حذف هم‌پایگی و خلأ نحوی در زبان فارسی از‌منظر دستور ساختاری شناختی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.
2 استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.
3 دانشیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
چکیده
ساختارهای حذف، الگوهایی هستند که در آن‌ها بخشی از ساختار نحوی که به‌طور طبیعی بیان می‌شود تا محتوایی را انتقال دهد، حذف می‌شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی ساختار حدف هم‌پایگی و خلأ نحوی در چارچوب دستور ساختاری ‌شناختی است. بنابراین، پژوهش پیش‌رو مبتنی بر روش توصیفی ـ تحلیلی است و از آنجا که فرایند حذف هم در گونۀ نوشتاری و هم گونۀ گفتاری زبان فارسی کاربرد گسترده‌ای دارد، پیکرۀ مورد بررسی ما هر دو گونه را شامل خواهد شد و از لحاظ نظری (یعنی روش و چارچوب تحلیل) مبتنی بر رویکرد شناختی و ساختاربنیاد است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که با توجه به مفهوم دسترسی و فعال‌سازی که از سوی لانگاکر (2012) معرفی شد، داده‌های زبان فارسی نیز در چارچوب این نظریه قابل توصیف هستند. همچنین، ملاحظه شد که هم‌پایگی غیرسازه‌ای در بافت انواع دیگری از «کاهش»‌بندی تحلیل می‌شود، از‌جمله در کاهش تکیه‌ای در عناصر فاقد تمرکز و همین‌طور در حذف در مواقعی که محتوای هم‌پوشانی بیان‌ناشده باقی می‌ماند. مفهوم توصیفی محوری در اینجا تمایزگذار بود بدین معنی که این محتوا در یک پنجرۀ بندی ظاهر می‌شود که در پنجرۀ متقدم آن ظاهر نمی‌شود. همچنین، این یافته‌ها بیانگر آن است که جایگاه تمایزگذار در این ساختارها در زمانی که بند پایه را وقفه‌دار می‌کند، دارای اهمیت است. از این رو، به آسانی می‌توان بیان کرد که تمایزگذار مستقیماً پس از ضدتمایزگذار می‌آید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


جعفری، امید علی. 1362. پژوهشی تازه در دستور زبان فارسی. اصفهان. انتشارات ثقفی.
خیامپور، عبدالرسول. 1341. دستور زبان فارسی. چاپ چهارم. تهران. انتشارات شفق.
قریب، عبدالعظیم و همکاران. 1380. دستور زبان فارسی (پنج استاد). چاپ دوم. تهران. انتشارات ناهید.
ناتل خانلری، پرویز. 1380. دستور زبان فارسی. چاپ هجدهم. تهران. انتشارات توس.
Aoun. J. et al. 1987. Two Types of Locality. Linguistic Inquiry 18: 537-577.
Birner, B. J., & Ward, G. 1998. Information status and noncanonical word order in English (Vol. 40): John Benjamins Publishing.
Chafe. Wallace L. 1994. Discourse, Consciousness, and Time.The Flow and Displacement of Conscious Experience in Speaking and Writing. Chicago, IL and London: University of Chicago Press.
Croft W & Cruse D A 2004. Cognitive linguistics. Cambridge: Cambridge University Press
Croft W 2007. Construction grammar. Handbook of Cognitive Linguistics, ed. Dirk Geeraerts and Hubert Cuyckens, 463-508. Oxford: Oxford University Press.
Culicover, Peter W., and Ray Jackendoff. 2012. A domain-general cognitive relation and how language expresses it. Language:305-340.
Fillmore, C., & Kay P. 1999. Construction grammar. Stanford, CA: CSLI.
Goldberg, A. E. 1995. Constructions: A construction grammar approach to argument structure. Chicago, IL: Univ. of Chicago Press.
Goldberg, Adele E. and Florent Perek. 2015. Ellipsis by constructions, Princeton University.
Grice, H. P. 1975. Logic and Conversation. In P. Cole & J. Morgan (eds.), Syntax and Semantics Vol. 3, 22–40. Academic Press.
Hankamer, Jorge, and Ivan A. Sag. 1976. Deep and surface anaphora. Linguistic Inquiry 7.391–426.
Karimi, S. 1989. Aspects of Persian Syntax, Specificity, and the Theory of Grammar. Ph.D. dissertation. University of Washington.
Langacker, R. W. 1991. Foundations of cognitive grammar. (Vol. 2): Stanford University Press.
Langacker, R. W. 2000. A dynamic usage-based model. Usage-based models of language, 1-63.
Langacker, R. W. 2012. Elliptical Coordination. Cognitive Linguistics, 555-599.
Michaelis L A & Lambrecht K 1996. ‘Toward a construction-based theory of language function: the case of nominal extraposition. ’ Language 72, 215 –247.
Piantadosi, S. T., Tily, H., & Gibson, E. 2011. The communicative function of ambiguity in language. Cognition 122, 280-291.
Prince, E. F. 1978. "A comparison of wh-clefts and it-clefts in discourse." Language: 883-906.
Repp, S. 2009. Negation in Gapping. Oxford University Press. Oxford.