تأثیر دست‌ورزی بر مهارت دست‌نویسی و انگیزۀ نوشتن دانش‌آموزان مقطع ابتدایی دارای اختلال نوشتن در منطقۀ 18 آموزش و پرورش شهر تهران

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسنده
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
چکیده
مطالعۀ حاضر تأثیر متغیر مستقل دست‌ورزی را بر متغیرهای وابستۀ پژوهش یعنی دست‌نویسی و انگیزۀ نوشتن دانش‌آموزان دارای اختلال نوشتن در منطقۀ 18 آموزش و پرورش شهر تهران را مورد‌بررسی قرار داده است. به‌منظور بررسی دقیق روابط بین متغیرهای مستقل با متغیرهای وابسته روش تجربی با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون به‌منزلۀ روش تحقیق برگزیده شد. براین اساس جامعۀ آماری شامل تمام دانش‌آموزان دارای اختلالات نوشتاری پایۀ اول تا سوم مقطع ابتدایی منطقۀ ۱۸ آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصیلی 1397ـ 1398هستند. نمونۀ آماری به‌صورت هدفمند انتخاب‌شده است و شامل 30 نفر از دانش‌آموزانی است که دارای اختلال نوشتاری در پایه‌های اول تا سوم ابتدایی مشغول به تحصیل بودند. نمونۀ موردپژوهش به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند و به گروه آزمایش به مدت 21 جلسه آموزش مهارت‌های دست‌ورزی داده شد. برای سنجش متغیرهای موردمطالعه در این پژوهش از آزمون مهارت دست‌نویسی مینه‌سوتا، آزمون هوش ریون رنگی و آزمون محقق‌ساختۀ انگیزۀ نوشتن استفاده شده است. به‌منظور اینکه کودکان انتخاب‌شده دارای ناتوانی ذهنی نباشند از آزمون هوش ریون رنگی استفاده شد و آزمون مینه‌سوتا و انگیزۀ نوشتن نیز در مراحل پیش‌آزمون و پس‌آزمون مورد استفاده قرار گرفت. همچنین برنامۀ حرکتی مورد استفاده در این تحقیق منتخبی از مقیاس رشد حرکتی لینکلن ـ اوزورتسکی است که شامل مهارت‌های حرکتی ظریف مربوط به دست است. سپس برای آزمون فرضیات پژوهش برپایۀ اطلاعات جمع‌آوری‌شده از آزمون تحلیل کواریانس استفاده شده است. نتایج تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که بین میانگین نمرات پس‌آزمون در دو گروه آزمایش و کنترل بعد از آموزش مهارت‌های دست‌ورزی تفاوت معنی‌داری وجود دارد. بدین معنا که آموزش مهارت‌های دست‌ورزی بر مهارت دست‌نویسی (یکسانی اندازۀ حروف و لغات، حفظ راستای حروف نسبت‌به خطوط نوشتاری و تناسب فضای بین حروف) و انگیزۀ نوشتن دانش‌آموزان دارای اختلالات یادگیری تأثیر معنادار دارد و صحت شکل حروف و خوانایی حروف تحت تأثیر آموزش مهارت‌های دست‌ورزی بهبود پیدا نمی‌کنند. پس بهتر است از راه‌های دیگر و از طریق آموزش‌های دیگر این مهارت‌ها ارتقا یابند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


خواست ،آسیه(1388). مقایسه مهارتهای حسی و حرکتی دست کودکان با اختلالات یادگیری و کودکان عادی 11-9 ساله ، دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران، پایگاه مجلات علمی.
 اسدی دوست، نوشین(1387). تاثیر روش یکپارچگی حسی و آموزش مهارتهیا ادراکی – حرکتی بر مشکلات کودکان نارساخوان پایه اول تا سوم مقطع ابتدایی شهر اصفهان، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.
 تقوی، سعید(1390). مقایسه مهارتهای حرکتی دانش آموزان عادی و دانش آموزان نارساخوان کلاس اول و دوم و سوم شهر تهران با استفاده از مقیاس رشد لینکن – اوزورتسکی ، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علوم پزشکی ایران.
 حوایی، ناصر(1396). بررسی مقایسه مهارتهای حسی – حرکتی دست در کودکان با اختلال نوشتن و عادی 11-9 ساله ، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
 ژان پیاژه (1970). تربیت به کجا ره می سپارد؟ ، ترجمه‌ی: محمود منصور و پریرخ دادستان،1375، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم.
 شکوهی یکتا، م؛ پرند، م (1385) آﻣﻮزش شیوه های ﻓﺮزﻧﺪﭘﺮوری ﺑﻪ واﻟﺪﻳﻦ و تاثیر آن ﺑﺮ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎی ﺣﻞ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻛﻮدﻛﺎن، دوﻣﻴﻦ ﻛﻨﮕﺮه ﺳﺮاﺳﺮی آسیب شناسی ﺧﺎﻧﻮاده در اﻳﺮان، ﺗﻬﺮان: داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ.
 فرید،محبوبه(1396). اثربخشی تمرین های ادراکی و حرکتی بر درمان اختلالات خواندن و نوشتن دانش آموزان ف نشریه تعیم و تربیت استثنایی ، شماره 30، 37-12.
 کرک ساموئل؛ چالفات ،جیمز(1377). اختلالات یادگیری تحولی و تحصیلی ، ترجمه س رونقی و ز خانجانی و م وثوقی رهبری، 1377، تهران : انتشارات آموزش و پرورش استثنایی، صفحه 367.
 کریمی، یوسف(1386). اختلالات یادگیری، تهران: انتشارات ساوالان.
 مک لافین،جیمز؛ والاس ، جرالد(1989). ناتوانی های یادگیری، مفاهیم و ویژگی ها، ترجمه محمد تقی منشی طوسی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.

 Forssberg , H. H .(2009). Development of fine motor skills in health and disease. Neuropediatrics Stokholm & Stockholm Brain Institute Karolinska Institute, 20-25.
 Amundson S.J, Weil M.(2005). Prewriting Skills .INJ.Casmith, AS.Allen,&P.Nuse Pratt (Eds),Occupational Therapy for children PP.545-566.
 Blote Aw, Hamstra-BletzlA.(2003). Longtitudinal study on the structure of hand writing. J Learn Disabil. 1993; 26(10):689-99.
 Engels man ,B .C.(2013 ). Fine motor deficiencies in children with developmental. Coordinaition
 Fletcher, J. M., Lyon, G.R., Fuchs, L., & Barnes, M. (2007). Learning disabilities: From identification to intervention. New York: Guilford Press
 Jones & Christen,C.A.(2015). Relationship between automaticity in hand writing and student΄s ability to generate written text . Journal of Educational Psychology, 91 1: 44-49. 4
 Karlsdottir R, Stefansson.(2002). Problemd in developing functional hand writing. Percept Mot Skills. 2002; 94(2):623-62
 Owens,A.2008.supporting children's development. Extract from putting children first, the Magazine of the national childcare accreditation council (NCAC)lssue28 December .pages3-5
 Ramus, F .2004 . Development dyslexia: specific phonological deficit or general sensor motor dysfunction . Available from : http//www.proquest. umi.com.
 Shomway cook, A& Woollacott, M.H. 2001. Motor control. Second Edition. Lipincoot Williams & Wilkins. U.S.A.
 Tseng MH, Cermak SA.(2009). The influence of ergonomic factors and perceptual-motor abilities on handwriting performance. Am J Occup Ther. 47(10):919-26.