بررسی تأثیر عمق نویسه‌ای کتاب‌های فارسی بر مهارت روان‌خوانی دانش‌آموزان دورۀ ابتدایی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
2 استاد گروه زبان‌شناسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
3 دانشیار گروه زبان‌شناسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
4 استادیار گروه زبان‌شناسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده
خواندن از مهم­ترین مهارت­های زبانی است که دانش‌آموزان آموختن آن را در دورۀ ابتدایی و با استفاده از کتاب­های فارسی آغاز میکنند. کسب مهارت خواندن مستلزم کسب توانایی در روان­خوانی و درک مطلب است. نظام‌های نویسه‌ای در مهارت خواندن هر زبانی نقش مؤثری دارد. محققان، خواندن نظام­های نویسه­ای عمیق را دشوارتر از نظام­های کمعمق می­دانند. فارسی زبانی با نظام نویسه­ای عمیق محسوب می­شود، زیرا تناظر بین نوشتار و گفتار آن کم است. با توجه به عمیق بودن نظام نویسه­ای زبان فارسی، هدف پژوهش پاسخ به این سؤالات بوده است که عمق نویسه­ای زبان در کتاب­های فارسی دورۀ ابتدایی به چه میزان است و چه تأثیری بر مهارت روان­خوانی دانش‌آموزان این دوره دارد ؟ برای پاسخ به سؤالات تحقیق ابتدا عمق نویسه­ای در کتاب­های فارسی شش پایۀ ابتدایی بررسی شد. سپس آزمون روان­خوانی از دانش­آموزان پایه­های اول تا ششم ابتدایی گرفته شد. آزمون روانخوانی براساس سه معیار صحت، سرعت و آهنگ خواندن، از متون منتخب کتاب­های فارسی در دورۀ ابتدایی اخذ شد. نمونۀ آماری تحقیق 402 نفر از دانش‌آموزان ابتدایی اول تا ششم ابتدایی در شهر سمنان در سال تحصیلی 1397ـ1398 بودند. نتایج بررسی­ها فاصلۀ 1.42 واجی بین صورت نوشتاری و گفتاری کتاب‌های فارسی را نشان داد. همچنین مشخص شد که عمق نویسه­ای کتاب­های فارسی تأثیر معناداری بر مهارت روان­خوانی دانش­آموزان دورۀ ابتدایی ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابراهیمی چابکی، محمدصادق (1392). "املاء و نظام نوشتاری زبان فارسی". فصلنامۀ تعلیم و تربیت اسلامی. س 13. ش 2. صص 34-29
- ارجمند رشیدآباد، زهرا و همکاران (1396). فارسی دوم دبستان( چاپ ششم). تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی. دفتر برنامه ریزی و تالیف کتاب های درسی
- اسماعیلی، سجاد و متقی زاده، عیسی(1396). "بررسی تاثبر مهارت های تفکر نقادانه بر مهارت های درک مطلب متون ادبی دانشجویان رشتۀ زبان و ادبیات عربی در ایران". دو ماهنامه جستارهای زبانی. د 8 .ش2 : ص 101-125
اعطار شرقی نوید(1395). "بررسی تحلیلی نگرش های داخلی و خارجی به مسئله ی تغییر نظام خطی زبان فارسی: مورد های اوروفارسی، یونی پرس و پارسی". دو ماهنامۀ جستارهای زبانی. د ۷ .ش 5 . صص۱۴۳-۱۷۴
- اکبری شلدره، فریدون و همکاران (1397). فارسی اول دبستان(چاپ هشتم). تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی. دفتر برنامه ریزی و تالیف کتاب های درسی
- اکبری شلدره، فریدون. نجفی پازوکی، معصومه. قاسم پور، حسین. محمدی، راحله(1397). فارسی سوم دبستان (چاپ ششم). تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی. دفتر برنامه ریزی و تالیف کتاب های درسی
- اکبری شلدره، فریدون. نجفی پازوکی، معصومه (1397). فارسی پنجم دبستان( چاپ پنجم). تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی. دفتر برنامه ریزی و تالیف کتاب های درسی
- اکبری شلدره، فریدون. قاسم پور، حسین. جبلی اده، پریچهر. نجاران، فرح (1397). فارسی چهارم دبستان (چاپ چهارم). تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی. دفتر برنامه ریزی و تالیف کتاب های درسی
- استرنبرگ، رابرت (1395). روان شناسی شناختی(چاپ نهم). ترجمه: کمال خرازی، الهه حجازی. تهران: انتشارات سمت
- حق شناس، علی محمد (1374). آواشناسی . تهران: آگاه
