بررسی تأثیری هوش شناختی ذاتی و آگاهی‌افزایی هوش فراشناختی بر یادگیری مهارت شنیداری فراگیران زبان دوم (مطالعۀ موردی کتاب مجموعۀ آموزشی زبان عربی: شاِهد و تعلّم)

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسنده
استادیار زبان و ادبیات عرب مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی، قم، ایران.
چکیده
نتایج تحقیقات فراوانی نشان می‏دهد از دیرباز تلقی گوش دادن به‌عنوان یک مهارت غیرفعال در یادگیری زبان باعث شده است که روش‏های سنتی آموزش شنیداری، فراگیران را به سمت دریافت‏کنندگان ورودی، منفعل سوق ‏دهد، در حالی که فراگیران باید طوری آموزش داده شوند توانایی چگونگی کنترل و تقویت عملکرد شنیداری خویش را داشته باشند. استراتژی‌های هوش فراشناختی امکان برنامه‌ریزی، نظارت، حل مسئله و ارزشیابی فراگیران را فراهم و آنان را به شنوندگان فعال‏تر تبدیل می‏کند. بدین منظور یک کلاس آموزشی (26 نفر) از فراگیران سطح متوسطۀ شنیداری (المتوسطه) مجموعۀ آموزشی شاِهد و تعلّم در یک مرکز آموزشی به صورت نمونه‌برداری در دسترس انتخاب و پس از حذف برون هشته‌ها، با استخدام یک روش شبه‏آزمایشی پیش‏آزمون ـ مداخله ـ پس‏آزمون‏، عملکرد فراگیران در آزمون‌های موازی شنیداری، قبل و بعد از مداخلۀ آموزشی، توسط نرم‌افزار اس.‏پی.‏اس.‏اس. و آزمون تی تست جفتی، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن است که فراگیران با آگاهی‌افزایی هوش فراشناختی، در مرحلۀ پس‌آزمون در مهارت شنیداری رشد آموزشی داشته‌اند و خودتنظیمی باعث افزایش انگیزش و همچنین موفقیت یادگیری آنان شده است. در پرتو این یافته‏ها، مفاهیم و پیشنهاداتی برای مطالعات بیشتر ارائه شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


بزرگیان، ح، محمد پور، م. (1398). مداخله فراشناختی: عملکرد شنیداری و آگاهی فراشناختی یادگیرندگان با ظرفیت حافظه کاری بالا. پژوهش‌های زبانشناختی در زبان‌های خارجی، دوره 9، شماره 4، ص 1055 -1084.
ستوده‌نما، الهه و تقی پور، فاطمه (1389): ارتباط میان انگیزه آگاهی فراشناختی از راهبردها و مهارت شنیداری زبان-آموزان ایرانی زبان انگلیسی، دو فصلنامه علمی – پژوهشی زبان پژوهی دانشگاه الزهراء. سال اول، شماره 2، ص 26 – 52.
سیف، ع. (1392). روانشناسی پرورشی نوین: روانشناسی یادگیری و آموزش. تهران: نشر دوران.
فکری، م و صادقی، م. (2018). شاهِد و تعلّم «منهج تعلیمی لتقویة مهارة الاستماع و فهم المسموع بطریقة مباشرة». تهران: معهد ایران للغات.
فولادی، م، همایونی، س، فکری، م، طهماسبی، ع. (2021). میزان اثربخشی روش آموزشی فعالیت-محور در یادگیری مهارت شنیداری زبان عربی. مجله زبان پژوهی دانشگاه الزهراء، دوره 14، شماره 44 (پیاپی 44).
کارشکی، ح. (1381). تأثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر درک مطلب دانش‌آموزان. مجله روانشناسی21، سال ششم، صص 64 -84..
وکیلی‌فرد، ا، سبکبار، ح. (1400). خودمختاری در یادگیری زبان دوم: ادراک فارسی‌آموزان از مسئولیت‌ها، توانایی‌ها و انگیزه‌ها. دو ماهنامه بین المللی جستارهای زبانی، ش1 (پیاپی 61)، صص 427 – 456.
Aldera, A. (2018). Investigating multimedia strategies to aid L2 listening comprehension in EFL environment. Theory and Practice in Language Studies, 5(10),1983-1988.
