بررسی جایگاه اسم در زبان فارسی از دیدگاه شناختی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، گروه زبان‌شناسی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران
2 استادیار گروه زبان‌شناسی، واحد تاکستان، دانشگاه آزاد اسلامی، تاکستان، ایران
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی جایگاه اسم در زبان فارسی از دیدگاه شناختی ذیل چارچوب نظری دستور شناختی لانگاکر (2008) است. به‌منظور نیل به این هدف، نگارندگان 150 اسم بسیط فارسی را به‌طور تصادفی از فرهنگ بزرگ سخن (1382) انتخاب کردند. روش تحقیق پژوهش حاضر توصیفی ـ تحلیلی بوده و روش گردآوری داده‌ها براساس مطالعات کتابخانه‌ای است. نگارندگان پس از بررسی و تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شدۀ پژوهش، این‌گونه نتیجه گرفته‌اند که در زبان فارسی بحث قابل‌شمارش بودن یا غیرقابل‌شمارش بودن اسم معنای چندانی ندارد و برخلاف دیدگاه شناختی که اسم‌های قابل‌شمارش و اسم‌های عام را دو طبقۀ اصلی اسامی می‌داند، در زبان فارسی اسم‌های عام، همان اسم‌های قابل‌شمارش‌اند و نشانۀ جمع دریافت می‌کنند و به همراه اسم‌های خاص، یک طبقه از انواع اسم‌ها را تشکیل می‌دهند، همچنین در زبان فارسی نیز همانند دیدگاه شناختی، ضمیر جانشین اسم می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع
- احمدی گیوی، حسن؛ حسن، انوری (1393). دستور زبان فارسی1. ویرایش چهارم. تهران: فاطمی.
- انوری، حسن (1382). فرهنگ بزرگ سخن جلد 1و2 . چاپ سیزدهم . تهران : سخن .
-دبیرمقدم،محمد (1391). زبانشناسی نظری، پیدایش وتکوین دستور زایشی. ویرایش دوم. تهران: سمت.
- راسخ مهند، محمد (1386). اصول بنیادین در زبان شناسی شناختی. شماره 63، ص 172–191: بخارا.
- رفیعی، عادل؛ حدائق، رضایی (1396). «ساخت اسامی مشتق از پسوند «-گر» از منظر صرف شناختی» . دوماهنامه جستارهای زبانی. د11.ش 4 (پیاپی 58). صص 75- 104.
- شقاقی، ویدا (1389). مبانی صرف. چاپ چهارم. تهران: سمت.
- صفوی، کوروش (1390). در آمدی بر معنی شناسی. چاپ چهارم. تهران: سوره مهر.
- عربانی دانا، علی؛ عادل، رفیعی(1397). ساخت های دو اسمی در زبان فارسی بر اساس مدل محدودیت ها. دوماهنامه جستارهای زبانی. د11.ش 4 (پیاپی 58). صص 75-104.
- عرفانیان قونسولی، لیلا (1391). بررسی دستور شناختی. نشریه دوزبانگی: چالشها و راه کارها. صص 618-635: دانشگاه فردوسی مشهد.
- فرشید ورد، خسرو (1392). دستور مفصل امروز بر پایه زبان شناسی جدید. تهران: سخن.
- قطره، فریبا. مهناز، طالبی(1390). صرف شناختی و گستره آن. مجموعه مقالات سومین هم اندیشی صرف. تهران: نشر نویسه پارسی.
- کربلایی صادق ، مهناز ؛ ارسلان ، گلفام (1393). نگاهی بر واژه های مرکب و مشتق مکان ساز در فارسی : رویکرد صرف شناختی. دوماهنامه جستارهای زبانی. د7. ش 4 (پیاپی 31). صص 107- 127.
- کلباسی، ایران (1391). ساخت اشتقاقی واژه در فارسی امروز. چاپ سوم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- لانگاکر، رولاند (1397). مبانی دستور شناختی. جهانشاه میرزابیگی. چاپ یکم. پاییز 1397. تهران: آگاه.
- همایون، همادخت(1394).واژه نامه زبانشناسی و علوم وابسته. ویرایش دوم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- Aronoff, M. (1994), Morphology by itself, Massachusetts: Massachusetts Institute of technology.
- Croft, w; D. Alan Cruse. (2004). Cognitive Linguistics, Cambridge: Cambridge university press.
- Hamawand, Z. (2011), Morphology in English, Word Formation Cognitive Grammar. New York: Continuum International Groups.
- Haspelmath, M, A.D.Sims. (2010), Understanding Morphology, Second edition, London: Hodder Education.
- Langacker, R. (1986), Foundation of Cognitive Grammar , available at: http://www.dfy.htm
- Langacker, R. (1987), Foundation of Cognitive Grammar, Stanford: Stanford University Press.
- Langacker, R. (1991), Foundation of Cognitive Grammar, Vol. 2: Descriptive Application, Stanford: Stanford University Press.
- Langacker, R. (2008), Cognitive Grammar, A Basic Introduction , New York: Oxford university press.
- Lee, D. (2001), Cognitive Linguistics, An Introduction, Melbourne: Oxford University Press.
-Park, ch., Park, B.(2017), Conitive Grammer and English nominalization : Event / Result nominals and gerundives. http:// doi.org/10. 1515/coy-2016-.
- Van linden, An.(2019), Nominalization in Harakmbut. https://doi.org/10.1075 tsi.124.12/in