تحلیل نظام‌های مکانی «مکان-ورطه و چرخان یا حلزونی» لاندوفسکی در داستان سمفونیِ مردگان نوشته عباس معروفی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشیار دانشگاه تبریز
2 دانشگاه تبریز
چکیده


روایت­های داستانی بسیاری از لایه­های معنایی را در خود به­همراه دارند. این لایه­های معنایی نظام­های درون­گفتمانی را دربرگرفته و تغییرات و تحولات آنها را نشان می­دهند. اریک لاندوفسکی با طرح نظام­های معنایی در پی دستیابی به حلقه­های گمشده معنا در بسترهای روایی بود. بسترهایی که کنش­های گفتمانی و روایی را نشان می­دهند. بر اساس چهار نظام معنایی لاندوفسکی که در این تحقیق بر دو نظام یعنی نظام «مکان-ورطه و چرخان» تاکید شده است، می‌توان به رمزگشایی نشانه‌های موجود در متن و ارتباط میان این نشانه‌ها با یکدیگر و جهان­بینی نویسنده پرداخت. پژوهش حاضر بر اساس رویکرد توصیفی-تحلیلی در پی دستیابی به لایه­های ظریف و منسجم معنایی در رمان سمفونی مُردگان نوشته عباس معروفی است. با توجه به چیره‌دست بودن نویسنده در خلق آثاری با شیوه‌ جریان سیال ذهن در این پژوهش بر آن هستیم تا نشان دهیم چگونه سوژه­ها با جهان پیرامون عجین شده­اند و همچنان که در حال گشودگی هستند، احساسات و تا حدی سرنوشت خود را به دیگری سرایت می‌دهند. همچنین با تحلیل نظام مکان-ورطه تا حد بسیاری به این مهم می‌رسیم که سوژه نمی‌تواند به تنهایی شکل دهنده سرنوشت خویش باشد و پس از اینکه خود را ناتوان می‌بیند ناچار به آنچه بخت و اقبال برای او در نظر گرفته است تن می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احمدی، بابک، از نشانه‌های تصویری تا متن: به سوی نشانه‌شناسی ارتباط دیداری، تهران، مرکز، 1371.
افخمی، علی. علوی، سیده فاطمه، «زبان‌شناسی روایت»، فصلنامۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، بهار 1382، شمارۀ 165، صص55-72.
شعیری، حمیدرضا، از نشانه‌شناسی ساختگرا تا نشانه– معناشناسی گفتمانی، فصلنامه نقد ادبی، زمستان ۱۳۸۸، سال ۲، شماره ۸.
معروفی، عباس، سمفونی مردگان، انتشارات ققنوس، 1399
معروفی، عباس، سمفونی مردگان، انتشارات ققنوس، 1388
بابک معین، مرتضی، ابعاد گمشده معنا در نشانه شناسی روایی کلاسیک، انتشارات علمی و فرهنگی، 1396
بابک معین، مرتضی، تحلیل چهار نظام زبانی – فضایی با تکیه بر نظام های معنایی اریک لاندوفسکی، دو ماهنامه علمی-پزوهشی جستارهای زبانی، زمستان 1398، (پیاپی 53)، شماره 5
سربخشی، محمد، « وظیفه گرایی یا غایتگرایی و وجه مراعات ارزشهای اخلاقی توسط خداوند متعالی»، فصلنامه پژوهش های نوین دینی، تابستان 1399، سال اول، شماره اول
حسام پور، سعید، مهرابی، امیر، « تجزیه و تحلیل نشانه معنا شناسی شعر "حلاج" شفیعی کدکنی»، ایران نامگ، زمستان 1395، سال اول، شماره 4
کرمی، محمد حسین، «تقدیر و سرنوشت در ادبیات فارسی و تاثیر آن برفرهنگ مردم ایران»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، زمستان 1382 و بهار 1383، شماره 168 و 169
لوته، یاکوب، روایت در سینما و ادبیات، امید نیک فرجام، چ ،2 ، تهران، مینوی خرد، 1388.
مرادی، ایوب، چالاک، سارا، « نوع شناسی مکان در رمان ملکوت از بهرام صادقی با رویکرد نشانه-معناشناسی»، دو ماهنامه علمی-پژوهشی جستارهای زبانی، خرداد و تیر 1400، (پیاپی 62)، شماره 2
نصیحت، ناهید، روشنفکر، کبری، پروینی، خلیل، میرزایی، فرامرز، « بررسی نشانه- معناشناختی ساختار روایی داستان کوتاه «لقاء فی لحظه رحیل» »، دو ماهنامه علمی-پژوهشی جستارهای زبانی، تابستان 1392، دوره 4، شماره 2.
Arzarello, F., La pensée algébrique dans une perspective sémiotique. L’environnement du tableur, Persée, 2002.
Greimas. A. J., Sémantique structurale, Paris, Larousse, 1966.
Greimas. A. J., Du Sens, Paris, Seuil, 1970.
Landowski, E., Présences de l’autre. Essais de socio-sémiotique II, Paris, PUF, 1997.
Landowski, E., Passions sans nom, Essais de socio-sémiotique III, Paris, PUF, 2004.
Landowski, E., Régimes d’espaces, Paris, C.N.R.S, 2010.
Ruyer, R., Néo-Finalisme, Presses Universitaires de France, Paris, 1952.
Ziberberg, C., “Du récit au discours”. Dans Signes des temps: temps et temporalité des signes. L. Guillemette et L. Hébert avec la collaboration de L. Arsenault et J. Cossette (dir.), Les presses de l’Université Laval, 2005.

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از 22 تیر 1404