مقایسه گفتمان‌نماها در گفتمان روایی کودکان فارسی‌زبان هفت و ده‌ساله با بزرگ‌سالان

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
2 استاد گروه زبان‎شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
چکیده
گفتمان‌نماها تعیین میکنند که چگونه درک مخاطبان همسو با یکدیگر یا متفاوت از هم است. با توجه به اهمیت گفتمان‌نماها در افزایش‌ مهارت زبانی و کلامی کودکان و نیز بالا بردن سطح پیوستگی گفتمان آن­ها، هدف این پژوهش آن است که با استفاده از مدل هنسن (1998) به مطالعۀ فرایند تولید گفتماننماها در گفتمان روایی کودکان فارسی‌زبان هفت و ده­ساله و بزرگ­سالان بپردازد. پژوهش حاضر توصیفی ـ تحلیلی است. 37 کودک هفت­ساله و 40 کودک ده­ساله از یک دبستان دخترانه و یک دبستان پسرانه واقع در شهر تهران به­صورت هدفمند انتخاب شدند. همچنین، 18 بزرگ­سال نیز برای مقایسۀ عملکرد کودکان با آن­ها انتخاب شدند و آزمون بازگویی داستان بر اساس روش چویی (2007) و کیرتزیس و اروین‌تریپ (1999) اجرا شد. نتایج نشان داد آزمودنی‌ها قادر بودند از انواع گفتمان‌نماها در گفتمان روایی خود استفاده کنند و در­مجموع، میزان استفادۀ کودکان از گفتمان‌نماها بیشتر از بزرگ­سالان بود. به­نظر می‌رسد گاه پیوستگی انسجام را جبران می‌کند و گاه روابط

معنایی ـ منطقی مبتنی بر دانش پیشین به­جای گفتمان‌نماها
ایفای نقش می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


تولان، م. (1386). روایت‌شناسی: درآمدی زبان شناختی- انتقادی. ترجمۀ سید فاطمه علوی و فاطمه نعمتی. تهران: سمت.
ذوقدارمقدم، ر. و دبیرمقدم، م. (1381). «نقش‎نماهای گفتمان، مقایسه نقش‌نمای but در زبان انکلیسی با نقش‎نمای اما در زبان فارسی». پژوهش ادبیات معاصر جهان. 12، 55-76.
صدری افشار، غ. حکمی، ن.، حکمی، ن. (1381). فرهنگ معاصر فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.
فرشیدورد، خسرو. (1384). دستور مفصل امروز. تهران: سخن.
کرول، د. (1391). روان شناسی زبان. ترجمۀ حشمت‌الله صباغی. تهران: رشد.
مقدم‌کیا، ر. (1383). «بعد نقش‌نمای گفتمان در زبان فارسی». مجله فرهنگستان. 23: 81-98.
محرابی‌ساری، ا. (1394). «روند رشد کاربرد ابزار انسجام واژگانی در کودکان فارسی ‌زبان». دو ماهنامه جستارهای زبانی. 28: 183-204.
ناتل خانلری، پ. (1370). دستور زبان فارسی. تهران: انتشارات توس.
نجفی، ا. (1387). فرهنگ فارسی عامیانه. تهران: نیلوفر.
Choi, I. (2007). “How and when do Children Acquire the Use of Discourse Markers”. CAMLING. 2007, 40.
Gallagher, T. M., & Craig, H. K. (1987). “An Investigation of Pragmatic Connectives within Preschool Peer Interactions”. Journal of pragmatics. 11(1), 27-37.
Gerhardt, J. (1990). “The relation of language to context in children's speech: The role of HAFTA statements in structuring 3-year-old's discourse”. Papers in Pragmatics. 4, 1-57.
Haliday, M. and Hasan, R. (1976). Cohesion in English. London: Longman.
Hansen M-BM. (1998). The function of Discourse Particles: a Study with Special Reference to Spoken Standard French. Amesterdam: John Benjamins Publishing.
Haiman, J. (1980). “The Iconicity of Grammar: Isomorphism and Motivation”. Language. 56 (3), 515-540.
Kyratzis, A., & Ervin-Tripp, S. (1999). “The Development of Discourse Markers in Peer Interaction”. Journal of pragmatics. 31(10). 1321-1338.
McHugh, M. L. (2012). “Interrater Reliability: the Kappa Statistic”. Biochemia medica: Biochemia medica. 22(3), 276-282.
Mehrabi Sari, I. (2013). “The Analysis of the Discourse Markers in the Narratives Elicited from Persian-speaking Children”. Journal of Applied Linguistics. 6(12), 159-173.
Piaget, J. (1954). The construction of reality in the child. New York: Basic Books.
Schiffrin, D. (1987). Discourse markers (Studies in Interactional Sociolinguistics). Cambridge: Cambridge University Press.
Spooren, W. and Sanders, T. (2008). “The Acquisition Order of Coherence Relations: On Cognitive Complexity in Discourse”. Journal of pragmatics. 40(12), 2003-2026.
Sweetser, E. (1990). From etymology to pragmatics- Metaphorical and cultural aspects of semantic structure. Cambridge: Cambridge University Press.
Traugott, E. C. (1997). “Structural Scope Expansion and Grammaticalization”. Linguistic Circle of Copenhagen. 4.
Van Dijk, T. A. (1979). “Relevance assignment in discourse comprehension”. Discourse Processes, 2(2), 113-126.
Zenone, A. (1981). “Marqueurs de consecution: le cas de ‘donc”. Cahiers de linguistique francaise. 2: 113-139.