بررسی و تحلیل تعامل تنشی ـ شوشی در گفتمان نفثه‌المصدور

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره)، قزوین، ایران
2 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره)، قزوین ، ایران.
چکیده
هدف پژوهش حاضر تحلیل تعامل دوسویۀ تنش و شوش در گفتمان نفثهالمصدور است. نفثه‌المصدور به معنای «آه‌های سینۀ دردناک»، اثری شکوه‌آمیز و گله‌نامه‌ای دردناک به سال 632 ق به قلم محمد منشی نسوی متأثر از فجایع فجیع مغولان است که با لحن و ضرباهنگی تند آغاز می‌شود. گفتمان این اثر به‌دلیل تعامل دوسویۀ تنش بیرونی (تعدد زخم‌های ناشی از حملۀ مغول) و شوش درونی (سوز و حسرت نویسنده) و ارتباط آن‌ها با یکدیگر به‌دلیل اینکه وضعیت درونی صرفاً دنباله و انعکاس وضعیت بیرونی است، تبدیل به گفتمانی با دو صبغۀ تنشی ـ شوشی شده است. بنابراین، نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که اگرچه در آغاز گفتمان این اثر، شاهد افزایش تدریجی تنش محتوایی و شوش زبانی هستیم، ولی به‌تدریج انرژی و هیجان آغازین به آرامش می‌گراید و ساختار کتاب مطابق با الگویی نزولی و در جهت گسست گفتمانی پیش رفته و به ایجاد پادگفتمان توزیعی منجر شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


باستانی پاریزی، محمدابراهیم (1369). مرثیه‌سرایی در ادبیات فارسی ایران. چاپ اول. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ثروت، محمود (1391). درد دل- تحریر نوین نفثه المصدور . چاپ اول. تهران: علمی.
حمیدی، جعفر(1372). تاریخ‌نگاران. چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
خسرو بیگی، هوشنگ (1386). خاطره نگاری‌های شهاب‌الدین نسوی. زمانه، سال ششم، ش 64.
ذاکری کیش، امید (1394). «تحلیل محتوای غنایی نفثه المصدور ». پژوهشنامه غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان. سال سیزدهم. ش24. صص(116-97).
راستگو، محمد (1386). «مروری در کتاب نفثه المصدور». معارف. شماره 16.
شعیری، حمیدرضا (1384). «مطالعۀ فرایند تنشی گفتمان ادبی». پژوهش زبان‌های خارجی. ش25. صص204-187.
----، ---- (1392). تجزیه‌وتحلیل نشانه-معناشناسی گفتمان. چاپ اول. تهران: سمت.
-----، ------ (1395). نشانه- معناشناسی ادبیات: نظریه و روش تحلیل گفتمان ادبی. چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرس.
صفا، ذبیح‌الله (1363). تاریخ ادبیات در ایران. چاپ اول. تهران: فردوسی.
کافکا، فرانتس (1392). داستان‌های کوتاه کافکا. ترجمه علی‌اصغر حداد.چاپ دوم. تهران: نشر ماهی.
محجوب، فرشته (1395). «واکاوی ساختاری و زیباشناختی نفثه المصدور». فنون ادبی. سال هشتم. شماره 4. صص(222-207).
مولوی، جلال‌الدین محمد(1391). مثنوی معنوی. شرح و تصحیح کریم زمانی. چاپ سوم. تهران: انتشارات اطلاعات.
نسوی زیدری، شهاب‌الدین محمد(1381). نفثه المصدور. تصحیح و توضیح امیر حسن یزدگردی. تهران: توس.
نصیری، روح‌الله (1398). «تحلیل نشانه شناختی گفتمان در سورۀ نبأ بر اساس الگوی تنشی». فصلنامۀ علمی- پژوهشی زبان پژوهی دانشگاه الزهراء. سال یازدهم. ش30. صص177-149.