نقش تداعی معانی در بازشناسی جنبۀ درونیِ زبان؛ بررسی معناشناختی ترجمه‌های فارسی رمان درِ تنگ اثر آندره ژید

نویسندگان
1 استاد گروه زبان و ادبیات فرانسه و لاتین، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 گروه زبان و ادبیات فرانسه و لاتین، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده
این پژوهش قصد دارد تاثیر جنبۀ درونیِ زبان در بازیابی و توسعۀ درک معانی و کارکرد آن در فرایند ترجمه و مطالعۀ نقشِ یادآوری و تداعیِ شناخت پیشینِ مترجم در مواجهه با معانی هنگامِ معادل‌گزینی در ترجمه را مورد تحلیل زبان‌شناختی قرار دهد. به رغم آنکه در ترجمه تنها یک مؤلفۀ معنایی می‌تواند نمود یابد، اما گاهی به مواردی برمی‌خوریم که نشان از فراتر رفتنِ مترجم از دایرۀ واژگانِ متدوالِ مرتبط با حوزۀ معنایی مربوط به آن کلمه است. پرسش اساسی این است که در این موارد، امر معادل‌گزینی بر اساس چه عواملِ درون‌زبانی شکل گرفته است و چه عناصری از زبان در این امر تاثیرگذار هستند؟ بر این اساس، با اتکاء بر آراء هومبلدت، اردمان و گوکر در مورد ابعاد زبان و جایگاه تفکر مترجم، به بررسی معنا‌شناختی معادل‌های انتخاب‌شده در سه ترجمۀ فارسی از رمان درِ تنگ اثر آندره ژید پرداخته شده است؛ این مطالعۀ تطبیقی نشانگر عبور مترجم از ساحت برونی به درونی زبان برای به تصویر کشیدن معانیِ جنبی است. در نتیجه، اگرچه مترجم به واسطۀ پشتوانۀ فرهنگی و ادبی قادر به دریافت طیفِ درونیِ زبان می‌شود، اما برای انتقال تصور معناییِ مجاز که در واژۀ زبان مبدأ نهفته است نیاز به هم‌افزایی میان دانش زبانیِ مترجم در زبان مبدأ و برداشت مفروض‌مدار او در زبان مقصد است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


• Alaeian, P., Assi, S. M., Karimi Firozjaei, A. & Ameri, H. (2023). Semantic Analysis of Proverbs and Usage in Persian lexicography: A Cognitive Approach. Language Related Research. 14 (2), Tome 74, 525-563. DOI: https://doi.org/10.29252/LRR.14.2.16
• Brekle, H. E. (1974). Sémantique. Trad. P. Cadiot et Y. Girad. Paris : Armand Colin.
• Dehkhoda, A. (1994). Dictionary Persian- Persian, 14 vols. Tehran University Press.
• Ezzati Larsari, E.; Ghasemi, H. & Asheghi, B. (2023). Texture-Oriented Translation of Conceptual Metaphors in Wrestling Reports. Language and Translation Studies. 56 (3). 61-101. DOI : https://doi.org/10.22067/lts.2023.83433.1204
• Ezzati Larsari, E. & Asheghi, B. (2023). Examining the Extent of Use of Conceptual Metaphors by Presenters of TV Sports Programs. Journal of Media Studies and Research. 2 (131). 147-161. DOI : https://doi.org/10.22034/bmsp.2022.335659.1710
• Gandomkar, R. & Tabibzadeh, O. (2017). Studynig Metonymy in Persian: Theory of Lexical Concepts and Cognitive Models. Journal of Language Research (Zabanpazhuhi). 10 (23). 151-176.DOI : https://doi.org/10.22051/jlr.2015.1840
• Gauker, CH. (2013). Words without meaning (K. Safavi. Trans.) Elmi Press. [In Persian]
• Geeraerts, D. (2014). Theories of lexical semantics (K. Safavi. Trans.) Elmi Press. [In Persian]
• Gide, A. (1959). La porte étroite. Paris: Mercure de France
• Gide, A. (2007). La porte étroite (A. Tavakol & R. Seyed-Hosseini. Trans.) Niloufar Press. [In Persian]
• Gide, A. (2020). La porte étroite (A. Sharifian Trans.) Asatir Press. [In Persian]
• Gide, A. (2019). La porte étroite (A. Poursafir Trans.) Baran-e Kherad Press. [In Persian]
• Parsayar, M. (2006). Contemporary Dictionary Français-Persan. Farhang Moaser Press. [In Persian]
• Rey, A. (1995). Le Robert. Paris : Dictionnaires le Robert.
• Safavi, K. (2018). Interpretation of the Texte. Elmi Press. [In Persian]
• Safavi, K. (2022). Introduction to Semantics. Sooreh Mehr Press. [In Persian]
• Sherkat Moghadam, S. (2024). Translating National Identity in Molière’s The Misanthrope. Language and Translation Studies. 56 (4). 1-32. DOI:https://doi.org/10.22067/lts.2024.84085.1214
• Toghiani, E. & Hadi, H. (2010). Studying the Concept of Poverty and Satiety in Masnavi Ma’navi. Research in Persian Language & Literature. 2 (5). 41-56. DOI:https://sanad.iau.ir/journal/parsadab/Article/658162?jid=658162

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از 22 تیر 1404