بررسی ویژگی های ساختاری- معنایی ضمایر منفی در زبان روسی و خطاهای موجود در ترجمه ی آنها به زبان فارسی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 استادیار گروه زبان و ادبیات روسی و اسلاوی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس، گروه زبان روسی
چکیده
در این پژوهش برآنیم تا به بررسی ویژگیهای ساختاری-معنایی ضمایر منفی در زبان روسی پرداخته و همچنین معادلهای فارسی مناسب برای این ضمایر و خطاهای موجود در ترجمه­ی آنها به زبان فارسی را بیابیم. از آنجا که مبحث ضمایر منفی به لحاظ ویژگیهای ساخت واژی، معنائی و کاربردی در زبانهای روسی و فارسی متفاوت است، زبان­آموزان ایرانی به هنگام فراگیری و کاربرد این ضمایر در کلام همواره با مشکلات متعددی مواجه می­شوند. در این پژوهش این سوال مطرح می­شود که علل ایجاد این مشکلات و همچنین بروز خطا در ترجمه ی ضمایر منفی به فارسی چه بوده است. هدف از این پژوهش این است که با بررسی ضمایر منفی در زبانهای روسی و فارسی، علل این مشکلات را بیابد و برای رفع آنها راه کارهایی ارائه نماید. نویسندگان این مقاله با روش تحلیلی- مقایسه ای و با تکیه بر منابع نظری موجود و همچنین از طریق مقایسه ی 160 مورد ضمیر منفی در چهار ترجمه ی موجود از رمان ادبی قمارباز[i] به بررسی دقیق این ضمایر وهمچنین خطاهای موجود در ترجمه­ی آنها به زبان فارسی پرداخته اند. از نتایج پژوهش روشن شد که زبانشناسان ایرانی دردسته­بندی معنایی و دستوری ضمایر، نامی از ضمایر منفی به عنوان گروه مستقلی از ضمایر به میان نیاورده اند که این خود یکی از دلایل عدم درک آنها توسط فراگیران زبان روسی بوده و استفاده از زبان میانجی به عنوان اصلی­ترین عامل در بروز خطا در ترجمه ی ضمایر منفی روسی به فارسی محسوب می شود.



1 Игрок (The Gambler)

