2
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.
چکیده
منظومههای داستانی شیون فومنی به لحاظ محتوایی و کارکردی متنوعاند.این تنوعات سبکی در منظومههای شیون، بیانگر کثرت تجاربی است که شاعر در قالب سبکی خاص،با استفاده از عناصر نمادین،عامل معنا را به جامعهی زبانی شعر پیوند میزند.با توجهبهاینکه عمدهی منظومههای وی،نمادیناند و در منظومهها درقالب هویتبخشیهای انتسابی،تشخصبخشی و تشخصزدایی تجلی مییابند،پژوهش حاضر درصدد است در دو منظومهی فوخوس و آقادار،به بررسی مولفههای معنایی منظومههای شاعر از منظر جامعهشناسی زبان بپردازد و از طریق تفسیر نمادین کنشگران اجتماعی این منظومهها،چارچوب فضاهای گفتمانی موجود در متن را با توجه به کارکردهای گفتمانی ترسیم نماید.برای نیل به این هدف، دو مدل تلفیقی جامعهشناختی-معنایی ون لیون و رویکرد تحلیل نشانه-معناشناختی مکتب پاریس، انتخاب شدند.به عنوان هدف اصلی پژوهش،مدل ون لیون به بررسی عوامل معنایی-جامعهشناختی دخیل در تولید متن منظومهها میپردازد و مدل نشانه-معناشناختی پاریس به بررسی قلمروهای گفتمانی در این دو منظومه توجه مینماید.دستیابی به این دو هدف ابتدا با کاربست فرایندهای شاخص مدل ونلیون در متن منظومهها محقق شد و این نتیجه بدست آمد که بازنمایی کنشگران اجتماعی در متن هر دو منظومه،بیشتر بر اساس عامل تشخصزدایی شکلگرفتهاست.درضمن با توجه به برجستگی عامل تشخصزدایی در متن دو منظومه، و درخدمت قرارگرفتن مقولات آن به عنوان ابزاری در جهت فضاسازی گفتمانی،تحلیل نشانه-معناشناختی دو منظومه براساس آن شکلگرفت.نتیجه مبین آن بود که انواع کارکردهای گفتمانی مماشات، مقاومت و ممارست در دو منظومهی فوخوس و آقادار بیشتر در لایههای متنیای سازماندهی شدهاند که بر اساس مولفههای تشخصزدایی شکل گرفتهاست.
آقاگلزاده، ف. (1385). تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی
اقبالیان، س.س. (1391). بررسی ساز و کارهای طنز در اشعار گیلکی افراشته، شیون فومنی، مصطفی رحیمپور سیاهکلی. پایاننامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گیلان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، رشت، ایران
تدینی، م. (1393). پسامدرنیسم در ادبیات داستانی ایران. تهران: نشر علم
حقپرست، ح.ر. (1388). تحلیل اجتماعی اشعار شیون فومنی. پایاننامه کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
خیرآبادی، ر.(1395). تحلیل گفتمان انتقادی: شیوهی نامگزینی و حضور یا عدم حضور ایران در مطالب نشریه آمریکایی تایم از دهه 1920. جستارهای زبانی، ش30.
شعیری، ح. (1394). مقاومت، ممارست و مماشات گفتمانی: قلمروهای گفتمان و کارکردهای نشانه-معناشناختی آن. مجله جامعهشناسی ایران، دوره شانزدهم، شماره 1، بهار 1394، صص 128-110
طاهرینیا، ع.ب.، ملاابراهیمی،ع.، و الیاسی،ح.(1399). تحلیل نشانهشناسی انتقادی قصیدهی «العشاءالاخیر» با تکیه بر روش متنی و فرامتنی فرکلاف و روش کنش تحلیل تئو ون لیون. ادب عربی، س12، ش2، صص 22-1
عسگری، م.، فاضلی، م.، و صلاحیمقدم، س.(1398). تحلیل انتقادی گفتمان دو اثر طنزآمیز «دیوان خروسلاری» از ابوالقاسم حالت و «مجموعه آثار محمدعلی افراشته» براساس الگوی ون لیون (1996م.). فصلنامۀ پژوهشهای ادبی، س16، ش64، صص 57-88
فلاحی، م.ه.، حمزوی زرقانی، ن.(1399). چگونگی بازنمایی کودکان در ادبیات روایی بزرگسالان از دیدگاه گفتمان-شناسی انتقادی. ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، س10، ش2، صص272-243
فومنی، ش.(1387). خیاله گرده گیج (پرسه خیال) مجموعه شعر گیلکی با برگردان فارسی به کوشش و پژوهش حامد فومنی، تهران، نشر ثالث
قنبری عبدالملکی، ر.، و فیروزیان پوراصفهانی، آ.(1399). بررسی شیوههای بازنمایی کنشگران اجتماعی در داستان «دره خزانزده» از منظر تحلیل گفتمان انتقادی با بهرهگیری از مولفههای جامعهشناختی-معنایی (رویکرد ون لیون). دو ماهنامه بینالمللی جستارهای زبانی، د13، ش1 (پیاپی67)، صص 232-199
نیکدل کلاشمی، ا.ر.(1401). بررسی خطابواژهها و عبارات خطاب در متنهای گفتگومحور اشعار گیلکی شیون فومنی. پایاننامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گیلان، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، رشت، ایران.
نیکویی، ع.(1382). پیوند بینشهای سهگانه استعاری، اسطورهای و رمانتیک در شعر «شیون فومنی». نشریهی شعر، ش33، صص75-74
Van Leeuwen, T. (1996). The representation of social actors. Texts and practices; Readings in Critical Discourse Analysis. C.RCaldas – Coulthard (ed.). London: Routledge.
Van Leeuwen, T.(2008) Discourse and practice, New tools for critical discourse analysis: Oxford University Press.
فاضلی,فیروز و نیکدل کلاشمی,امیررضا . (1404). بازنمایی ویژگیهای کارگزاران اجتماعی در دو منظومهی «آقادار» و «فوخوس» از شیون فومنی براساس رویکردهای جامعهشناختی-معنایی و نشانه-معناشناختی. جستارهای زبانی, (), 380-.
MLA
فاضلی,فیروز , و نیکدل کلاشمی,امیررضا . "بازنمایی ویژگیهای کارگزاران اجتماعی در دو منظومهی «آقادار» و «فوخوس» از شیون فومنی براساس رویکردهای جامعهشناختی-معنایی و نشانه-معناشناختی", جستارهای زبانی, , , 1404, 380-.
HARVARD
فاضلی,فیروز,نیکدل کلاشمی,امیررضا. (1404). 'بازنمایی ویژگیهای کارگزاران اجتماعی در دو منظومهی «آقادار» و «فوخوس» از شیون فومنی براساس رویکردهای جامعهشناختی-معنایی و نشانه-معناشناختی', جستارهای زبانی, (), pp. 380-.
CHICAGO
فیروز فاضلی و امیررضا نیکدل کلاشمی, "بازنمایی ویژگیهای کارگزاران اجتماعی در دو منظومهی «آقادار» و «فوخوس» از شیون فومنی براساس رویکردهای جامعهشناختی-معنایی و نشانه-معناشناختی," جستارهای زبانی, (1404): 380-,
VANCOUVER
فاضلی,فیروز,نیکدل کلاشمی,امیررضا. بازنمایی ویژگیهای کارگزاران اجتماعی در دو منظومهی «آقادار» و «فوخوس» از شیون فومنی براساس رویکردهای جامعهشناختی-معنایی و نشانه-معناشناختی. جستارهای زبانی, 1404; (): 380-.