متن، زبان و محیط زیست: از نقد زیست‌محیطی تا زبان‌شناسی زیست‌محیطی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسنده
استادیار گروه آموزشی آموزش هنر، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
چکیده
نظریۀ ادبی در کل، ارتباط میان نویسندگان، متون و جهان را بررسی می‌کند. در بیشتر نظریه‌های ادبی «جهان» با اجتماع یا سپهر اجتماعی مترادف است. نقد زیست‌محیطی و مطالعات سبز، مفهوم «جهان» را گسترش می‌دهد تا کل محیط ‌زیست را دربر بگیرد. اگر با اولین قانون محیط زیست موافقت کنیم، که هر چیزی با چیز دیگری ارتباط دارد، می‌توانیم به‌عنوان فرضیه در این تحقیق بگوییم که ادبیات به‌عنوان متن زبانی در سطحی بالاتر از دنیای فیزیکی، مانند عنصری زیبایی‌شناختی شناور نیست، بلکه ادبیات درواقع نقشی را در دنیای پیچیدۀ جهانی بازی می‌کند که در آن انرژی، اجسام و ایده‌ها با هم تعامل دارند. ازاین‌رو امروز، زبان و چگونگی کاربرد آن، می‌تواند در خدمت بازنمایی استعاری و نمادین طبیعت و نیز دارای جهت‌گیری انتقادی در قبال بحران‌های زیست‌محیطی باشد. این مقاله که از نوع تحقیقات کیفی است با روش توصیفی ـ تحلیلی به رابطۀ متن زبانی و محیط زیست پرداخته است و با تحلیل چارچوب‌های فکری و نظری نقد زیست‌محیطی، موضوع زبان‌شناسی زیست‌محیطی را بررسی کرده‌ ‌است. مصادیق مورد بحث این مقاله شامل نمونه‌هایی از ادبیات شعری و ادبیات نمایشی است. درواقع هدف اصلی این مقاله، با این پرسش کلیدی گره خورده است که متن زبانی (ادبیات) چگونه می‌تواند فراتر از روش‌های کلاسیک نقد ادبی، بحران‌های زیست‌محیطی جهان معاصر را مورد توجه قرار دهد و در مقابل این مسئلۀ مهم بشری، مسئولیت زبان‌شناختی را برعهده بگیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


● Barry Peter (2002). Beginning theory: An introduction to literary and cultural theory. Manchester University Press.
● BentonShort, Lisa and Short, John Rennie (2008). Cities and Nature. Rutledge Press, London and New York.
● Berman, Tzeporah (1994). the Rape of Mother Nature? Women in the Language of Environmental Discourse, in: Trumpeter: Journal of Ecosophy. Vol 11, no 4. Pp: 173178.
● Buell, Lawrence (2001). Writing for an endangered world: literature, Culture, and Environment in the US. and beyond. Harvard University Press. Massachusetts.
● Buell, Lawrence (2005). The Future of Environmental Criticism: Environmental Crisis and Literary Imagination. Blackwell.Oxford, UK.
● Cless, Downing (2010). Ecology and Environment in European Drama. Rutledge Press, London and New York.
●Daniels. Stephen, and Rycroft, Simon (1993). Mapping the Modern City: Alan Sillitoe's Nottingham Novels. In: Transactions of the Institute of British Geographers, New Series, Vol. 18, No. 4. Pp. 460480.
● Garrard, Greg (2004). ECOCRITICISM. Rutledge Press, London and New York.
● Glotfelty, Cheryll, and Fromm, Harold (1996). The Ecocriticism Reader: Landmarks in Literary Ecology. University of Georgia Press. US.
● Halliday, M. A. K. (1992). New Ways of Analysing Meaning: the challenge to applied linguistics. In: M. Pütz (Ed.) Thirty years of linguistic evolution. Benjamins, Amsterdam. Pp. 59–96.
● Harré, Horace Romano and Jens Brockmeier and Peter Mühlhäusler (1999). Greenspeak: a Study of Environmental Discourse. SAGE, London.
● Haugen, Einar (1972). The Ecology of Language, the Ecolinguistic Reader: Language, Ecology, and Environment. Eed: Alwin Fill and Peter Mühlhäusler, Continuum, New York. Pp. 5766.
● Holden, Andrew (2003). In Need of New Environmental Ethics for Tourism? In: Annals of Tourism Research. 30. 1. Pp. 94–108.
● Meeker, Joseph.W. (1997). The Comedy of Survival: Studies in Literary Ecology. third edition, University of Arizona Press. US.
● Richmond, Joy. D. (2006). Introduction: Ecocriticism. In: Journal of Dramatic Theory and Criticism, Vol. XX, No, 2. pp: 123126.
● Schilbrack, Kevin (2002). Thinking through Myths, Philosophical perspectives. Rutledge Press, London and New York.
● Westphal, Bertrand (2011). Geocriticism: Real and Fictional Spaces. Translated: Robert T. Tally Jr. Palgrave Macmillan. London, UK.
● Worster, Donald (1993). The Wealth of Nature: Environmental History and the Ecological Imagination. Oxford University Press. Oxford.