کلیدواژه‌ها

موضوعات


● آیتی، ا. و منوچهری، ف. (1390). تجزیه و تحلیل خطا در استفاده از زمان دستوری زبان فرانسه توسط فارسی زبانان با دانش زبان انگلیسی. مطالعات زبان و ترجمه، 55-57.
●توکلی، م.ج. (1388). اصول و مبانی مقایسه ی تطبیقی بین ترجمه ای به همراه مقایسه ی تطبیقی دو ترجمه از کتاب توسعه به مثابه ی آزادی اثر آمارتیاسن. پژوهش، 165- 224.
● حدادی، م. ح. و صالحی کهریزسنگی، ع. (1395). بررسی تحلیلی خطاهای موجود در ترجمه ی متون ادبی با هدف بهبود آموزش و توانش ترجمه ادبی. پژوهشهای زبانشناختی در زبانهای خارجی، 277-302.
●حسینی، ا. (1389). وندهای واژه ساز و تفاوت های ساختی-نحوی ضمایر منفی و مبهم در زبانهای روسی و فارسی. فصلنامه ی پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، 39-60.
● خان جانی، ل. و گودرزوند، ح. (1397). آسیب شناسی ترجمه های نمایشنامه "مرغ دریائی" اثر آنتون چخوف. مجموعه مقالات نخستین همایش ملی تحقیقات ادبی دانشگاه علامه طباطبائی، 1-9.
● داستایوسکی، ف. (1866). قمارباز. ترجمه ی پ. شهدی (1398). تهران: به سخن.
● داستایوسکی، ف. (1866). قمارباز. ترجمه ی ج. آل احمد (1399). تبریز: فرشته.
●داستایوسکی، ف. (1866). قمارباز. ترجمه ی س. حبیبی (1393). تهران:چشمه.
● داستایوسکی، ف. (1866). قمارباز. ترجمه ی ص. حسینی (1383). تهران:نیلوفر.
● زهرایی، ح. (1382). دستور آموزشی زبان روسی. تهران: سمت.
● شفائی، ا. (1363). مبانی علمی دستور زبان فارسی. تهران: نوین.
●صفوی،ک. (1388). هفت گفتار درباره ی ترجمه. تهران: مرکز.
●فرشیدورد، خ. (1382). دستور مفصل امروز بر پایه ی زبانشناسی جدید. تهران: سخن.
●کاظمی، ف. (1392). تحلیل خطاهای دستوری فارسی آموزان لک زبان. جستارهای زبانی، 207-235.
●لازار، ژ. (1384). دستور زبان فارسی معاصر. ترجمه ی م. بحرینی. تهران: هرمس.
●محمدی، ز. (1391). آسیب شناسی ترجمه های آثار روسی به زبان فارسی (مطالعه ی موردی ترجمه ی داستان نایب چاپارخانه اثر آلکساندر پوشکین). پژوهشهای زبانشناختی در زبانهای خارجی، 137-147.
●مدائنی اول، ع. (1383). روش های بیان نفی در زبان روسی. پژوهشهای زبانهای خارجی، تهران: دانشکده زبانهای خارجی دانشگاه تهران. 92-77.
● ناتل خانلری، پ. (1377). دستور زبان فارسی. تهران: توس.
● Алияри Шорехдели М., Мохаммади М.Р. Горбаниан З. (2019). Коммуникативная направленность в обучении русским причинным предлогам: на основе анализа типичных ошибок иранских учащихся. Мир науки, культуры, образования, № 6. С. 23-26.
● Гольцова Н.Г. (1974). Русский язык с элементами практической стилистики. -М., Высшая школа.
● Достоевский Ф. М. (1866). Игрок. // Национальный корпус русского языка [Электронный ресурс]. –Режим доступа: www.ruscorpora.ru. – Дата доступа: 0 5.11.2022.
● Комисаров В. Н. (1990). Теория перевода. Москва: Высшая школа.
● Касаткин Л. Л. (2001). Русский язык. Москва: Academa.
● Лекант П. А. (2002). Современный русский язык. Москва: Дрофа.
● Максимов В. И., Одеков Р.В. (1998). Учебный словарь-справочник русских грамматических терминов. Санкт- Петербург, Златоуст.
● Мохаммади М.Р., Галебанди С.С., Ахмади М., Бахарлу Х. (2020), Анализ речевых ошибок персоговорящих студентов при переводе русских производных глаголов. Преподаватеть 21 век, No 1, С. 392- 402.
● Ольхова Л.Н. (2004). Как сказать “нет”. Санкт-Петербург, Златоуст.
● Рубинчик Ю.А. (2001). Грамматика современного персидского литературного языка. -М., Восточная литература, РАН.
● Руднев А.Г. (1968). Синтаксис современного русского языка. -М., Высшая школа.
● Соколова Г.П. (1969). Частица не и ни. Ленинград, Просвещение.
● Тихонов А.Н. (2003). Современный русский язык. -М., Цитадель-трейд.
● Чепасова А. М. , Игнатьева Л. Д. (2007). Местоимения в современном русском языке. Москва: Флинта-Наука.
● Чераги Б. , Мохаммади М.Р. (2009). Особенности русских педложений с отрицательным значением и их передача на персидский язык. Магистерская диссертация. Тегеран. Университет Тарбиат Модарес.
● Шелякин М. А. (2001). Функциональная грамматика русского языка. М., 2001.
● Corder S. P. (1967). The significance of learner’s errors. International Review of Applied Linguistics in Language Teaching, Vol. V/4. 161-170.