Anderson, N. J. (2002). The role of metacagnition in second language teaching and learning. Brigham Young University, Eric Digest.
Astington, J. W. (1993). The Child’s Discovery of Mind, Harvard University Press, Cambridge, MA.
Baker, L. (1989). Metacognition, comprehension monitoring, and the adult reader. Educ. Psychol. Rev. 1: 3–38.
Baker, L. (1991). Metacognition, reading, and science education. In Santa, C., and Alvermann, D. (eds.), Science Learning: Processes and Applications, International Reading Association,Newark, Delaware.
Brown, A. (1987). Metacognition, executive control, self-regulation, and other more mysterious mechanisms. In Weinert, F., and Kluwe, R. (eds.), Metacognition, Motivation, and Understanding, Erlbaum, Hillsdale, NJ, pp. 65–116.
Celce-Murcia, M., & Olshtain, E. (2000). Discourse and context in language teaching. A guide for language teachers. Cambridge: Cambridge University Press.
Ellis; G and B. Sinclair. (1989). Learning to learn English: A course in learning training. Cambridge university press.
Garner, R. (1990). When children and adults do not use learning strategies: Toward a theory of settings. Rev. Educ. Res. 60: 517–529.
Geil, M., and Moshman, D. (June, 1994). Scientific Reasoning and Social Interaction: The FourCard Task in Five-Person Groups. Paper presented at the Annual Meeting of the Jean Piaget Society, Chicago, IL.
Glaser, R., and Chi, M. T. (1988). Overview. In Chi, M., Glaser, R., and Farr M. (eds.), The Na- ture of Expertise, Erlbaum, Hillsdale, NJ, pp. xv–xxviii.
Glenberg, A. M., Sanocki, T., Epstein, W., and Morris, C. (1987). Enhancing calibration of comprehension. J. Exp. Psychol.: Gen. 116: 119–136.
Goh, C. (2000). A cognitive perspective on language learners’ listening comprehension Problems. System, 28(1), 55-75.
Graham, S., Santos, D., & Francis-Brophy, E. (2014). Teacher beliefs about listening in a foreign language. Teaching and Teacher Education, Elsevier, 40, 44-60.
Jacobs, J. E., and Paris, S. G. (1987). Children’s metacognition about reading: Issues in definition, measurement, and instruction. Educ. Psychol. 22: 255–278.
Kluwe, R. H. (1987). Executive decisions and regulation of problem solving. In Weinert, F., and Kluwe, R. (eds.), Metacognition, Motivation, and Understanding, Erlbaum, Hillsdale, NJ, pp. 31–64.
Lorch, R. F., Lorch, E. P., and Klusewitz, M. A. (1993). College students’ conditional knowledge about reading. J. Educ. Psychol. 85: 239–252.
Nunan, D. (2015). Teaching English to speakers of other languages: An introduction. Routledge.
O’Malley, J. M., & Chamot, A. U. (1990). Learning Strategies in Second Language Acquisition. New York: Cambridge University Press.
Pressley, M., Borkowski, J. G., and Schneider, W. (1987). Cognitive strategies: Good strategy users coordinate metacognition and knowledge. In Vasta, R., and Whitehurst, G. (eds.), Annals of Child Development (Vol. 5), JAI Press, Greenwich, CT, pp. 89–129.
Richards & Renandya
Richards, J. C., & Renandya, W. A. (2002). Methodology in language teaching: An anthology of current practice: Cambridge university press.
Sonowal, M., & Kalita, M. (2017). A study on metacognitive awareness and academic achievement of Higher Secondary level students of Dibrugarh town of Assam, India. Clarion: International Multidisciplinary Journal, 6(1), 69-74.
Vandergrift, L. Goh, C. C. M., Mareschal, C., & Tafaghodtari, M. H. (2006). The
Metacognitive Awareness Listening Questionnaire (MALQ): Development and
Validation. Language Learning, 56(3), 431-462.
Stanovich, K. E. (1990). Concepts in developmental theories of reading skill: Cognitive resources, automaticity, and modularity. Devel. Rev. 10: 72–100.
Vandergrift, L. (2004). Learning to listen or listening to learn. Annual Review of Applied Linguistics, 24(1), 3-25.
Vandergrift, L., & Tafaghodtari, M. H. (2010). Teaching L2 learners how to listen does make a difference: An empirical study. Language Learning, 60(2), 470-497.