بررسی الگوهای پیش‌نمونه اسم در فارسی‌آموزان خارجی براساس جنسیت با رویکردی شناختی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان
2 گروه زبانشناسی دانشگاه سمنان
چکیده
پیش‌نمونه درهر مقوله عضو یامجموعه‌ای ازاعضای یک دسته است که به‌طورکلی بهترین طبقه‌بندی رانشان می‌دهد. درزبانشناسی شناختی مقوله‌ها توسط تعدادی ازویژگی‌های اعضایشان شناخته می‌شوند. اعضایی که کامل‌ترین ویژگی‌ها رادارند، پیش‌نمونه هستند. زبان مجموعه‌ای از مولفه‌های گوناگون است وبرای آموزش آن لازم است تابه این مولفه‌ها توجه کنیم، جنسیت می‌تواند به عنوان یکی ازمولفه‌های فرایندتدریس وآموزش لحاظ شود. هدف پژوهش حاضر بررسی الگوهای پیش‌نمونه باتوجه به جنسیت فارسی‌آموزان خارجی است. برای این هدف یک گروه 40نفری ازفارسی‌آموزان شامل 20مردو 20زن انتخاب شد. مردان ازمدرسه‌ی حجتیه وزنان ازمرکز بنت‌الهدی اززیر مجموعه‌های دانشگاه بین‌المللی جامعه‌المصطفی انتخاب شدند. سپس با تحلیل پرسش‌نامه، تاثیرجنسیت برانتخاب پیش‌نمونه بررسی شد. نتایج نشان دادکه جنسیت برانتخاب پیش‌نمونه تاثیرگذاراست ودوجنس مرد وزن درانتخاب پیش‌نمونه، متفاوت عمل کردند. مردان وزنان نه ‌تنها درانتخاب اول، بلکه دربرخی مواردترتیب انتخاب کاملا متفاوتی داشتند. درمقوله‌ی حیوانات اهلی 17/41درصد ازمردان گاوراانتخاب کردند درحالی‌که زنان بادرصد برابری گوسفند، اسب وسگ رابرگزیدند. دررشته‌ی ورزشی علاوه ‌برانتخاب اول، انتخابهای دوم وسوم زنان ومردان کاملا متفاوت بود، مردان تیراندازی وکریکت، وزنان والیبال، فوتبال وپیاده‌روی راانتخاب کردند. هم‌چنین درمقوله‌ی وسایل نقلیه، بااینکه هردوجنس، هواپیمارابه عنوان انتخاب اول برگزیدند، اماانتخاب‌های بعدی‌شان متفاوت بود، مردان قطار واتومبیل راانتخاب کردند درحالیکه انتخاب زنان اتوبوس، اتومبیل و دوچرخه بود. اگرچنین تفاوتی در پیش‌نمونه‌های دیگر نیز وجود داشته باشد، می توان مدعی شد که نگاه مردان و زنان به مقوله‌های هستی تفاوت قابل توجهی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


افراشی، آ.(1393). (شناخت ماهیت ذهن، روزنامه ایران، شماره 5834)، 17.
----------.(1395). (زبان‌شناسی شناختی و اهمیت معنا، روزنامه شرق، شماره 2561)، 11.
ترابی، م.، رقیب‌دوست،ش.(1394).(بازنمایی شناختی مقوله‌ی گل در زبان فارسی برپایه‌ی نظریه‌ی پیش‌نمونه، مجله زبان و زبان‌شناسی، شماره 21)، 115-89.
راسخ‌مهند_ م. (1393)، درآمدی بر زبان‌شناسی شناختی، چاپ چهارم، قم، مهر.
رنجبری، ش. (1389).( بررسی پیش‌نمونه‌ها در دریافت دانش‌آموزان سال چهارم شهر تهران از مقولات و اهمیت آن در تعیین مقولات کتب درسی فارسی، آزیتا افراشی، پایان‌نامه منتشرشده، مقطع کارشناسی‌ارشد، رشته زبان‌شناسی همگانی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور تهران.)
روشن_بلقیس، لیلا_ اردبیلی(1392)، مقدمه‌ای بر معناشناسی شناختی، چاپ اول، تهران، انتشارات علم.
گلفام، ا.، یوسفی‌راد، ف.(1381)، (زبان‌شناسی شناختی و استعاره، مجله تازه‌های علوم شناختی، شماره 615)، 64-59.
لبش، ع. (1388). (معنی‌شناسی پیش‌نمونه‌ای در زبان فارسی: بررسی پیش‌نمونه در دانش‌آموزان سال چهارم ابتدایی شهرستان اراک، بلقیس روشن، پایان‌نامه منتشرشده، مقطع کارشناسی‌ارشد، رشته زبان‌شناسی همگانی، دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی، دانشگاه پیام نور تهران.)
نصرتی، ش.، رکعی،م.(سرشت مقوله‌بندی، اصول حاکم بر مقوله‌بندی منطقی، شباهت خانوادگی و پیش‌نمونه‌ای، فصلنامه علمی پژوهشی ذهن، دوره16، شماره62)، 72-53.
نعمت‌زاده_ شهین،دادرس_محمد، دستجردی کاظمی_مهدی، منصوری زاده_محرم. (1390)، واژگان پایه فارسی از زبان کودکان ایرانی، تهران، موسسه فرهنگی مدرسه برهان.
Croft, W., & Cruse, D. A. (2004). Cognitive Linguistics. Cambridge: Cambridge University Press.
Evans, Vyvyan. Melanie Green (2006). Cognitive Linguistics An Introduction, Edinburgh University Press.
Langacker, R.W. (2006). Dimensions of defocusing. In voice and grammatical relations, Tsunoda, Tasaku and Taro Kageyama.
Liu, M., Li Zh., Kong, F., and Liu, J. (2009). The Prototype Analysis of Ren: A Study on College Students’ Implicit Theories of Ren. International Journal of Psychological Studies. 1(2), 41-48
Rosch, E. (1975). Cognitive Representations of Semantic Categories. Journal of Experimental Psychology: General. 104(3), 192-233.
‌‌‌‌ _______(1978). Principles of Categorization, Cambridge.
Taylor, J. (1995). Linguistic Categorization, prototypes in linguistic theory. Oxford: journal of linguistics.
______ (2003). Linguistic Categorization, Oxford University Press.

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از 22 تیر 1404