تحلیل خطاهای دانش‌آموزان دوزبانۀ ترکی ‌‌آذربایجانی - فارسی در کاربرد فعل فارسی بر اساس انگارۀ چهار تک‌واژ

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسنده
استادیار گروه زبان و ادبیات، دانشگاه فرهنگیان
چکیده
تحقیق حاضر، خطاهای دانش‌‌آموزان دوزبانۀ ترکی‌‌آذربایجانی ـ فارسی در کاربرد نشانه‌‌های تصریفی فعل فارسی را بر اساس انگارۀ چهار تک­واژ، مطالعه کرده است. داده‌‌ها از نوشته‌‌های 50 نفر از دانش‌‌‌آموزان دختر و پسر پایه‌‌های سوم و چهارم ابتدایی مناطق روستایی شهرستان مشگین‌‌شهر گردآوری شد. ابتدا نشانه‌‌های تصریفی فعل زبان فارسی در چارچوب انگارۀ چهار تک­واژ، به دو گروه تک­واژهای نظام‌‌مند متقدم (نشانه‌‌‌های نفی، امری، مجهول و سببی) و تک­واژهای نظام‌‌‌مند بیرونی متأخر (نشانه‌‌‌های شخص و شمار، زمان، نمود و وجه التزامی) تقسیم شد. با استخراج و دسته‌‌بندی خطاها، مشخص شد که دانش‌‌‌آموزان هر دو پایه، در کاربرد تک­واژهای نظام‌‌‌مند بیرونی متأخر فعل نسبت­به تک­واژهای نظام‌‌‌مند متقدم آن مشکل دارند و آن­ها را دیرتر یاد می‌‌‌‌‌گیرند. به­نظر می‌‌‌رسد که بین ماهیت انواع مختلف تک­واژها (فعال شدن تک­واژها در سطوح انتزاعی تولید گفتار) و ترتیب فراگیری آن­ها، ارتباط وجود دارد. تک­واژهای نظام‌‌‌مند بیرونی متأخر در سطح متأخرتر فرایند تولید انتزاعی، با فراخوان چارچوب نحوی ـ ساخت­واژی زبان مقصد، انتخاب می‌شوند، در حالی که انتخاب تک­واژهای نظام‌‌‌مند متقدم به‌‌صورت غیرمستقیم در سطح مفهومی ـ واژگانی و هم­زمان با انتخاب مستقیم تک­واژهای محتوایی، صورت می‌‌گیرد. نتایج تحقیق حاضر در انطباق با مطالعۀ ویی (2000) است که با اتکا به انگارۀ چهار تک­واژ، ترتیب فراگیری انواع تک­واژها را تبیین کرد.


کلیدواژه‌ها

موضوعات


باطنی، محمدرضا (1364). توصیف ساختمانی دستور زبان فارسی. تهران: امیرکبیر.
پروانه‌پریخانی، حسن (1383). بررسی خطاهای نوشتاری دانش‌آموزان سطح متوسط آذری‌زبان در
یادگیری زبان فارسی (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی). تهران: دانشگاه علامه
طباطبایی.
دبیرمقدم، محمد (1364). مجهول در زبان فارسی. مجلۀ زبان‌‌‌‌شناسی، 30 ، 46-31.
دبیرمقدم، محمد (1374). فعل مرکّب در زبان فارسی. مجلۀ زبان‌‌‌‌شناسی، 1 و 2، 46-2.
دستلان، مرتضی؛ محمدابراهیمی، زینب؛ مهدی‌‌بیرقدار، راضیه و روشن، بلقیس (1395). نمود در زبان
فارسی؛ نگاهی نو بر پایۀ رویکرد شناختی بسط استعاری و مولفه‌‌های نمودی. دو ماهنامۀ جستارهای
زبانی، 7 و 2، 86-69.
رحیمیان، جلال (1378). وجه فعل در فارسی امروز. مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی شیراز، 14 و 2، 52-41.
عزیزی، نعمت‌‌اللّه و کهزادی، محمد (1393). تحلیل خطاهای انشایی دانش‌‌‌آموزان دوزبانۀ پایۀ پنجم شهر
سنندج. تدریس پژوهی،2 و 1، 32-19.
علوی‌‌مقدم، سیدبهنام و خیرآبادی، معصومه (1391). تحلیل اشکالات نوشتاری دانش‌‌‌آموزان ایرانی غیر
فارسی‌‌‌زبان. فصلنامۀ نوآوری‌‌های آموزشی، 43، 59-43.
مظاهری، جمشید؛ هاشمی، سیدمرتضی و متولی، سیدمهدی (1383). بررسی و تحلیل وجه التزامی در
دستور زبان فارسی. مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی اصفهان، 38، 108-95.
ملکی‌‌مقدم، اردشیر؛ حق‌شناس، علی‌‌محمد و عامری، حیات (1396). بررسی ساختار صرفی فعل فارسی در
چارچوب نظریۀ کلمه و صیغگان. دو ماهنامۀ جستارهای زبانی، 8 و 2، 307-277.
Bailey, N., Madden, C., & Krashen, S.D. (1974). Is there a “natural sequence” in adult
second language learning? Language Learning, 24, 235–244.
Brown, H. D. (1994). Teaching by principles: an interactive approach to language
pedagogy. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall Regents.
Crystal, D. (1986). Listen to your child. London: Penguin Books LTd.
Dan, H. (2007). An Error Analysis of English Major’s from the Perspective of Inter-
language Theory. Foreign Language Department of Huizhou University.
Evans, V. & M. Green (2006). Cognitive Linguistics, An Introduction. Edinburgh:
Edinburgh University Press.
Fuller, J. (2000). Morpheme types in a matrix language turnover: The introduction of
system morphemes from English into Pennsylvania German. International Journal
of Bilingualism. Vol 4, No 1, 45-58.
Levelt, W. J. M. (1989). Speaking: From Intention to Articulation. Cambridge, MA:
MIT Press.
Moyne, J.(1974). The so-called passive in Persian. Foundation of Language. 12: 249-
267.
Myers-Scotton, C. (2002). Contact linguistics: Bilingual encounters and grammatical
outcomes. Oxford: Oxford University Press.
Myers-Scotton, C. (2006). Multiple Voices: An introduction to bilingualism. Malden,
MA: Blackwell.
Myers-Scotton, C. & Jake, J. (2000). Testing the 4-M model: An introduction.
International Journal of Bilingualism. Vol 4, No 1, 1-8.
Perlmutter, D. M. & P. M. Postal (1984). The 1-Advancement Exclusiveness Law.
In D.M. Persian,Berlin/ New York: Mouton Publishers.
Sattari, A. (2012). An analysis of grammatical errors in Iranian students' English
writings. Iranian EFL Journal, 8(2), 143-157.
Trask, R. L. (1993). A Dictionary of Grammatical terms in Linguistics. London and
New York: Routledge.
Turker, E. (2005). Resisting the grammatical change: Nominal groups in Turkish-
Norwegian codeswitching. International Journal of Bilingualism. Vol. 9, No. 3 &
4, 453- 476.
Wei, L. (2000). Types of morphemes and their implications for L2 morpheme
acquisition. International Journal of Bilingualism, 4(1), 29ـــ43.