چکیده موضوع نزاع بر سر دخالت عقل در دستور زبان عربی و یا کنارگذاشتن آن،همچون دیگر ساحت های معرفتی بشر فراز و فرودهای بسیاری داشته است. در «عقل نحو» به دنبال نگاه پدیدارشناسانه به «نحو» هستیم و میخواهیم بدانیم این ابزار چگونه خود را در معرض نگاه دیگران قرار میدهد و چه انتظاری از آنان دارد. اما در «نحو عقل» میخواهیم بدانیم عقل زبانی در حوزه دستور زبان عربی از ما چه میخواهد.غربیان در رویکرد معاصر خود به دستور زبان از سه منظر «زایشی گشتاری» و «نقشگرایی» و «شناختی» به تحلیل ساختارهای جمله پرداخته اند. با همین سه رویکرد سعی کرده ایم از جایگاه قوه خرد در دستور زبان عربی بگوییم. در این نوشتار از این گفته ایم که آیا قوه تحلیلگر عقل باید از جایی دیگر به کمک گرفته شود یا آن که سرشت زبان عربی با این نیرو همزاد است. ویژگیهای «اصل و فرع» و «محتمل و قطعی» و «اعراب» و «قالب» و مساله «عامل و معمول» و «معنا» همگی بی حضور عقل خاموش و گنگ اند! تکنیک های ساخت جمله در پیوندی تنگاتنگ با عناصر تشکیل دهنده یک ارتباط کلامی قرار دارند. رمزگشایی از نحوه ارتباط میان ساختار جمله و عوامل فرازبانی، کار قوه ای تحلیل گر است. و بدین ترتیب با حضور طبیعی عقل، ابزار صرف و نحو از حالت توصیفی صرف خارج می شود و حالت استدلالی به خود می گیرد! کلید واژه: عقل، نحو، توصیف، تحلیل، جمله، ذهن، اجتماع.
میرحاجی,حمید رضا . (1400). عقل نحو و نحو عقل جستاری در بیان جایگاه عقل در دستور زبان عربی. جستارهای زبانی, 12(6), 441-475. doi: 10.52547/LRR.12.6.14
MLA
میرحاجی,حمید رضا . "عقل نحو و نحو عقل جستاری در بیان جایگاه عقل در دستور زبان عربی", جستارهای زبانی, 12, 6, 1400, 441-475. doi: 10.52547/LRR.12.6.14
HARVARD
میرحاجی,حمید رضا. (1400). 'عقل نحو و نحو عقل جستاری در بیان جایگاه عقل در دستور زبان عربی', جستارهای زبانی, 12(6), pp. 441-475. doi: 10.52547/LRR.12.6.14
CHICAGO
حمید رضا میرحاجی, "عقل نحو و نحو عقل جستاری در بیان جایگاه عقل در دستور زبان عربی," جستارهای زبانی, 12 6 (1400): 441-475, doi: 10.52547/LRR.12.6.14
VANCOUVER
میرحاجی,حمید رضا. عقل نحو و نحو عقل جستاری در بیان جایگاه عقل در دستور زبان عربی. جستارهای زبانی, 1400; 12(6): 441-475. doi: 10.52547/LRR.12.6.14
جستارهای زبانی