تحلیل کنش گفتار و گشتارهای آن در معراج‌نامه‌های فارسی با رویکرد اقتباسی

نوع مقاله : مقالات علمی پژوهشی

نویسندگان
1 استاد دانشگاه تربیت مدرس
2 پژوهشگر پسادکتری تربیت مدرس
چکیده
معراج‌نامه‌ها متونی روایی هستند که به طور اخصّ به سیر ملکوتی پیامبر (ص) اطلاق می‌شوند. پدیدآورندگان این متون، آثارشان را با تقلید یا اندکی تغییر از متون متقدّم سروده‌اند. در این مقاله، با رویکرد کنش گفتار سرل و بیش‌متنیّت ژنت، و روش تحلیلی - توصیفی، به بررسی تأثیر و تأثّر ساختاری و زبانیِ معراج‌نامه‌ها می‌پردازیم. فرض بر این است که ارتباط این متون، بیش‌متنی است و راویان متأخّر به صورت آگاهانه در سرودن اشعارشان به راویان متقدّم نظر داشته‌اند. با بررسی 26 پی‌رفت مشابه به این نتیجه رسیدیم که آثار سنایی و خاقانی با 17 شاعر تابع، پیش‌متن سایر متون بوده‌ و سنایی، قوّامی، اخسیکتی و مولانا تابع دیگر شاعران نبوده‌اند. تغییر نسبت به تقلید در شاعران متأخّر بیشتر بوده، گشتار کمّی افزایش از نوع گسترش زیبایی‌شناختی و گشتار کاربردی از نوع کیفی درونی بسامد بالاتری داشته است. متنوّع‌ترین کنش‌های گفتاری از آنِ هلالی و پربسامدترین مربوط به خواجو است. دلایل بسامد بالای کنش‌های گفتاری در پی‌رفت‌های مشابه عبارتند از: بیان جزئیّات، افزودن آرایه و اپیزود کنشی و کنشگران، توصیف، طرح مباحث تعلیمی و اخلاقی، ایجاد تقابل بین دو مفهوم یا شخصیت، گفتگوسازی و استفاده از شخصیت‌های کمکی.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


