مطالعۀ تفاوت بین زبان‌آموزان خودآموز و غیرخودآموز از منظر به‌کارگیری راهبردهای شناختی و فراشناختی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسنده
استادیار و عضو هیئت علمی گروه تخصصی زبان فرانسه و آلمانی، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
استقلال و خودآموزی مفاهیمی هستند که در روش‌های نوین آموزش زبان‌‌های خارجی ارزش و معنایی دوباره یافته‌اند. هدف از انجام این تحقیق بررسی این مسئله است که چگونه می‌توان در کلاس آموزش زبان فرانسه به زبان‌آموزان جهتِ داشتن استقلال در یادگیری و مهارت خودآموزی کمک کرد؟ برای ارائۀ راهکار در این زمینه ابتدا نیاز به پاسخ به این پرسش داریم که اساساً چه تفاوتی میان زبان‌آموزان خودآموز و غیرخودآموز وجود دارد؟ فرضیۀ ما این است که فراگیرانِ خودآموز به‌طور طبیعی از «دانش ـ مهارت بودن»، «دانش ـ مهارت یادگیری» و تجربۀ زیستۀ بالاتری نسبت‌به دیگران برخوردارند. به‌منظور مقایسۀ توانایی‌های فراگیران خودآموز و غیرخودآموز در به‌کارگیری استراتژی‌های شناختی و فراشناختی، فراخوانی منتشر کردیم و از 35 نفر از فراگیرانی که زبان فرانسه را کاملاً و یا نسبتاً به‌صورت خودآموز فراگرفته بودند خواستیم تا به دو پرسش‌نامه درمورد به‌کارگیری راهبردهای شناختی و فراشناختی پاسخ دهند. این دو پرسش‌نامه برگرفته از پولیتزر، مک گروارتی و ویلینگ است. هم‌زمان از 35 نفر از افرادی که در هیچ دوره‌ای از یادگیری زبان فرانسه به‌صورت خودآموز عمل نکرده بودند نیز خواسته شد تا به دو پرسش‌نامۀ فوق پاسخ دهند. نتایج این پژوهش که به‌صورت آمار توصیفی ارائه شد نشان می‌دهد که فراگیران خودآموز در به‌کارگیری هر دو گونۀ راهبردی از توانایی‌های بالاتری برخوردارند. درنتیجه باید گفت که استقلال و تمام راهبردهای شناختی و فراشناختی اگرچه ممکن است به‌صورت طبیعی در تمامی افراد وجود داشته باشد، اما ظهور آن‌ها از حالت بالقوه به بالفعل در بیشتر موارد امری خود به خودی نیست و نیاز به حمایت آموزشی دارد.


