عوامل مؤثر بر مطابقۀ مفعولی در کردی ایلامی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری گروه زبان‌شناسی واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران
2 استادیار گروه زبان‌شناسی واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران
3 استادیار گروه آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه علوم پزشکی، ایلام، ایران.
چکیده
زبان­ها از ابزارهای متنوعی بهره می­گیرند تا نقش­های دستوری را بازنمایی کنند. یکی از این ابزارها (سازوکار) مطابقه است که در زبان­های مختلف ممکن است کم­و­بیش از آن استفاده شود. از طرف دیگر، عوامل متنوعی ممکن است در زبان­های مختلف بر روی قسمت­های مختلف دستور زبان و ازجمله نظام مطابقه اثرگذار باشند. بر این اساس، در پژوهش حاضر با استناد به داده­هایی از کردی ایلامی، هم به­دنبال بررسی میزان استفاده از مطابقۀ مفعولی هستیم و هم درپی یافتن تأثیر احتمالی عوامل مختلف بر روی مطابقۀ پی­بست­های مفعولی با مفعول. برای تحقق این اهداف، از روش توصیفی، کتابخانه­ای، مصاحبه و ضبط صدای گویش­وران بومی جهت استخراج داده­ها استفاده شده است. تعداد 10 نفر گویشور بومی با محدودۀ سنی 40 تا60 سال در استخراج داده­ها کمک کردند. عوامل مؤثر بر مطابقه که در اینجا مورد بررسی قرار گرفته­اند، برگرفته از گیون (2004) هستند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که در کردی ایلامی از پی­بست­های مطابقۀ مفعولی جهت ارجاع به مفعول استفاده می­شود. همچنین نتایج نشان داد که در کردی ایلامی مطابقۀ مفعولی متأثر از برخی محدودیت­هاست. مشخصاً، عوامل معرفگی/ نکرگی، ارجاعی/ غیرارجاعی، مبتدایی/ غیرمبتدایی و انضمام مفعول به بروز برخی محدویت­ها در مطابقۀ پی­بست­های مفعولی با مفعول منجر می­شوند. بررسی تأثیر این عوامل بر نظام مطابقه به­خصوص در زبان­های دارای نظام مطابقۀ دوگانه به­منزلۀ موضوع پژوهش­های آتی توصیه می­شود.


کلیدواژه‌ها

موضوعات


دبیر مقدم، محمد (1392). رده‌شناسی زبان‌های ایرانی. دو جلد تهران: سمت.
راسخ مهند، محمد (1385). «شیوه نشان دادن فاعل و مفعول در زبان فارسی.» مجله زبانشناسی، سال بیست و یکم، شماره 1-2 (پیاپی 42)، صص 85-96.
گوهری، حبیب (1390). بررسی ساخت اطلاع در انگلیسی و فارسی و پیامدهای آن برای ترجمه. رساله دکتری، دانشگاه علامه طباطبائی.
گوهری، حبیب (۱۳۹۲). «برخی پیامدهای نظریه‌ی ساخت اطلاع برای ترجمه.» مجله جستارهای زبانی، دوره ۴، شماره۱.
کریمی، یادگار (1391). «مطابقه در نظام کنایی (ارگتیو) زبان‌های ایرانی: رقابت واژه بست و وند الف.» مجله پژوهش‌های زبانی، سال چهارم، شماره دوم.
شریفی، شهلا و رضا زمردیان (1378). «نظام مطابقه در گویش کاخی»، مجله گویش‌شناس، شماره 7.
Comrie, B. (1989). Language universals and linguistic typology. Chicago: university of Chicago press.
Farrel, P. (2005).Grammatical relations. Oxford university press.
Givon, T.(2004).Syntax: A functional Typological introduction. Vol. I. Amesterdam: John Benjamins.
Haig, Geoffrey, L. J.(2008).Alignment change in Iranian languages: A Construction Grammar approach. Berlin: Mouton de Gruyter.
Kennan, E. and B. Comrie. (1977). Noun phrase Accessibility and universal Grammar. Linguistic Inquiry, 8: 63-99.
Munro, P. M. Gordon. (1982). Chickasaw language, UCSB: Department of linguistic.
Silverstein, M. (1976). Hierarchy of features and ergativity in Grammatical categories in Australian languages. (R.M.W. Dixond), 112-177.