بررسی سویه‌های زبان‌شناختیِ مدلول استعلایی در رمان قصر کافکا با تأکید بر سطوح زبانی والتر بنیامین

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسنده
استادیار گروه زبان و ادبیات انگلیسی ، دانشگاه گلستان، گلستان، ایران
چکیده
هرچند بررسیِ مفهوم مدلول استعلایی از دل مطالعات فلسفی برمی‏خیزد، اما زبان‏شناسی و ادبیات نیز از ظرفیت‏های این مفهوم بهره‏ برده‏اند. جستار حاضر با بررسی رویکرد زبان‏شناختی والتر بنیامین به موضوع زبان‌شناختی مدلول استعلایی در رمان قصر کافکا می‏پردازد. این رمان به‌دلیل قابلیت بالایی که برای بررسی و یافتن زنجیره‏ای از مدلول‏های استعلایی در مؤلفه‏های اصلی‏اش داراست، انتخاب شده است. مارتین هایدگر و به‌ویژه پس از او ژاک دریدا تلاش کردند برای نقد سنت تفکر متافیزیک مفهوم مدلول استعلایی را به‌کار ببندند. اما هدف این پژوهش بر آن است تا با روش تحلیل محتوا به این موضوع بپردازد که چگونه بدون به‌کار گرفتن مشخص اصطلاح مدلول استعلایی، چنین رویکردی در اندیشه‏های والتر بنیامین و نظریۀ مشهور او در باب سه سطح از زبان حضور دارد .در سطح سوم زبان که بنیامین از آن با عنوان «عرصۀ یاوه‏گویی» یاد می‏کند، همان سطح تولید معنا و در عین حال ناممکن بودن آن است. این گزارۀ بنیامین که مترادف با نفی حضور مدلول استعلایی در اندیشۀ دریداست، در قصر کافکا کاربرد عملی یافته است. درنهایت مقاله به این نتیجه می‌رسد که رابطۀ صراحت و ابهام در سه مؤلفه‏های اصلی داستان یعنی شخصیت «ک»، «قصر» و همچنین شغل «مساحت‏گری» ناممکن بودن مدلول استعلایی و سطح سوم زبانی بنیامین را به‌شکل یک روایت داستانی نشان می‏دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع الف)کتاب ها
1) آگامبن، جورجو (۱۳۹۴). «ک»، ترجمه‌ امیر کمالی، تهران، اختران.
2) (۱۳۸۷) عروسک و کوتوله، ترجمه مراد فرهادپور و امید مهرگان، تهران، نشر گام نو.
3) بنیامین، والتر (۱۳۹۰) کافکا به روایت بنیامین، ترجمۀ کوروش بیت سرکیس، تهران، ماهی.
4) بنیامین، والتر (۱۳۸۸). نقد خشونت، ترجمۀ امید مهرگان و مراد فرهادپور، رخداد قانون و خشونت(مجموعه مقالات)، به تصحیح و گردآوری مراد فرهادپور، امید مهرگان و صالح نجفی، تهران، گام نو.
5) تاجیک، محمدرضا (۱۳۷۹). گفتمان و تحلیل گفتمانی (مجموعه مقالات)، تهران، فرهنگ گفتمان.
6) چندلر، دنیل (۱۳۸۷).مبانی نشانه‌شناسی، ترجمه‌ی‌ مهدی پارسا،تهران، انتشارات سوره مهر.
7) دریدا، ژاک (۱۳۹۰).درباره‌ی گراماتولوژی، ترجمه‌ی مهدی پارسا،تهران، رخ‌داد نو.
8) دریدا، ژاک (۱۳۸۶). مواضع، ترجمه‌ی پیام یزدانجو، تهران، نشر مرکز.
9) دولوز، ژیل؛ گتاری، فیلیکس (۱۳۹۲). کافکا: پیش به سوی ادبیات اقلیت، ترجمۀ حسین نمکین، تهران، بیدگل.
10) ریخته‌گران، محمدرضا (۱۳۸۴). هنر از دیدگاه مارتین هایدگر، تهران، فرهنگستان هنر.
11) سوسور، فردینان دو (۱۳۸۷).دوره‌ زبانشناسی عمومی، ترجمه‌ کوروش صفوی،تهران، نشر هرمس.
12) •شمیسا، سیروس (۱۳۹۷). مکتب‌های ادبی، تهران، قطره.
13) •ضیمران، محمد (۱۳۸۶). ژاک دریدا و متافیزیک حضور، تهران، انتشارات هرمس.
14) کتاب مقدس (عهدین)، انتشارات ایلام.
