ابزارهای زبانی ایجاد، حفظ و تثبیت مرجعیت فردی راویان زن و مرد در مشروعیت‌بخشی به روایت در سه‌کتاب زویا پیرزاد و سلوک محمود دولت‌آبادی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانش‌آموختۀ دکتری زبان‌شناسی همگانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2 استاد زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه هنر تهران، تهران، ایران.
3 دانشیار زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
4 دانشیار زبان و ادبیات فرانسه، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
چکیده
مرجعیت‌بخشی در روایت فرایندی است که راوی از طریق مفصل‌بندی‌های گفتمانی، مشروعیتِ خود و روایتش را در داستان برمی‌سازد. هدف نگارندگان در این مقاله، بررسی فرایند‌های زبانی ایجاد، حفظ و تثبیت مرجعیت فردی دو راوی زن و مرد در روایت است. ازهمین‌رو، آن‌ها خوانشی واسازانه را با تکیه بر نظریه گفتمان لاکلا و موف (2001) و دریدا (1983) از مرجعیت فردی در روش‌شناسی ون‌لیوون (2007) ارائه کردند. آنگاه برای شناسایی ابزارهای زبانیِ فرایندهای ایجاد، حفظ و تثبیتِ مرجعیت فردی به‌سراغ سه کتاب پیرزاد و سلوک دولت‌آبادی رفتند و با گزینش هدفمند مواردِ وقوعِ مرجعیت فردی، آنها را بررسی کردند. در پایان، پی ‌برده شد پیرزاد و دولت‌آبادی با استفاده از مواضع گفتمانی خود و دیگری، ایجاد گره‌گاه‌های گفتمانی و بلورینه‌ شدن حول آنها سعی در مرجعیت‌بخشی به ابعاد خود و همزمان، با طرد معانیِ نشانه‌ها از روایتِ دیگری سعی در مرجعیت‌زدایی دارند. همچنین، در سطح کلان‌تر آشکار شد خودِ بازنمایی‌شده دو راوی با یکدیگر تفاوت داشت؛ پیرزاد مایی گفتمانی را تشکیل داد و دولت‌آّبادی راوی همه‌چیزدان بود؛ این درحالی بود که هیچ کدام از این دو راوی از پارادوکس گریزی نداشتند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


• برتنز، ی. و. (2001). نظریة ادبی. ترجمۀ ف. سجودی (1382). تهران: مؤسسه انتشاراتی آهنگ دیگر.
• پیرزاد، ز. (1393). سه کتاب. تهران: نشر مرکز.
• دریدا، ژ. (1983). نامه‌ای به یک دوست ژاپنی. ترجمۀ ف. سجودی (1380). زیباشناخت، 5، 195- 200.
• دولت‌آبادی، م. (1394). سلوک. تهران: چشمه.
• سجودی، ف. (1387). نشانه‌شناسی کاربردی. تهران: نشر علم.
• صادقی، ع. ا. و غ. ا. ارژنگ (1358). دستور، سال دوم آموزش متوسطه عمومی فرهنگ و ادب. تهران: وزارت آموزش و پرورش.
• طباطبایی، ع. (1395). فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی. تهران: فرهنگ معاصر.
• نجومیان، ا. ع. (1394). نشانه در آستانه [جستارهایی در نشانه‌شناسی]. تهران: نشر نو.
• Crystal, David (1992). An Encyclopedia Dictionary of Language and Languages. Massachusetts: Blackwell Reference.
• Dunne, Michael (1989). “Varieties of Narrative Authority in Hawthorne's ‘Twice-Told Tales (1837)".” South Atlantic Review, no. 4: 33-49.
• Fujisawa, Tetsuya (2006). “The Narrator’s Authority in “Rappaccini’s Daughter”: The Special Truth in the Discrepancy between Story and Discourse”, THE BULLETIN OF TAKUMA NATIONAL COLLEGE OF TECHNOLOGY, no. 34: 27-39.
• Laclau, Ernesto and Chantal Mouffe (2001). Hegemony and Socialist Strategy, Toward a Radical Democratic Politics. Second edition. New York: Verso.
• O’Nill, Patrick (1994). Fictions of Discourse: Reading Narrative Theory. Toronto Buffalo Londaon: University of Toronto Press.
• Rojo, Martin, and Teun A. Van Dijk (1997). “There was a problem, and it was solved! Legitimating the expulsion of ‘illegal’ immigrants in Spanish parliamentary discourse”. Discourse & Society, 8, no. 4: 523–567.
• Vaara, Eero (2014). “Struggles over legitimacy in the Eurozone crisis: Discursive legitimation strategies and their ideological underpinnings”, Discourse & Society, 25, no. 4: 1-19.
• Vaara, Eero, and Janne Tienari. 2008. “A Discursive Perspective on Legitimation Strategies in Multinational Corporations”, Academy of Management Review, 33, no. 4: 985-993.
• Vaara, Eero, Janne Tienari, and Juha Laurila (2006). “Pulp and Paper Fiction: On the Discursive Legitimation of Global Industrial Restructuring”, Organization Studies, 27, no. 6: 789-810.
• Van Leeuwen, Theo. 1995. The Grammar of Legitimation. London: School of Printing, School of Media.
• Van Leeuwen, Theo (2008). Discourse and Practice: New Tools for Critical Analysis. Oxford: Oxford University Press.