- زندی، بهمن ( 1386). روش تدریس زبان فارسی در دوره دبستان. تهران: سمت
- علائی ابوذر، الهام. بی جن خان، محمود (1392). "عمق خط زبان فارسی". پژوهش‌های زبانی، د 4. ش 1. ص 1-20
- قادری دوست، الهام. دانای طوسی، مریم (1389). "مطالعۀ اهداف و مولفه‌های آموزش مهارت‌های زبانی( خواندن، نوشتن، گوش دادن و سخن گفتن) در برنامۀ درسی زبان فارسی دورۀ متوسطۀ ایران". فصلنامۀ نواوری های آموزشی. ش35.س 9. صص 65-23
- قاسم پور مقدم، حسین و همکاران (1396). فارسی ششم دبستان (چاپ دوم). تهران: وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه ریزی. دفتر برنامه ریزی و تالیف کتاب های درسی
- کامری، برنارد. ماونتفورد، جان. د.ا.کروز، ویوین لا(1384). زبان‌های دنیا، چهارمقاله در زبان شناسی. صفوی، کوروش (مترجم). تهران: انتشارات سعاد
- کریمی، عبدالعظیم و همکاران (1391). نتایج تیمز و پرلز 2011 و مقایسۀ آن با عملکرد دانش آموزان ایرانی در دوره های قبل. سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش . تهران: انتشارات مدرسه
-متقی زاده، عیسی و همکاران (1397). " ارزیابی مهارت خواندن دانشجویان کارشناسی رشتۀ زبان و ادبیات عربی". دوماهنامۀ جستارهای زبانی. د 9.ش 3. صص 273-296
- میردهقان، مهین ناز. احمدوند، احمد. حسینی کارگر، نیلوفرالسادات (1393). " خطاهای نوشتاری فارسی آموزان آلمانی زبان در سطح مقدماتی". پژوهش نامۀ آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان. س3. ش1. صص 116-91
- یگانه، شهناز (1393). " اثرات شفافیت و تیرگی خط فارسی بر مهارت های نوشتن کودکان طبیعی و خوانش پریش از طریق آزمون های آگاهی واج شناختی و املای واژه‌ها". علم زبان. س2. ش2 . صص 96-71
- Adams, Mary, Jager (1990). Beginning to read: Thinking and learning about print. Cambridge: The MIT Press.
- Coulmas, Florian (1989). Writing system of the world. Oxford: Blackwell
- Ehri, L. McCormick, Sandra (2014). Phases of Word Learning: Implications for Instruction with Delayed and Disabled readers. In Theoretical Models and Processes of Reading
-Ellis, Nick C and elt (2004). “The effect of orthographic depth on learning to read alphabetic, syllabic, and logographic script”. Reading research quarterly. Vol,39. No,4. Pp: 438-468. dio: 10.1598/RRQ.39.4.5
- Frost, R., Katz, L., & Bentin, S (1987). “Strategies for visual word recognition and orthographical depth: A multilingual comparison”. Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Perfomwnce, 13, 104-115.
- Frost. Ram (2005). Science of reading. Oxford: Blackwell
-Katz, L., & Feldman, L. B (1981). “Linguistic coding in word recognition: Comparisons between a deep and a shallow orthography”. In A. M. Lesgold &. C. A. Perfetti (Eds.), Interactive processes in reading. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
- koda, Keiko (2016). “Development word recognition in second language”. In Reading in a second language: Xi, Chen, Vedran, Dronjic, Rena, Helms-Park.(editors). Routledge publishing
- Mc Clung, Nicola (2012). Effect of orthographic depth on literacy performance: Reading comprehension difficulties across languages. PhD thesis in Education. University of California, Berkley.
- Mullis, Ina V.S & elt (2017). PIRLS 2016 International Results in Reading. Timms and Pirlz international center.
- Tunmer, William E (2017). The cognitive foundations of learning to read: A conceptual framework for teaching beginning reading. Institute of education Messy University.