بررسی تطبیقی مطالعات سبک نوشتار زنانه و تأثیر جنسیت بر ترجمه و تألیف در ایران

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 استادیار علوم زبانی، مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره)، قزوین، ایران
2 کارشناس ارشد مترجمی زبان فرانسه دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
مطالعات بسیاری برای بررسی تأثیر جنسیت بر زبان صورت ­گرفته‌اند. گروهی در این زمینه مؤلفه‌هایی برای سبک زنانه و مردانه در‌نظر ­گرفته‌اند و گروهی نیز زبان را امری غیرجنسیتی دانسته‌اند. بحث از سبک نوشتار زنانه که با نظرات کسانی همچون لیکاف قوت گرفت، برپایۀ تفکرات فمینیستی و پست‌مدرن شکل ­گرفته است.

در این مقاله، ضمن بررسی اجمالی مبانی مرتبط با زبان‌شناسی جنسیتی و طرح مختصر مؤلفه‌های لیکاف در‌مورد سبک نوشتار زنانه به مطالعه توصیفی ـ تطبیقی پژوهش‌های صورت‌گرفته در این زمینه بر روی آثار ادبی تألیفی و ترجمه‌شده در ایران می‌پردازیم و در‌نهایت، 11 مقاله را واکاوی می‌کنیم تا به وضعیت کلی این پژوهش‌ها و نتایجشان دست یابیم.

به‌طور‌کلی، کاستی‌های پژوهش‌های بررسی‌شده، چه در زمینۀ تألیف چه در زمینۀ ترجمه، در ایران عبارت‌اند از: میدانی بودن محض نتایج تحقیقات، نبود یا ضعف در تحلیل‌های مبتنی ‌بر نظریات اجتماعی و روان‌شناختی و فرهنگی و نیز غیرقابل تعمیم بودن آن‌ها. در‌خصوص پژوهش‌های مربوط به تأثیر جنسیت بر ترجمه باید افزود که تعداد پژوهش‌ها زیاد نیست و به برخی نکته‌ها توجه نشده یا روش کار نامناسب بوده است.


کلیدواژه‌ها

موضوعات


- ارفع، مونیکا و جزایری، سید مجتبی. (1392). ساختار مغز زن و مرد. تهران: انتشارات ذهن آویز.

