بررسی جریان معکوس استعارۀ دستوری در روند همگانی‌سازی مقالات علمی در رسانه‌های گروهی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
2 استاد گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
3 دانشیار گروه زبان‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
در این پژوهش به بررسی چگونگی استفاده از ساخت استعارۀ دستوری و کاربرد آن در دو گونه متون علمی تخصصی و متون علمی همگانی در یک­صد مقالۀ علمی ـ پژوهشی پزشکی و یک­صد مقالۀ علمی همگانی با موضوعات مشابه در رسانه­های گروهی می­پردازیم. هدف از این پژوهش یافتن وجه تمایز ساختارهای زبانی مورد استفادۀ خبرنگاران علمی و نویسندگان متون علمی آکادمیک برای انتقال نظرات متخصصان موضوعی در متن بر پایۀ دستور نظام­مند نقش­گراست. مفهوم استعارۀ دستوری اصطلاحی است که هلیدی به­کار می­برد و منظور از آن تغییر مقوله­ای دستوری به مقوله­ای دیگر است؛ بدین ترتیب که در جریان این فرایند فعل­ و صفت­ به اسم و بند به گروه­ اسمی تبدیل می­­شود که در نتیجۀ آن تراکم واژگانی متن و میزان انتزاع و پیچیدگی آن افزایش می­یابد. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که نویسندگان متون علمی همگانی که بیشتر گزارش­گران علمی رسانه­های گروهی هستند در روند ساده­سازی مقالات علمی تخصصی برای انتشار در رسانه­های گروهی علاوه بر پرداختن به واژه­ها، در سطحی دیگر به ساده­سازی ساختارهای دستوری نیز می­پردازند. در راستای انجام این امر مهم، به­منظور انطباق متن ساده­شده با روند طبیعی انتقال معنا از طریق زبان و کاهش تراکم واژگانی جمله­ها، پرهیز از به­کارگیری استعارۀ دستوری یا تبدیل فرایند به ماهیت از مواردی است که آشکارا از سوی نویسندگان متون علمی ساده­شده، رعایت شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اجاق، سیده زهرا (1391)، " ارتباطات عمومی علم در ایران: مطالعه ترکیبی نقش مجله‌های علمی- عمومی در بهبود فهم عامه از علم در دوره زمانی 1280ـ 1390 »"، پایان‌نامه دکترا، تهران: دانشگاه تهران
اجاق، سیده زهرا (1393)، " مطالعه منطق مدیریت تولید محتوا در مجله های علمی عمومی ایرانی"، مجله تحقیقات فرهنگی ایران، شماره 27
سیدابراهیمی، فاطمه و محمدحسین نکویی (1397)، " فرایند اسم سازی در متون علم مدیریت"، دو ماهنامه علمی- پژوهشی جستارهای زبانی، دوره نهم، شماره 4
قدیمی، اکرم (1394)، "نقش رسانه‌ها در عمومی‌سازی علم"، فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دوره دوازدهم، شماره 42
Banks, David (2005) “On the Historical Origins of Nominalized Proess in Scientific Text”. English for Specific Purposes. Vol. 24. PP.347-357
Bednarek, M. (2006) “Epistemological positioning and evidentiality in English news discourse: A text-driven approach”. Text & Talk. Interdisciplinary Journal for the Study of Discourse )26 (6): 635-660.
Calsamiglia, H. (1997) “Divulgar: Itinerarios discursivos del saber.” Quark 7: 9-18.
Calsamiglia, H.(2003) Popularization Discourse. Discourse Studies 5(2): 139-146.
Halliday, M.A.K. (1978) Language as Social Semiotics, the Social Interpretation of Language and meaning. London: Arnold
Halliday, M.A.K. (1994) An Introduction to Functional Grammar. Second Edition. London: Arnold
Halliday, M.A.K. (2004) An Introduction to Functional Grammar. Third Edition. Revised by Christian M.I.M. Matthiessen. London: Arnold
Halliday, M. A. K., & Matthiessen, C. M. I. (2004). An Introduction to Functional Grammar. London Routledge
Halliday, M.A.K. (2006) The Language of science. Vol 5. Edited by Jonathan J. Webster. London: Continuum
Martin, J.R. (1992) English text. System and Structure. Philadelphia: John Benjamins
Simon-Vandenbergen, Anne Marri, Miriam Taverniers, Louise J. Ravelli (2003) Grammatical Metaphor. John Benjamin Publishing Company
Thompson, Geoff (2004) Introducing Functional Grammar. Second Edition. London: Arnold