15) •کافکا، فرانتس (۱۳۸۵). قصر، ترجمه‌ی امیرجلال الدین اعلم، تهران، نیلوفر.
16) •کمالی، امیر (۱۳۹۴). از مصائب معنا: جستارهایی در فیلولوژی زمان و شعر، تهران، اختران.
17) •گرما، آلیرداژولین (۱۳۹۸). نقصان معنا، ترجمۀ حمیدرضا شعیری، تهران، خاموش.
18) •نوریس، کریستوفر (۱۳۸۸). شالوده شکنی، ترجمه‌ی پیام یزدانجو، تهران، نشر مرکز.
19) •هایدگر،مارتین (۱۳۸۹). هستی و زمان،در فلسفه و بحران غرب، ترجمه‌ی عبدالکریم رشیدیان، تهران، نشرنی.
20) هایدگر،مارتین (۱۳۸۲). سرآغاز کار هنری، ترجمه‌ی پرویز ضیاء شهابی، تهران، انتشارات هرمس.
21) هایدگر،مارتین (۱۳۸۹).پرسش از تکنولوژی،در فلسفه‌ی تکنولوژی، ترجمه‌ی شاپور اعتماد،تهران، نشر مرکز.
22) ژولین گرماس، آلژیرادن (۱۳۹۸.( نقصان معنا، ترجمه و شرح حمیدرضا شعیری، تهران، نشر خاموش.
مقالات
1) آگامبن، جورجو (۱۳۹۲). آیا انسان باید تسلیم قانون شود، ترجمۀ امیر کمالی، روزنامۀ بهار، 31 اردیبهشت.
2) جفرودی، مازیار و نیکویی، علیرضا (۱۳۹۱). «والتر بنیامین: اصالت زبان و نقش آن در نقد و نظریه ادبی-هنری»، ادب پژوهی، دورۀ 6، شماره 21.
3) رضا زاده، ابراهیم (1399). نقش جنسیت در تنوع زبانی در ترجمه‌های فارسی کتاب مسخ اثر فرانتس کافکا: تعامل میان زبان‌شناسی اجتماعی و دستور زایشی، فصلنامه جستارهای زبانی، دوره 11، شماره 6،صص539-574.
4) سیدی، سید محمدجواد (۱۳۹۸). شراکت هایدگر در توهم ساختارگرایی، سوره، شماره 12.
5) شیبانی رضوانی، فیروزه (۱۳۹۳).مفهوم حضور و غیاب در رویکرد واسازی: خوانشی از آثار نقاشی‌ آیدین آغداشلو، فلسفه تحلیلی13(26), 37-63.
6) فتح‌زاده، حسن (۱۳۹۱). «تفاوط»، مجله‌ی فلسفه، سال چهلم، شماره 1، بهار و تابستان.
7) کالینیکوس، الکس (۱۳۹۷). ژاک دریدا و بین الملل جدید، ترجمۀ کاوه شکیب، در Derrida’s Legacies: Literature and Philosophy، به نقل از روزنامه شرق، شماره 1478.
8) نجومیان، امیرعلی (1384). برج بابل و پیدایش ترجمه: خوانش والتر بنیامین و ژاک دریدا از انجیل عهد عتیق، فصلنامه مطالعات ترجمه، شماره 11.
منابع لاتین
1) Attridge, D. (1992). Jacques Derrida, Act of Literature, London, Routledge.
2) Bernstein, J.M. (1992) The Fate of Art, Aesthetic Alienaition from Kant to Derrida and Aderno, by The Pennsylvania State University Press.
3) Collins, Jeff and Mayblin, Bill. (1977). Derrida, By Totem Books.
4) Derrida, J. (2002). Writing and Difference, A. Bass (Trans). London, Rotledge.
5) Derrida, J. (1987.) The Truth In Painting, Benington G and McLoad I (Trans), Chicago Press.
6) Derrida, J. (1973). Speech and Phenomena, trans. David B. Allison, Evanston, Northwestern University Press.
7) Derrida, J. (1976). Of Grammatology, trans. GayatriChakravortySpivak, Baltimore, The Johns Hopkins University Press.
8) Derrida, J.(1982). Margins of Philosophy, trans. Alan Bass, The Harvester Press.
9) Khalid, M and Shahzad, K . ( 2019). The Transcendental Signifier in The Reluctant Fundamentalist. Erevna: Journal of Linguistics & Literature Volume 3 Issue 2.
10) Luci, N. (2004). A Derrida Dictionary, by Blackwell Publishing Ltd.
11) Sarup, M. (1993). An Introductory Guide to Poststructuralism and Postmodernism, London: Harvester Wheat Sheaf.