- اسداللهی، مائده و صلاحی‌مقدم، سهیلا و حسینی، مریم. (1396). «بررسی مقایسه‌ای جلوه‌های خشونت علیه زنان در داستان‌های دختر غبار نوشته وندی ولس و کولی کنار آتش نوشته منیرو روانی‌پور». نشریه ادبیات تطبیقی دانشگاه شهید باهنر کرمان. سال9، شماره16، صص1-19.
- اعطار شرقی، نوید و نوروز علیائی، فائزه. (1398). «بررسی رابطه‌ی میان زبان و جنسیت: مولفه‌های سبک نوشتاری زنانه». کتاب مجموعه مقالات همایش بین‌المللی زن در ادبیات، از نماد تا واقعیت، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی. 13 آبان 1396.
- تقدمی نوغانی، زهرا و عزتی، ابراهیم. (1395). «بررسی ویژگی‌های زبان زنانه در مقایسه با زبان مردانه در ترجمه رمان». دو فصلنامه تخصصی مطالعات داستانی. سال4، شماره1، صص25-38.
- حسن‌زاده دستجردی، افسانه و موسوی‌راد، سید مصطفی. (1393). «تحلیل دو رمان پرنده من و ماهی‌ها در شب می-خوابند بر اساس مولفه‌های نوشتار زنانه». پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت. سال3، شماره1، صص51-70 .
- حسینی، سید غلامحسین (1379). «تفاوت‌های بیولوژیک زن و مرد: بدن، روان، هوش»، کتاب نقد، ش 17. برگرفته از: http://ensani.ir/fa/article/68144/تفاوتهای-بیولوژیک-زن-و-مرد-بدن-روان-و-هوش. (به روز رسانی: 30/02/1399)
- خیاطان، لیلا. (1397). «بررسی مطالبات زنان در آثار داستان‌نویسان زن از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی». فصلنامه پژوهشنامه ادبیات داستانی. سال7، شماره25، صص37-49.
- داوری اردکانی، نگار و عیار، عطیه. (1387). «کنکاشی در پژوهش‌های زبان‌شناسی جمعیت». مجله مطالعات راهبردی زنان. سال یازدهم، شماره42، صص162-181.
- رضوانی، رضا و احمدیان، محبوبه. (1389). «نقش تفاوت‌های جنسیتی در کیفیت ترجمه: بررسی سبک نگارش مترجمان زن و مرد». مجله علمی-پژوهشی مطالعات زبان و ترجمه. شماره2، صص 133-154.
- رودگر، نرجس. (1388). تاریخچه، نظریات، گرایش‌ها و نقد فمینیسم. چاپ اول، تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
- سراج، علی. (1396). «تحلیل متغیر جنسیت در گفتمان غالب نویسندگان زن ایرانی بر اساس الگوی زبانی سارا میلز (مطالعه موردی رمان‌های عادت می‌کنیم، انگار گفته‌بودی لیلی و پرنده من)». فصلنامه مطالعات نظریه و انواع ادبی. سال2، شماره5، صص43-66 .
- سرایلو، زینب. (1396). «بررسی تطبیقی سبک زنانه در آثار داستانی غاده السمان و زویا پیرزاد». پایان‌نامهکارشناسی ارشد دانشگاه محقق اردبیلی.
- شریفی‌فر، مسعود و زند، فاطمه. (1392). «تاثیر زبان زنانه و نگرش‌های فرهنگی-جنسیتی بر ترجمه». فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات زبان و ترجمه. شماره3، صص143-165.
- شعیبی، فاطمه. (1392). تفاوت‌های زنان و مردان. تهران: انتشارات الکترونیکی رایگان.
- طاهری، قدرت الله. (1388). «زبان و نوشتار زنانه؛ واقعیت یا توهم». فصلنامه زبان و ادب پارسی. شماره42، صص87-107.
- عرب یوسف آبادی، فائزه و کلبعلی، شهلا. (1397). «بررسی سبک زنانه در رمان کوچه اقاقیا (نوشته راضیه تجار)». فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ. سال9، شماره35، صص61-74.
- فتوحی (رود معجنی)، محمود. (1391). سبک‌شناسی، نظریه‌ها و رویکردها و روش‌ها. چاپ اول، تهران: نشر سخن.
- قاسم‌زاده، سید علی و علی‌اکبری، فاطمه. (1395). «مولفه‌های نوشتار زنانه در رمان سرخی تو از من». دو فصلنامه زبان و ادبیات فارسی. سال24، شماره80، صص181-205.
- قربانپور، حسین و اشکبوس ویشکایی، رقیه. (1395). «بررسی ویژگی‌های نوشتار زنانه در دو رمان بامداد خمار و چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم». فصلنامه پژوهش‌های ادبی و بلاغی، سال4، شماره15، صص71-94.
- محسنی، محمدجواد. (1391). «جستاری در نظریه و روش تحلیل گفتمان فرکلاف». نشریه فرهنگی اجتماعی معرفت. سال3، شماره3، صص63- 86 .
- محمودی بختیاری، بهروز و دهقانی، مریم. (1392). «رابطه زبان و جنسیت در رمان معاصر فارسی: بررسی شش رمان». نشریه زن در فرهنگ و هنر. دوره5، شماره4، صص543-556 .
- مرادی، مهدی و بحرانی، محمد. (1394). «تشخیص خودکار جنسیت نویسنده در متون فارسی». فصلنامه پردازش علائم و داده‌ها. شماره4، پیاپی26، صص83-94.
- منافی اناری، سالار و قدرتی، ملیحه. (1388). «نقش جنسیت مترجم در صحت ترجمه». پژوهش زبان‌های خارجی. شماره54، صص143- 155.
- نیکوبخت، ناصر و دسپ، سید علی و بزرگ بیگدلی، سعید و منشی‌زاده، مجتبی. (1391). «روند تکوین سبک زنانه در آثار زویا پیرزاد، تحلیلی بر پایه سبک‌شناسی فمنیستی». فصلنامه علمی-پژوهشی نقد ادبی. سال5، شماره18، صص 119-152.
- هادی‌پور، هدی و بهرامی نظرآبادی، نجمه. (1396). «زبان زنانه و ترجمه: مطالعه موردی کاغذ دیواری زرد». پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی. دوره7، شماره2، صص589-602 .

- Alavi, Farideh & Rezvantalab, Zeinab (2014). "Pour une analyse des enjeux de l’écriture féminine de la guerre dans la Grotte éclatee de Yasmina Méchakra". Revue Plume. no.18, Pp.23-51.

- FAUVRELLE-POMEON, Marie, "L’écriture féminine chez Hélène Cixous : Tambours sur la digue ou le rythme de la marionnette", doctorante, Sainte- Etienne. Available from: radac.fr/wp- cotent/uploads/2016/10/CDT23_17.pdf. Accessed October 2, 2019
- http://en.wikipedia.org/wiki/Robin_Lakoff. Accessed October 2, 2019

- Tarjoman Porshkoh, Naghmeh. (2018). "Images de la femme contemporaine au miroir des œuvres de Zoya Pirzad et Katherine Pancol". Littératures. Université Sorbonne Paris Cité, Français. Available from: https:// tel.archives- ouvertes.fr/ Accessed January 25, 2020