• Quran (2013). Tr. by Ansarian, H. Tehran: Talavat.
• Ahli Shirazi. M. (1965). Kolliyat-e- asha`r-e-Molana Ahli Shirazi. Tehran: Sanaii.
• Akhsikati, A. (1958). Divan-e-Asir-o-Din Akhsikati. Tehran: Rudaki.
• Allen, G. (2001) . Intertextuality. London: Routledge.
• Amir Hoseini Heravi, R. (1992). Masnavi-ha-ye-Erfani-ye-Amir Hoseini Heravi (Kanz-o-Romoz, Zad-ol-Mosaferin, Si-Nameh). Tehran: Tehran University Press.
• Anvar, Gh. (1958). Kolliyat-e-Ghasem Anvar, Tehran: Sanaee.
• Anvari. M. (1985). Divan-e-asha`r. Tehran: Sekke-Piroz Press.
• Ardestani, P. (1997). Divan-e-Pir Jamal-e-Ardestani. Tehran: Rowzaneh.
• Assar Tabrizi, Sh. (1996). Mehr-o-Moshtari. Tehran: Allameh Tabatabaii University Press.
• Balkhi, J. (2021). Masnavi Ma`navi, 1rd 3rd 4rd Vol. Tehran: Hermes.
• Beylaghani, M. (1979). Divan-e-Mojir-o-din Beylaghani. Tehran: Tarikh-va-Farhang-e-Iran.
• Bokharaie. A. (1987). Divan-e-Esmat-e-Bokharaie. Tehran: Talar-e-Ketab.
• Bokharaie. N. (1974). Divan-e-asha`r-e-Naser Bokharaie. Tehran: Bonyad-e-Nikookari-ye-Nooriyani Press.
• Chavoshiyan, H. (2008). “Linguistics and discourse analysis”. Adab Pazhoohi Journal,4, 131-139.
• Dehlavi, A. (1983). Khamse-ye-Amir Khosrow Dehlavi. Tehran: Shaghayegh.
• Dehlavi, H. (1973). Divan-e-Hasan Sajzi Dehlavi. Heydar Abad Dakan: Maktabe-ye-Ebrahimiye.
• Ebn-e-Abbas, A. (1986). Hadis-ol-Esra`-Valme`raj. Beirut: Lebanon.
• Esami, A. (1948). Fotuh-o-Salatin. Medras: Medras University.
• Esfahani, A. (1969). Divan-e-Khallagh-ol-Ma`ani Abolfazl Kamal-o-Din Esfahani. Tehran: Dehkhoda Press.
• Esfahani, A. (1961). Kolliyat-e-Ohadi-ye-Esfahani known as Maraghi. Tehran: Amir-Kabir Press.
• Esfahani, J. (1941). Divan-e-kamel-e-ostad Jamal-o-Din Mohammad ebne Abd-o-Razzagh, Tehran: Armaghan.
• Esfaraini, F. (2002). Divan-e-Farid Esfahani (Esfaraini). Tehran: Anjoman-e-Asar-va-mafakher-e-farhangi.
• Faryumadi, A. (n.d.). Divan-e-asha`r-e Ebn-e-Yamin Faryumady. Tehran: sanaii.
• Genette, G . (1997). Palimpsests: Literature in Second Degree. Trans Channanewman & Calude Doubinsky. Lincoln: University of Nebraska press.
• Ghavvami Razi, Sh. (1955). Divan-e-Sharaf-o-Shoara Badr-o-Din Gavvami Razi. Tehran: Sepehr.
• Ghaznavi, H. (1949). Divan-e-Seyyed Hasan Ghaznavi. Tehran: Asatir Press.
• Green, K. & J. LeBihan (1991). Critical Theory and Practice: A Course Book. London & New York: Routledge.
• Hamedani Eraghi, F. (n.d.). Kolliyat-e-Fakhr-o-Din Ebrahim Hamedani. Tehran: Sanaii.
• Hafez Shirazi, Kh. (2003). Divan Hafez. Tehran: Kharazmi.
• Hatefi Khorjerdi, A. (1958). Tamurname. India: Medras.
• Helali Joghataie, B. (1989). Divan Helali Joghataie. Tehran: Sanaii.
• Jajarmi, M. (1958). Munes-ol-Ahrar fi Daghaegh-ol-Ash`ar. Tehran: Ettehad.
• Karn, F. (2017). Tashih Divan Seraj-o-Din Sagzi. Ph.d thesis. Tehran University.
• Kashi, K. (2009). Divan Hasan Kashi. Tehran: Library, museum and documentation center of the Islamic Council.
• Kermani, A. (1969). Ghasayed va Ghazaliyat-e-Khaje Emad-o-Din Ali Faghih Kermani. Tehran: Economist Tehran.
• Khaghani, H. (1958). Divan Hassan-ol-Ajam Afzal-o-Din Ebrahim-Ebn-Ali Khaghani Sharvani. Tehran: Marvi.
• Khajoo Kermani, K. (1991). Khamse-ye-Khajoo-ye-Kermani. Kerman: Kerman Shahid Bahonar University.
• Khiyali Bokharaie, A. (1973). Divan Khiyali Bokharaie. Tehran: Publications of the Institute of History and Culture of Iran.
• Khojandi, K. (1993). Divan Ash`r. Tehran: Ma Press.
• Khoosfi, M. (1987). Divan Mohammad-ebn-Hesam Khoosfi. Mashhad: General Department of Hajj and Awqaf and Affairs and Charity of Khorasan Province.
• Koohbani Kermani, N. (2012). Divan Ash`r. Tehran: Negah.
• Maktabi Shirazi. (n.d.). Laili and Majnoon Shirazi Maktabi.Tehran: Ettelaat Press.
• Marghi Kashani, A. (n.d.). Divan Maraghi Kashani. Tehran: Kashan Culture and Art Department.
• Morady Moghaddam. M & ghonsooly. B (2011). A Comparison of Local and Global Features in Adaptation. Linguistic Essays Journal. 3rd Vol. pp. 215-234.
• Neyshaboori (Attar), F. (2013). Mantegh-al Teyr. Tehran: Sokhan.
• Nezami Ganjavi, J. (1934). Makhzan-al Asrar. Tehran: Armaghan.
• Panje Bashi, A. (2010). Dah namehsoraye va Tashih-e-Masnavi-ye-Rowzat-ol-Mohebbin. MA thesis, Sabzevar University.
• Paya, A. (2004). Falsafe-ye-Tahlili, Masael-va-Cheshmandazha. Tehran: Tarh-e-Now.
• Sa`di, M. (1984). Bustan. Tehran: Kharazmi.
• Sanaii Ghaznavi, A. (n.d.). Hadīqat al-Haqīqah wa sharīhat at-tariqah.Tehran: Sepehr.
• Savaji, S. (1969). Masnavi Jamshid-o-Khorshid. Tehran: Bongah-e-Tarjome-o-Nashr-e-Ketab.
• Searl, J. & P. Simpson (1969). Speech Acts: An Essay in the Philosophy of Language. Cambridge: Cambridge University Press.
• Seyf Farghani. A. (1985). Divan-e-asha`r. Tehran: Ferdows.
• Shabestari, M. (2007). Golshan Raz. Tehran: Zavvar.
• Shah Daei Shirazi, N. (1960). Kolliyat-e-Shah Daei Shirazi. 1rd 2rd Vol. Tehran: Kanun Ma`refat.
• Shirazi, J. (1995). Divan-e-asha`r. Tehran: Zavvar.
• Sohrevardi, Sh. (1991). Munes-ol-oshagh Emad-o-Din Arabshah Yazdi poetry. Eslam Abad: Persian Research Center of Iran and Pakistan
• Termazi, S. (1952). Divan-e-asha`r. Tehran: Khavar.
• Verschueren, J. (2003). Understanding Pragmatics. Arnold: London.
• Zahir Faryabi, T. (2002). Divan-e-asha`r. Tehran: Ghatreh.