شگردهای شخصیت پردازی به عنوان راهبردهای تولید معنا:شواهدی از تعامل دو حوزۀ کاربرد شناسی و سبک شناسی در تحلیل گفتمان ادبی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسنده
استادیار زبان شناسی - گروه آموزشی زبان و ادبیات انگلیسی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی - دانشگاه یاسوج
چکیده
هر روایت یا داستان علاوه بر عناصر اصلی چون زمینه، مضمون، پی رنگ و کشمکش‌ها نیازمند یک عنصر اصلی دیگر به نام شخصیت است. این شخصیت است که به هر یک از این عناصر معنی و جان بخشیده و از روایت، روایت می‌سازد. شخصیت‌پردازی در واقع جان بخشیدن و خلق انسان از عناصر گفتمان داستانیست. آفرینش و پرداخت شخصیت‌ها در قلمرو داستان و هنر، امری ظریف و بدیع است که به آن "شخصیت‌پردازی" اطلاق می‌گردد. این فرآیند، به خلق کاراکترهایی می‌انجامد که برای مخاطب، باورپذیر، گیرا و قابل فهم باشند. شخصیت‌پردازی پلی ارتباطی میان ذهن خواننده یا بیننده و دنیای داستان برقرار می‌کند و او را قادر می‌سازد تا با شخصیت‌ها همذات پنداری کرده، احساساتشان را درک نماید و نسبت به اعمال و انگیزه‌هایشان کنجکاو شود که بر جذب مخاطب می افزاید.پیکره پژوهش مجموعۀ داستان کوتاه محمد آصف سلطان زاده نویسنده افغانستانی است. پژوهش حاضر با تکیه بر میزان توانمندی سلطان‌زاده در راستای استفاده و پرداخت به شخصیت های داستانی و به شیوه‌ی توصیفی-تحلیلی صورت گرفته و کوشش بر این بوده است که به تحلیل استفاده از عنصر شخصیت‌پردازی و همچنین به شیوه تعامل دو حوزه کاربردشناسی و سبک شناسی در سه داستان کوتاه از مجموعه ی "نوروز فقط در کابل باصفاست"و با درنظر گرفتن چارچوب نظری کالپپر (2017) بپردازد. نتایج این پژوهش نشان داد که شخصیت پردازی همواره تابع سه عنصر درجه نظارت روایی ، دیالکتیک خود و دیگری و معانی صریح و ضمنی در کلیت گفتمان داستانی است که نویسنده به خوبی از آن ها بهره برده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


• احمدی چناری، علی اکبر. (1394). شخصیت و شخصیت پردازی در داستان های کوتاه مجموعه "العواصف" جبران خلیل جبران. زبان و ادبیات عربی، 7(12/2/170)، 1-29.
• اسد الله زاده گودرزی، بیتا و ابراهیم تبار، ابراهیم. (1392). شخصیت و شخصیت پردازی در رمان «ملکوت». مطالعات نقد ادبی (پژوهش ادبی)، -، 31، 119-144.
• بارانی، محمد، و جعفری قورتانی، زهره. (1391). شخصیت پردازی در داستان کوتاه «گرگ» از هوشنگ گلشیری. پژوهش های ادبی و بلاغی، 1(1)، 1-20.
• دادور, ایلمیرا. (1383). ویژگی ها و راهبردهای نگارش داستان کوتاه. پژوهش ادبیات معاصر جهان، 9(17).
• شکروی، ش.، و نوروزیان، م. (1387). تطبیق شخصیت پردازی در داستان های کوتاه ایرانی و خارجی. ادبیات تطبیقی جیرفت، 8، 1-26.
• شوهانی، علیرضا. (1382). داستان پردازی و شخصیت پردازی مولوی در مثنوی معنوی. پژوهشهای ادبی، 2، 143-162.
• ممیزی، فاطمه، و تجلیل، جلیل. (1394). شیوه های شخصیت پردازی در داستان های قابوس نامه. بهارستان سخن (ادبیات فارسی)، 12(30)، 155-176.
• میرصادقی، ج. (1376). عناصر داستان: ادبیات داستانی، داستان [ویرایش 3]. سخن.
• ناصری مشهدی، ن.، و صفری کنگ، س. (1397). بررسی ارتباطات غیر کلامی در شخصیت پردازی داستان پدر. پژوهش های ادبی و بلاغی، 6(4)، 155-172.
• هاشمیان، لیلا و صفایی، صابر رضوان. (1389). «شخصیت پردازی» در شش داستان کوتاه از «هوشنگ گلشیری». پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی، 1(2)، 169-191.
References:
• Abbas, N. F., & Khaleel, J. A. (2018). Characterization in literary discourse: A pragmatic study. In Proceedings of the 15th International Conference on Social Sciences (Vol. 2). Leuven, Belgium.
• Austin, J. L. (1975). How to do things with words. Harvard university press.
• Connolly, N.(2023). Fictional Characters and Characterisations. Pacific Philosophical Quarterly 104 (2):348-367.
• Culpeper, J. (2001). Language and characterisation: People in plays and other texts. Pearson Education.
• Culpeper, J. (2009). Reflections on a cognitive stylistic approach to characterisation. In G. Brône & J. Vandaele (Ed.), Cognitive Poetics: Goals, Gains and Gaps (pp. 125-168). Berlin, New York: De Gruyter Mouton.
• Culpeper, J. & Fernandez-Quintanilla, C. (2017). 4. Fictional characterisation. In M. Locher & A. Jucker (Ed.), Pragmatics of Fiction (pp. 93-128). Berlin, Boston: De Gruyter Mouton.
• Culpeper, J., & McIntyre, D. (2010). Activity types and characterisation in dramatic discourse. Characters in fictional worlds: Understanding imaginary beings in literature, film, and other media, 176-207.
• Downes, W. (1988) ‘King Lear’s question to his daughters’.In van Peer, W. (ed.), The Taming of the Text: Explorations in Language, Literature and Culture, London: Routledge, 225-257.
• James, H. (1884). The Art of Fiction. Longman's magazine, 1882-1905, 4(23), 502-521.
• Margolin, U. (1983) Characterization in narrative: Some theoretical prolegomena,
Neophilologus, 67, 1-14.
• Genette, G.(1988). Narrative discourse revisited. Cornell University Press.
• Reams, J. (2015). Characterization in fiction (Unpublished thesis). Texas State University, San Marcos, Texas.
• Solodkoff, T. (2019). Explaining Fictional Characters. Ergo: An Open Access Journal of Philosophy 6.
• Srieh, A. T., & al-Utbi, M. I. K. (2021). A Cognitive Stylistic Analysis of Characterization in Golding’s Lord of the Flies. Alustath, 60(1).
• Thomasson, Amie L. (2003). Fictional characters and literary practices. British Journal of Aesthetics 43 (2):138-157.

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از 22 تیر 1404