اتخاذ رویکرد شناختی در آموزش مفاهیم مکانی و انتزاعی حروف ‌اضافۀ «in» به فارسی‌زبانان و «در» به غیرفارسی‌زبانان

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 کارشناسی ارشد آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.
2 استادیار زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی معانی مکانی، زمان و انتزاعی حروف ‌اضافۀ «in» به فارسی‌زبانان و «در» به غیرفارسی‌زبانان و نیز مقایسۀ تأثیر رویکرد شناختی نسبت ‌به روش سنتی بر یادگیری مفاهیم مختلف این حروف ‌اضافه می‌پردازد. لذا، ابتدا معنای مکانی و پیش‌نمونه‌ای حرف ‌اضافۀ «in» از فرهنگ لغت آکسفورد (2016) و حرف ‌اضافۀ «در» از فرهنگ سخن انوری (1381) استخراج شد. سپس جمله‌ها و عبارت‌های حاوی این حروف اضافه با توجه به کتاب‌های‌ ویژن 1 (1395) و فارسی بیاموزیم (1388) در سطح میانی انتخاب شد. در این پژوهش که از نوع آزمایشی است، تعداد 30 نفر از دانش‌آموزان دبیرستان دخترانۀ نور و 30 نفر از فارسی‌آموزان بزرگ‌سال زن در مرکز آموزش زبان فارسی المصطفی مشهد (در مجموع 60 نفر) در سطح میانی به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب و سپس به دو گروه مساوی آزمایش و کنترل تقسیم شدند. تحلیل‌های آزمون تی ـ مستقل در مقایسۀ میانگین نمره‌های پیش‌آزمون گروه‌های آزمایش و کنترل نشان داد، بین دانش پیشین زبان‌آموزان قبل از شروع فرایند آزمایش، تفاوت معناداری وجود نداشت (پیش‌آزمون گروه کنترل 12.57 و پیش‌آزمون گروه آزمایش 12.43). حال آنکه میانگین نمره‌های پس‌آزمون گروه‌ها مبین آن است که بین گروه‌های آزمایش و کنترل از نظر آماری تفاوت معناداری وجود داشت (پس‌آزمون گروه کنترل 12.33 و پس‌آزمون گروه آزمایش 25.73). طبق نتایج، گروه‌های آزمایش که تحت آموزش به روش شناختی قرار گرفتند در مقایسه با آن‌ها که به روش سنتی آموزش دیدند، پیشرفت زیادی را در یادگیری مفاهیم مختلف این حروف ‌اضافه نشان دادند. فرایند و نتایج این پژوهش راهکارهای مؤثری را در امر آموزش این حروف ‌اضافه برای مدرسان زبان پیشنهاد داده است.


کلیدواژه‌ها

موضوعات


انوری، حسن (1381). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: سخن. جلد چهارم.
بادام‌دری، زهرا؛ علی‌زاده، علی؛ اقبالی، الناز و وحیدی، طاهره (1396). کاربرد طرح‌واره‌های تصویری در آموزش حروف اضافه؛ مطالعۀ موردی حرف‌اضافۀ «به» در زبان فارسی. جستارهای زبانی (زیر چاپ).
ذوالفقاری، حسن، غفاری، مهبد و محمودی بختیاری، بهروز (1382). فارسی بیاموزیم. تهران: مدرسه. جلد دوم.
گلفام، ارسلان؛ و یوسفی‌راد، فاطمه. (1385). «رویکرد معناشناسی شناختی به حروف اضافه مکانی زبان فارسی از منظر آموزشی، مطالعه موردی: حرف‌اضافه در/ توی». نشریه پژوهش ادبیات جهان، س 14، ش 56، صص 179-167.
علوی مقدم، بهنام؛ خیرآبادی، رضا؛ رحیمی، مهرک و داوری، حسین (1395).ویژن 1. تهران:چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
یگانه، فاطمه و افراشی، آزیتا (1395). استعاره‌های جهتی در قرآن با رویکرد شناختی. جستارهای زبانی. د 7، ش 5، 216-193.
Brugman C.M. (1980). Story of OVER. University of California at Berkeley, M.A thesis.
Evans, V. (2007). Glossary of cognitive linguistics. Edinburgh University Press.
Johnson, M. (1987). The body in the mind: The bodily basis of meaning, imagination and reason. Chicago: The University of Chicago Press.
Lakoff, G. & M. Johnson (1980). Metaphors we live by. Chicago and London: The University of Chicago Press.
Lakoff, G. (1987). Woman, fire and dangerous things: What categories reveal about the mind. Chicago: Chicago University Press.
Lakoff, G., & Johnson, M. (1987). The metaphorical logic of rape. Metaphor and symbol, 2(1), 73-79.
Langacker, R. W. (1987). Foundations of cognitive grammar, theoretical prerequisites. Stanford, California: Stanford University Press.
Oxford Advanced Learner's Dictionary. (2016).London: Oxford University Press.
Sinclair, J. and Moon, R. (1995): Collins cobuild dictionary of idioms. London: Collins.
Song, X. (2013). A cognitive linguistics approach to teaching English prepositions. PH. D Dissertation University of Koblenz. Landau Germany.
Tyler, A., & Evans, V. (2003). The semantics of English prepositions, spatial scenes, embodied meaning and cognition. Cambridge: Cambridge University Press.
Tyler, A., Mueller, C., & Ho, V. (2011). Applying cognitive linguistics to learning the semantics of English to, for and at: An experimental investigation. Vigo International Journal of Applied Linguistics, 8(2), 181-205.