پیچیدگی بازنمودی زمان‌های دستوری نسبی در فارسی به هنگام ادراک شنیداری جمله

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 استادیار زبان‌شناسی. دانشگاه آیت‌الله العظمی بروجردی، لرستان، ایران
2 دانشیار دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
سؤال اصلی این تحقیق واقعیت روان‏شناختی پیچیدگی بازنمودی زمان دستوری نسبی در فارسی است؛ یعنی چگونگی ادراک شنیداری انواع مختلف زمان‏های دستوری نسبی فارسی. در اینجا روش تصمیم‏گیری واژگانی بیناحسی به‏کار رفته است تا نحوۀ پردازش جملات حاوی انواع زمان‏های دستوری نسبی با برنامۀ نرم‏افزاری انداز‏گیری زمان واکنش به هزارم ثانیه (dmdx ) بررسی‏ شود. چارچوب نظری مبتنی‌بر رمزگان چندبخشی/ چندگانۀ موردنظر شاپیرو (1990) در روان‏شناسی زبان و طبقه‏بندی زمانی موردنظر کامری (1985) در زبان‏شناسی است. متغیر مستقل نوع زمان دستوری و متغیر وابستۀ زمان واکنش آزمودنی‏ها به محرک دیداری است. آزمودنی‏ها 25 نفر دانشجوی 18 تا 30 ساله در دو گروه مرد و زن بوده‏اند. نتیجۀ آزمون اول نشان می‏دهد که جملات سادۀ حاوی زمان دستوری نسبی بی‏زمان (مصدر) دیر‏تر از انواع دیگر (حال کامل، گذشتۀ کامل و التزامی) پردازش می‏شوند. تبیینِ یافتۀ حاضر این است ‏که مصادر از آنجا که بی‏نشان‏ترین صورت فعلی هستند و فاقد وجه، زمان، شخص و شمار هستند شمول معنایی بیشتری دارند و دیرتر پردازش می‏شوند. نتیجۀ آزمون دوم نشان می‏دهد که زمان پردازش جملات مرکب حاوی زمان‏های نسبی مختلف تفاوت معنی‏دار با هم ندارد. به عبارت دیگر، با مرکب شدن نوع جمله تفاوت‏های معنی‏داری که در آزمون (1) قابل‌مشاهده بود ازبین رفته ‏است. این نکته نشان می‏دهد که متغیر نوع جمله نسبت‌به متغیر زمان دستوری فعل تأثیر بیشتری بر بار شناختی ذهن دارد. در این دو آزمون متغیر جنسیت آزمودنی‏ها بی‏اثر شناخته شده است. یافته‏ها را می‏توان در آموزش زبان فارسی، تدوین کتاب و تهیۀ مواد آموزشی مدنظر قرار داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


رقیب‌دوست، شهلا و معصومه مهرابی. (1389). پردازش جمله و بازنمود ذهنی فعل فارسی. زبان‌پژوهی. س. 1 ش. 2. صص 24-1.
مهرابی، معصومه .(1393). اطلاعات واژگانی افعال متعدی فارسی به هنگام درک شنیداری جمله. فصلنامه جستارهای
زبانی. 1دوره ش . 2صص.131-17.
Alizadeh, H. )1970/1350(. "Zomre-ye Gerameri-ye Zaman dar 'Af'aI-e Farsi" (The Grammatical Category of Tense in the Persian Verbs). Kave 36: 258-263.
Binnick, R. )1991(. Time and the Verb: A Guide to Tense and Aspect. New York and Oxford: Oxford University Press.
Binnick, R. I. (2012). The Oxford Handbook of Tense and Aspect. Oxford: Oxford University Press.
Bussman, H. (1996). Routledge Dictionary of Language and Linguistics. London and New York: Routledge.
Comrie, B. (1985). Tense. Cambridge and New York: Cambridge University Press.

Comrie, B. (1992). In Asher, R. E. and G. M. Y. Sympson. (eds.), Encyclopedia of Language and Linguistics. Oxford: Pergamon.
.
Crystal, D. (1991). A Dictionary of Linguistics and Phonetics (3rd Ed.). Oxford: Blackwell.
Dicky, M. W. ( 2001). The Processing of Tense; Psycholinguistic Studies on the Interpretation of Tense and Temporal Relations . Massachusetts: Springer-science.
Hawass, H. M. (1995). "The Present Tense in English: An Investigation into Tense Semantics and Structure". Indian Journal of Applied Linguistics 2, 60-89.
King, L. D. (1983). The semantics of Tense, Orientation and Aspect in English. Lingua 59: 113-120.
Kirkici, B. (2010). Distinct Mechanisms in the processing of English past tense morphology. In Martin, P. and Sicola, L. (eds). Cognitive Processing in Second Language Acquisition Inside the Learner ̓ s Mind. Amsterdam: John Benjamons Publishing Company.
Mahmoodi- Bakhtiari, B. (2002). Tense in Persian; its nature and use. Muenchen: Lincom Europa.
Mehrabi, Masoumeh. (1393). Lexical information of Transitive Verbs during Listening Comprehension. Jostarhye zabani (Languag Related Research). 1/6. 117-131.
Raghib-doost, Sh. & Mehrabi. M.(1389). Sentence Processing and the Mental Representation Of Persian verbs. Zaban pazhuhi. Vol 1/ 2. PP. 1-24.
Shapiro, L.P. and B. Levine. (1990). Verb processing during sentence comprehension in aphasia. Brain and Language,38: 21-47.
Wainer, H. (1977). Speed vs. Reaction Time as a Measure of Cognitive Performance. Memory and Cognition v.5(2). Pp. 278-280.