مطابقه در گویش بردخونی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 دانشگاه آزاد اسلامی بوشهر-گروه زبان شناسی واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران
2 استادیار گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران
3 گروه زبان‌شناسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه پیام نور
4 استادیار گروه زبان‌شناسی، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی، مرودشت، ایران
5 استادیار گروه زبان انگلیسی، واحد بوشهر، دانشگاه فرهنگیان، بوشهر، ایران
چکیده
یکی از گونه‌های زبانی مهجور، گویش بردخونی بوشهر است که پژوهش زبان شناختی درباره‌ی آن بسیار اندک و یا شاید غیر موجود باشد. برقراری الگوی کنایی در این گونه‌ی زبانی از جنبه‌های حائز اهمیت بررسی این گویش است. هدف از این پژوهش توصیف نظام مطابقه در گویش بردخونی است. داده‌های مورد نیاز تحقیق براساس پرسش‌نامه‌ی اطلس زبانی ایران (پرمون، 1385) و مصاحبه با گویشوران بومی جمع‌آوری شده است. روش کار به صورت معرفی و توصیف عملکرد ستاک‌های حال و گذشته است. نظام مطابقه در این گویش «دوگانه» است. در فعل‌های لازم و فعل‌های «م + حال»، پسوندهای فعلی مطابقه وظیفه مطابقت میان فعل و فاعل را بر عهده دارند؛ امّا در فعل‌های «م + گذشته»، پی‌بست‌های غیر فاعلی صورت‌بندی مطابقت با فاعل جمله را انجام می‌دهند. این پی‌بست‌ها به سازه‌های مختلفی در جمله می‌پیوندند. گویش بردخونی دارای دو نوع علامت مطابقه فعلی است و در تمام موارد، فعل از نظر شخص و شمار با فاعل منطقی جمله مطابقت می‌کند. این پژوهش بر اساس نظریه رده شناسی به تحلیل داده ها پرداخته است. در گویش بردخونی تمایز فاعلی بند لازم و بند متعدّدی به لحاظ ساخت واژی وجود ندارد و برای جبران این نقیصه و حفظ حالت ارگتیو، مظاعف­سازی واژه بستی صورت می­گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احمدی، حبیب (1388). توصیف زبان شناختی گویش بردخونی در شهرستان دیر، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران.
امیدی، عبّاس (1388). نظام آوایی گویش لکی دلفان در چارچوب واج‌شناسی زایشی، پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه علّامه طباطبایی.
پرمون، یدالله ( 1385). طرح ملی اطلس زبانی ایران، کتابچه جامع تدوین اطلس، پزوهشگاه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، پژوهشکده زبان شناسی، کتیبه ها و متون.
حاجیانی، فرخ (1381). بررسی توصیفی، تطبیقی و ریشه‌شناختی گویش دشتی، رساله-ی دکتری، دانشگاه تهران.
حصیری، فاطمه؛ رزمجو، سید آیت الله و رحیمیان، جلال (1389). «بررسی نظام آوایی گویش بردخونی»، همایش گویش های کویری، دانشگاه سمنان ، 9 .
دبیر مقدّم، محمّد (1393). رده‌شناسی زبان‌های ایرانی، تهران: سمت .
راسخ‌مهند، محمد ( 1385 ). «شیوه نشان دادن فاعل و مفعول در زبان فارسی»، مجله زبان‌شناختی، 21 (1-2 ) ، 96-85 .
زارعی، ماشاءالله (1388). بررسی آواشناختی اطلس گویش‌های شهرستان دیر. پایان-نامه‌ی کارشناسی ارشد زبان شناسی همگانی، دانشگاه علوم و تحقیقات فارس.
کریمی، یادگار (1392). «تنوع ساختاری در نظام کنایی؛ نقطه تلاقی نظریه و رده-شناسی»، مجموعه مقالات نخستین هم اندیشی زبان‌های ایرانی، تهران.
واحدی لنگرودی،محمدمهدی، و ممسنی، شیرین (1383). بررسی پی‌بست‌های ضمیری در گویش دلواری، گویش‌شناسی ضمیمه‌نامه فرهنگستان، جلد 1، شماره 3، 81-64.
Bopp , F, 1816. Uber dαs conjugαtionsystem der sαnskrits prαche in vergleichαng mitjenem der griechis chen , Lαteinischen , persischen αnd germαnichen sprαche Feαnkfurt αm mαin: αbderαische buchhαndlung.
Fub , E. 2005. The Rise Αgreement : Α formαl αpproαch to the syntαn αnd grαmmαticαlizαtion of verbαl inflection , John Benjαmin publishing.
Givon , T . (2004 ) . syntαx : Αfumctionαl tipologicαl Introduction , vol . I. Αmesterdαm : john Benjαmins .
Hαig , Geoffry , L . j . ( 2008 ) . Αlignment chαnge in Trαniαn lαnguαges : Α construction grαmmαr αpproαch , Berlin : Moutonde Gruyter .
Keenαn , E . & B. comrfie ( 1977 ) . Noun phrαse Αccessibility αnd universαl grαmmαr . linguistic inquiry , 8 ( 1 ) , 63 – 99 .
Mαx plαnck Institute for Evolutionαry Αnthropology .
Szemerenyi, O, 1989, Einfuhrung in dievergleichende sprαchwissenschαft , Dermstαdt: wissenschαftiche Buchαesells chαft.
Wαtkins , C , 1969 . Indogermαnische Grαmmαtic 111.1: Geschichte der indogermαnischem verbαl flexion , Hidberg : cαrlwinter.