رد‌پای هویت واژگانی در شفاهی سازی روایت (مقایسۀ دو ردۀ سنی کودک و بزرگ سال)

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانش‌آموختۀ دکتری تخصصی زبان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
2 دانشیار زبان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
3 استادیار زبان‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده
هویت واژگانی یعنی مفهوم یک واژه که می­تواند در سرتاسر هر متن با واژه بیان شود یا با کلمه­ها و ساختارهای متعدد به آن مفهوم اشاره شود. تمرکز این تحقیق جست­وجوی ابزارهای زبانی است که با استفاده از آن­ها در یک روایت هویت واحد و پیوسته­ای از سوی عبارت­های متناوب بیان می­شود. برای انجام این کار 80 کودک و بزرگ­سال مؤنث در پژوهش حاضر شرکت و فیلم بدون کلام داستان «گلابی» را روایت کردند. پس از ضبط و پیاده­سازی، داده‌ها تحلیل آماری شدند. برای دسته­بندی واژه­ها و تحلیل­ کیفی از مفهوم سطح اصلی رُش استفاده شد. هر دو گروه در استفاده از واژه­های کل یکسان بودند، اما کاربرد واژه­ها در سطح جز در دو گروه تفاوت معناداری را نشان داد. علاوه ­بر این، در بررسی رد­پای هویت واژگانی هم دو گروه تفاوت معناداری داشتند. به این ترتیب که پس از اولین اشاره به یک مفهوم، ارجاع به همان مفهوم را به شیوۀ متفاوتی تا انتهای روایت انجام دادند، هرچند عدم تغییر واژه و ارجاع واحد به مفهومی واحد در هردو گروه بسامد بالایی داشت. با اینکه به­نظر می‌رسد در سن 9 ‌سالگی مخزن واژگانی کودک بسیار شبیه بزرگ­سالان شده باشد، اما بر­اساس نتایج حاصل از این پژوهش، همچنان باید تفاوت دانش واژگانی این دو ردۀ سنی را در تهیۀ محتواهای مختلف درنظر داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


تولان، مایکل. (1386). روایت شناسی، درآمدی زبان‌شناختی- انتقادی. (فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، مترجم). تهران: انتشارات سمت.
‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌راسخ‌مهند، محمد. (1390). درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی، نظریه‌ها و مفاهیم. تهران: انتشارات سمت.
روشن، بلقیس؛ و اردبیلی، لیلا. (1392). مقدمه‌ای بر معناشناسی شناختی. تهران: نشر علم.
زیتزن، میشائلا. (1382). کارایی معنی‌شناسی نظری پیش‌نمونه بنیاد. (آزیتا افراشی، مترجم). فصلنامه هنر، 58، 47-34.
صفوی، کوروش. (1379). درآمدی بر معنی‌شناسی. تهران: انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.
لاند، نیک. (1387). زبان و تفکر (روانشناسی شناختی). (داوود کرمی، مترجم). تهران: نشر ساوالان.
میرحاجی، حمیدرضا. (1389). رویکرد آموزش رسمی زبان عربی به انتخاب واژگان پایه زبان معیار تأثیرش بر آن. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 9 (35)، 146- 125.
نوروزی، مهسا؛ و سلطانی، علی‌اصغر. (1393). نگرش به زن: تأثیر جنسیت فیلمنامه‌نویسان در انتخاب واژگان. ارائه شده در اولین همایش زبان انگلیسی، ادبیات و ترجمه در آموزش و پرورش. میبد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد. http://www.civilica.com/Paper-ELLTE01-ELLTE01_134.html
Abbott, H. P. (2002). The Cambridge introduction to narrative. United Kingdom: Cambridge University Press.
Berman, R. A. & Slobin, D. I. (1994). Relating Events in Narrative: A Crosslinguistic Developmental Study. Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
Brown, C. (1976). General principles of human anatomical partonomy and speculations of the growth of partonomic nomenclature. American Ethnologist. 3, 400- 424.
Brown. R. W. (1954). How shall a thing be called? Psychology Review. 65. 14-21.
Chafe, W. (1980). The development of consciousness in the production of a narrative. In Wallace Chafe (Eds.). The pear stories, cognitive, and linguistic aspect of narrative production. (pp. 9- 50). New Jersey: Ablex Publishing Corporation.
_________. (1994). Discourse, consciousness and time. The flow and displacement of consciousness in speaking and writing. Chicago: The University of Chicago Press.
Croft, W. & Cruse, A. D. (2004). Cognitive Linguistics. Cambridge: Cambridge press in Linguistics.
Dooley, R. A & Levinsohn, S. H. (2001). Analyzing discourse: a manual of basic concepts. Dallas: SIL International.
Downing, P. (1980). Factors influencing lexical choice in narrative. In Wallace Chafe (Eds.), The pear stories: cognitive, cultural, and linguistic aspect of narrative production. (pp. 89-126). New Jersey: Ablex Publishing Corporation.
Halliday, M. A. K. & Hasan, R. (1976). Cohesion in English, London: Longman.
Langacker, R.W. (1987). Foundations of cognitive grammar. (Vol. I.). Stanford: Stanford University Press.
Levelt, W. J. M. (1989). Speaking: from intention to articulation. Cambridge: MIT Press.
Rosch, E., Mervis, C., Gray, W., Johnson, D. & Boyes-Braem, P. (1976). Basic objects in natural categories. Cognitive Psychology. 8, 382- 439.
Toolan, M. (2001). Narrative, a critical linguistic introduction. 2nd ed. London: Routledge.