.
Gibbons, John (2003). Forensic Linguistics: An Introduction to Language in the Justice System. USA: Blackwell Publishing.
Gibbons, J. (ed.) (1994). Language and the Law, London: Longman.
Heydon, G. (2005) The Language of Police Interviewing: A Critical Analysis. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Holt, E.J. and Johnson, A.J. (2006). ‘Formulating the facts: Questions and repeats in policeیاsuspect interviews’. Paper at International Conference on Conversation Analysis, Helsinki.
Mey, J.L. (2001) Pragmatics: An Introduction, 2nd edn, Oxford: Blackwell
Momeni, Negar. (2010). Forensic linguistics: Checking testimony in court with respect to linguistic features. Karagah. 2 (10). [in persian]
Momeni, Negar and Azizi, Cyrous. (2017). Role of Topic Shift and Violence of Grice Principles in Interrogation: Forensic Linguistics. Zabanpazhuhi.7 (16). [in persian]
Olsson, Jonson (2004). Forensic Linguistics: An Introduction to Language, Crime and the Law. London: Continuum.
Razavian, Hossein and Jalil, M. (2018). Spoken Features of the Robbery Defendants in Court. 8 (7). 91-116. [in Persian]
Toolan, M. (2001). Narrative: A Critical Linguistic Introduction. 2nd edn, London: Routledge.