کلیدواژه‌ها

موضوعات


منابع
• رحمتیان، روح‌الله و مرضیه زهره‌وندی (1390). بررسی میزان استفاده از استراتژیهای شناختی و ارتباط آن با استقلال دانشجویان زبان. پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی. دوره 2، شماره 3 (پیاپی 7)، صص 190-173.
• سراجی، فرهاد و محمد عطاران (1400). کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه‌ی درسی. تهران: انتشارات سمت.
• سیر، پل. (1998). راهبردهای یادگیری، ترجمه اکبر عبداللهی و س.ی. سجادی، (1397) تهران: انتشارات سمت.
• صدیقی‌فر، زهره و شراره خالقی‌زاده (1397). راهبردهای حافظه‌ای، شناختی و جبرانی: بررسی ارتباط بین به‌کارگیری راهبردها با میزان موفقیت فارسی‌آموزان غیرایرانی در مهارت نوشتن. جستارهای زبانی. ش 1، (پیاپی 43)، صص. 138-113.
•محمدی، مجتبی (1388). ارتباط به‌کارگیری راهبردهای یادگیری و سطح مهارت فراگیران زبان انگلیسی به‌عنوان یک زبان خارجی. نوآوری های مدیریت آموزشی. سال چهارم، شماره 3، صص. 115-103
• وکیلی‌فرد، امیررضا و شراره خالقی‌زاده (1393). راهبردهای یادگیری زبان فارسی: بررسی ارتباط بین ملیت با به‌کارگیری راهبردها در میان زبان‌آموزان غیر ایرانی. جستارهای زبانی. ش 2، (پیاپی 18)، صص. 286-261.
References
• ACTFL (1994). L'entrevue d'évaluation de la compétence fonctionnelle. Manuel de formation des évaluateurs. Montréal, Université McGill.
• ALBERO, B. (2000). L’autoformation en contexte institutionnel. Du paradigme de l’instruction au paradigme de l’autonomie. Paris: L’Harmattan.
• Barbot, Marie-José (1998). Présentation : évolutions didactiques et diversification des ressources. Etudes de linguistique appliquée 112, Paris, Didier érudition, pp. 389-395.
• Barbot, Marie-José (2000). Les auto-apprentissages. Collection Didactique des Langues Étrangères. CLE International.
• Barthélémy, F., Groux, D., & Porcher, L. (2011). Le français langue étrangère. L’Harmattan.
• Carroll, J. B. et S. M. Sapon (1959). Modem Language Aptitude Test (MLAT). New York, Psychological Corporation.
• Carton, François (1994). Enseignement et apprentissage des langues vivantes. L’innovation, on sait faire. Rénovation à l’école, au collège, au lycée. Les modules en Seconde. Didactiques. Clés à venir No 1. Nancy-Metz, CRDP de Lorraine.
• Council of Europe (2001). Common European Framework of Reference for Languages, Paris: Didier.
• Cuq, J.-P. (Dir.) (2003). Dictionnaire de didactique du français langue étrangère et seconde. Paris. CLE International.
• Cyr, P. (1998). Les stratégies d’apprentissage, Paris, CLE International.
• Holec, H. (1981). Autonomy and Foreign Language Learning. Oxford/New York: Pergamon Press.
• Holec, H. (1991). Autonomie de l’apprenant de l’enseignement à l’apprentissage. La formation aux langues étrangères. Éducation permanente n° 107, Paris, pp.59-66
• Holec, H. (1992). Apprendre à Apprendre et apprentissage hétéro-dirigé. Le français dans le monde. Recherches et applications.
• Little, D. (1991). Learner Autonomy 1: Definitions, Issues and Problems, Authentik, Dublin.
• Neger, G. (2003). Une approche sociocognitive de motivation. ALSIC. Vol. 5, No. 2.
• Nunan, D. (1997). Designing and Adapting Materials to Encourage Learner Autonomy. In P. Benson, & P. Voller (Eds.). Autonomy and Independence in Language Learning. London: Longman, pp. 192-203.
• O’Malley, J. M., A. U. Chamot. (1990). Learning strategies in Second Language Acquisition. Cambridge: Cambridge University Press.
• -----------. (1985a). Learning strategies used by beginning and intermediate ESL students. Language Learning. Vol 35, Issue 1.
• -----------. (1985b). Learning strategy application with students of English as a second language. TESOL Quarterly. Vol 19, No 3.
• Oxford, R. L. (1990). Language Learning Strategies: What Every Teacher Should Know. Boston: Heinle & Heinle.
• ------------ (1996). Language Learner Strategies Around the world: Cross Cultural Perspectives (Technical Report #13). Honolulu: Second language Teaching and Curriculum Center. Hawai: University of Hawai’i.
• --------------- (1988). Styles, Strategies and Aptitude: Connections for Language learning. In T.S. Parry & C.W. Stansfield (Eds.). Language Aptitude Reconsidered. (pp. 67- 127). Englewood Cliffs. NJ: Prentice Hall.
• -------------- (1992). Language Learning Strategies in a Nutshell: Update and ESL Suggestions. Tesol journal. Vol. 2. No. 2. pp. 18-22.
• Politzer, R. L. et M. Mcgroarty (1985). An exploratory study of learning behavior and their relationship to gains in linguistic and communicative competence. TESOL Quarterly, 19.1. pp.103-123
• Porcher, L. (1992). Omniprésence et diversité des auto-apprentissages. Les auto-apprentissages, Le français dans le monde. Recherches et applications, pp.6-14.
• -------------- (1995). Le français langue étrangère. CNDP : Hachette éducation.
• -------------- (2004) L’enseignement des langues étrangères. Collection Langues vivantes, Français langue étrangère. HACHETTE Éducation.
• Tardif, J. (1992) Pour un enseignement stratégique : l’apport de la psychologie cognitive, Montréal, Les Editions Logiques.
• Vanderlinde, R., S. Dexter & J. van Braak (2012), School-based ICT policy plans in primary education: Elements, typologies and underlying processes. British Journal of Educational Technology, 43(3), 505-519.
• Wenden, A. (1983). A Literature Review: The Process of intervention. Language Learning, 33(1), 103-21.
• Wenden, A. L. (1986). What do second language learners know about their language learning? Applied Linguistics, 7(2), 186-205.
• Willing, K. (1988). Learning Styles in Adult Migrant Education. Adelaide, South Australia, National Curriculum Resource Centre.