نشانه‌ها و آهوی بی‌نشانی: نابرابرنهادگی و سرگشتگی نام‌ها و نشانه‌ها در دو ترجمه‌ی فارسی از نمایش‌نامه‌ی «سالومه» آسکِر وایلد

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسنده
استادیار گروه زبان‌های خارجی، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران
چکیده
مقالۀ پیش‌روی، پژوهشی است کارسنجانه که از دیدگاهی نشانه‌شناختی و با هدف بررسی کاستی‌های ترجمه‌گرا، چیستی و چگونگی الگوی دست‌کاری‌های نشانه‌شناختی را در دو برگردان فارسی از نمایش‌نامۀ «سالومه»، نوشتۀ آسکر وایلد، با ترجمۀ عبدالله کوثری (۱۳۸۵) و ابوالحسن تهامی (۸-۱۳۹۶) مورد بررسی قرار داده است. در این راستا، پرسش کانونی پیش‌نهاده در این پژوهش بررسیِ چیستی و چگونگیِ دست‌کاری‌های نشانه‌شناختی در دو ترجمۀ فارسی یادشده با نگاه ویژه به چیستی‌شناسی برخی نام‌های ویژه و واژگان کلیدی است. از این روی، روش‌شناسی به‌کاررفته در این پژوهش برپایۀ خوانشی کارسنجانه از دو ترجمۀ یادشده، خود بر بنیاد و در هم‌سنجی با بافت ویراست انگلیسی نمایش‌نامۀ «سالومه» انجام گرفته است. بر این بنیاد، نخستین و روشن‌ترین دست‌آورد پژوهشی در بررسی پیش روی، به گواهِ نمونه‌های درکاویده از دو ترجمۀ مورد بررسی، بر رویکرد دو مترجم به بومی‌سازی و برون‌گذاری نام‌های ویژه و نمادها و نشانه‌های واژگانی کلیدی و پیرو آن بیگانگی‌زدایی از بافت بُن‌کار در ترجمه پرتو افکنده است. یک یافتۀ پژوهشی ارزندۀ دیگر این بررسی این نکته را برجسته می‌نماید که دست‌کاری‌های انجام‌گرفته در ساختار نشانه‌شناسی واژه‌ها و واژه‌شناسی نام‌های ویژۀ این کار ادبی ‌نمایشی، افزون بر دگرشدگی بن‌مایه‌های نمایشی‌بافتاری کلیدی، گسستگی میان بافت ترجمۀ فارسی و فرابافت فرهنگی‌زبانی کار را در پی داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


Abrams, M. H., & Harpham, G. (2014). A glossary of literary terms. Nelson Education.
Bagby, L., & Sigalov, P. (1987). The Semiotics of Names and Naming in Tolstoj's" The Cossacks". Slavic and East European Journal, 473-489.
Benjamin, W. (2012). The translator’s task. The translation studies reader, 75-83.
Berman, A. (2009). Toward a translation criticism: John Donne (Vol. 6). trans. and ed. F. MassardierKenney. Kent, OH: Kent State University Press.
Capozzi, R. Double Coding Memorabilia in The Mysterious Flame of Queen Loana. New Essays on Umberto Eco, 127-40.
Cuddon, J. A. (2012). A dictionary of literary terms and literary theory. John Wiley & Sons.
Even-Zohar, I. (1978/2012). The position of translated literature within the literary system. In Venuti, L. (Ed.). (2012). The translation studies reader. London and New York: Routledge.
Fairclough, N. (2001). Language and power (2nd ed.). London: Longman.
Fillmore, C. J. (1982). Linguistics in the morning calm. Linguistics Society of Korea. Frame Semantics. Seou: Hanshin.
Greenblatt, S. (Ed.). (2006). The Norton Anthology of English Literature: Volume 2. WW Norton & Company.
Lee, D. A. (2001). Cognitive linguistics: An introduction. Oxford: Oxford University Press.
Leppihalme, R. (1997). Culture bumps: An empirical approach to the translation of allusions (Vol. 10). Multilingual Matters.
Nassaar, C. S., & Shaheen, N. (2001). Wilde's SALOME. The Explicator, 59(3), 132-134.
Tolstoy, L. N., & Maude, A. (1927). The Private Diary of Leo Tolstoy, 1853-1857. Edited by Aylmer Maude. Translated by Louise and Aylmer Maude, Etc. [With Portraits.]. London: William Heinemann.
Umberto, E. (1992/2004). Between author and text. In: Stefan Collini (Ed.). Interpretation and overinterpretation. Cambridge: Cambridge University Press.
------------- (1992/2004). Overinterpreting texts. In: Stefan Collini (Ed.). Interpretation and overinterpretation. Cambridge: Cambridge University Press.
Wilde, O. (1894). Salomé. A tragedy in one act, translated [by Lord Alfred Douglas] from the French of Oscar Wilde. Pictured by Aubrey Beardsley. London, Elkin Mathews & John Lane.
Wilde, O. (2006). Salomé. (Abdollah Kowsari, Trans.). Tehran: Hermes Publication (Original work published 1894) [In Persian]
Wilde, O. (2019). Salomé. (Abolhassan Tahami, Trans.). Tehran: Negah Publications (Original work published 1894) [In Persian]
Winner, I. P., & Winner, T. G. (1976). The semiotics of cultural texts. Semiotica, 18:2, pp. 101-156.