بازنمود گفتمان در تصاویر کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی«Prospects» و «Visions» از دیدگاه نشانه‌شناسی، مطالعه موردی: قومیت و مکان

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
2 استادیار گروه آموزش و مترجمی زبان انگلیسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
3 استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
چکیده
وجود ارتباط میان فرهنگ و زبان، نیاز به بررسی تأثیرگذاری کتاب‌های آموزش زبان را، بیش از پیش، نمایان می‌سازد. با درنظر داشتن این هدف که آموزش زبان خارجی عمدتاً با ورود مسائل فرهنگی به حیطۀ دانش زبان‌آموز همراه است، این ضرورت، به‌خصوص هنگام یادگیری زبان خارجی، افزایش می‌یابد. باتوجه به اهمیت روزافزونی که امروزه ارتباط تصویری پیدا کرده است، مقالۀ حاضر دیدگاهی نو به تصاویر کتاب­های زبان انگلیسی آموزش ‌و پرورش دارد و بر مبنای الگوی نشانه‌شناسی کرس و ون لیوون (2006) که درواقع بر اهمیت عناصر سازندۀ فرهنگ و اجتماع همانند نوع پوشش، سنت‌ها و یا آداب و رسوم فرهنگ‌ها و خرده‌فرهنگ‌ها در تحلیل نشانه‌های زبانی تأکید دارد، با توجه به محدودیت این پژوهش، به‌طور موردی «قومیت و مکان» در تصاویر کتاب­های «Visions» و «Prospects» مورد تحلیل قرار می‌گیرند. تحقیق حاضر با استناد به پیشینۀ علمی به روش توصیفی ـ تحلیلی و با هدف بررسی کارکردهای اجتماعی و فرهنگی زبان، چگونگی بازنمایی گفتمان را در این تصاویر تبیین می­کند. نتایج نشان می‌دهد که کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی مورد نظر از رویکرد خاص «قومی ـ نژادی» برخوردار نیست و انتخاب «مکان» نیز بدون سوگیری زبان مبدأ یا زبان مقصد بوده است؛ بدین صورت که تصویرساز در انتخاب تصاویر توجه مشخصی به زبان خود یا دیگری نداشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آهنگر، عباسعلی و شیروانی، جواد، 1395. بررسی جامعه‌شناختی- زبانی دیوارنوشته‌ها در محیط‌ دانشگاه : مطالعه موردی دانشگاه سیستان و بلوچستان، دوماهنامه‌ی جستارهای زبانی، 5: 198-175.
اکبرپور، سمیه و روحانی، علی، 1393. نمود جنسیت در کتاب American English File، فصلنامه‌ی مطالعات زبان و ترجمه، سال 47، 2: 131-107.
چندلر، د. 1387. منابع نشانه شناسی. ترجمه‌ی مهدی پارسا، تهران: پژوهشکده‌ی فرهنگ و هنر اسلامی.
رابرتسون، یان 1377. درآمدی بر جامعه با تأکید بر نظریه‌های کارکردگرایی ستیز و کنش متقابل نمادی. ترجمه‌ی حسین بهروان، مشهد: آستان قدس رضوی.
رهبر، بهزاد و حاتمی، پدرام، 1395. بررسی چگونگی نمود تبعیض جنسیتی در تصاویر کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی تألیف مؤلفان ایرانی و غیرایرانی. دومین کنفرانس ملی چارسوی علوم انسانی، شیراز: مرکز توسعه‌ی آموزش‌های نوین ایران.
عموزاده، محمد، زارعی فرد، رها و علی نژاد، بتول (1392). جنسیت و قطع کلام در جلسات دفاع از پایان نامه، دوماهنامه‌ی جستارهای زبانی، 4: 170-149.
مصلح‌زاده، فاطمه، 1391. نشانه‌شناسی تصاویر کتاب‌های درسی دوره‌ی راهنمایی. پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشکده‌ی هنرهای کاربردی. تهران: دانشگاه هنر.
یاری، پریسا 1390. بررسی نمود جنسیتی ویژگی‌های زبان‌شناختی در کتاب‌های آموزش زبان انگلیسی Happy و Pacesetter در دو سطح کودکان و بزرگسالان. پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز: دانشکده‌ی ادبیات و‌ علوم انسانی.
References :
Halliday, M. 1978. Language and social semiotics. London: Edward Arnold (2-4, 113).
Kress, G. & Van leeuwen, T. 2006 [1996]. Reading images, the grammar of visual design.(2nd ed), New York: Routledge.
Kubota, R. 1998 . Ideologies of english in Japan. World Englishes: 17, 3: 295-306.
Meshkat, M. 2002. The cultural impact of EFL books on Iranian language learners. Ph.D. Dissertation: University of Tehran.
Roohani, A. and Saeidfar A. 2013. A critical evaluation of visual elements in Iranaian junior high school English textbooks. Journal of Faculty of Letter and Humanities. 8(28). 80-96.
Shin, H. and Kubota, R. 2008. Post-colonialism and globalization in language education. The handbook of educational linguistics: Blackwell Publishing.
Spenser, S. 2006. Race and ethnicity (culture, identity and representation). London and New York: Rutledge.
Torres, G. 2015. 'Reading' world link: A visual social semiotics analysis of an EFL textbook. International Journal of English Language Education,3. 239-253.
Van Leeuwen, T. 2005. Introducing social semiotics. Routledge Taylor & Francis group, London & New York (37-9. 77-8. 160, 168, 198).
Wu, S. 2014. A multimodal analysis of image-text relations in picture books. Theory and Practice in Language Studies, 4(7). 1415-1420.